به گزارش گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: چهاردهمین جلسه از سلسله سخنرانیهای قرآنی با موضوع «قوم یهود در قرآن» با سخنرانی حجتالاسلام «محمدمهدی میرجلیلی» در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد.
حجت الاسلام «محمدمهدی میرجلیلی» در این جلسه با عنوان «الهیات عهد، استعاره خروج و ایده رهایی: تأملی تطبیقی میان عهدین، قرآن و سیاست دینی در سیلیکونولیِ پیتر تیل» پرداخت.
وی با اشاره به نسبت میان الهیات عهد در سنت یهودی-مسیحی با ایده رهایی در اندیشه سیاسی پیتر تیل، سرمایهگذار نامدار سیلیکونولی اظهار کرد: در این بررسی، با تحلیل ارجاعات مستقیم تیل به لئو اشتراوس و کارل اشمیت و همچنین استفاده او از استعارههای توراتی و خروج موسی از مصر، به این مساله اشاره خواهیم داشت که الهیات عهد، مبنایی نهان اما نیرومند در تفکر فلسفی-سیاسی تیل دارد؛ این بحث نشان میدهد که تیل با استفاده از متون مقدس و مفاهیم دینی در پی بازسازی نظریه قدرت، دولت و آینده تمدن غرب است.
از مصر تا سیلیکونولی
این پژوهشگر افزود: پیتر تیل، چهرهای برجسته در میان نخبگان فناوری، نَه تنها یک سرمایهگذار بزرگ در حوزه تکنولوژی است، بلکه صاحب دیدگاهی فلسفی-سیاسی درباره آینده تمدن غرب نیز هست؛ او در گفتارها و نوشتارهایش بهکرات به منابعی چون عهد عتیق، لئو اشتراوس و کارل اشمیت ارجاع داده است؛ استفاده او از استعاره خروج بنیاسرائیل از مصر و مفهوم رهایی، صرفاً ادبی نیست، بلکه بخشی از پروژه فکری برای نجات غرب از «وضعیت انحطاط» است.
وی در مورد الهیات عهد در تورات نیز اظهار کرد: در عهد عتیق، الهیات عهد مبتنی بر پیمانی میان خداوند و قوم بنیاسرائیل است؛ روایت خروج از مصر (سفر خروج، بابهای ۳ تا ۱۵) نمونهای از این پیمان است؛ این خروج نَه فقط یک فرار از ظلم، بلکه ورود به نظمی نو تحت فرمان شریعت الهی تلقی میشود. سرگذشت خروج، هدایت و آزمون در بیابان (سفر اعداد، باب ۱۴) نشان میدهد که رهایی بدون اطاعت از شریعت منجر به سرگردانی و نابودی میشود.
لئو اشتراوس و سیاست حقیقت پنهان
حجت الاسلام میرجلیلی در ادامه به مثاله «پیتر تیل» در سال ۲۰۰۷ تحت عنوان The Straussian Moment اشاره کرد و گفت: او در این مقاله از اندیشه لئو اشتراوس بهره میگیرد؛ اشتراوس معتقد بود که متون کلاسیک دارای لایههای پنهان معنایی هستند که تنها نخبگان میتوانند به آنها دست یابند. تیل در آن مقاله مینویسد: بحران در این است که غرب ایمانش را به بنیانهای خودش از دست داده است»؛ او ضمن بازخوانی متون دینی، بر این باور است که بازسازی تمدن تنها از طریق نخبگان آگاه و با بازگشت به منابع الهی-سیاسی امکانپذیر است.
کارل اشمیت و الهیات سیاسی
وی تصریح کرد: کارل اشمیت در کتاب «The Concept of the Political» (مفهوم امر سیاسی) معتقد است که جوهر سیاست تمایز میان دوست و دشمن است و هر تصمیم سیاسی در نهایت بر «ایمان» استوار است. تیل در مصاحبه با مؤسسه هوور در ۲۰۱۹ تصریح میکند: «اشمیت درست میگفت: شما نمیتوانید از الهیات سیاسی فرار کنید. هر تصمیمی در نهایت بر یک ایمان استوار است»؛ برای تیل، این بهمعنای ضرورت بازتعریف سیاست در قالب اراده و تصمیمگرایی، فراتر از فرآیندهای لیبرال است.
استعاره خروج: از مصر به سرگردانی
این پژوهشگر افزود: استعاره خروج از مصر، در نظر تیل، الگویی برای خروج از نظم فعلی لیبرال و حرکت به سوی نظمی جدید است. او میگوید: همانند بنیاسرائیل در مصر، ما نیز تحت نظمی زندگی میکنیم که اندیشهها و کنشهای ما را بیش از آنچه میپذیریم، کنترل میکند اما خروج پایان راه نیست؛ همانگونه که در هر دو سنت توراتی و قرآنی، مرحلهی سرگردانی پس از خروج، اهمیتی محوری دارد. در کتاب اعداد آمده: «و فرزندان شما چهل سال در بیابان سرگردان خواهند بود… » (اعداد ۱۴:۳۳) و در آیه ۲۶ سوره «مائده» نیز خداوند میفرماید: «قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَیْهِمْ أَرْبَعِینَ سَنَةً یَتِیهُونَ فِی الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَی الْقَوْمِ الْفَاسِقِینَ»؛ «تیه» در قرآن، سرگردانی پس از نافرمانی است؛ مرحلهای ضروری پیش از ورود به زمین موعود.
پیتر تیل و ترامپ: سیاست خروج از لیبرالیسم
وی ادامه داد: پیتر تیل یکی از حامیان اصلی دونالد ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۶ بود و در نشست ملی جمهوریخواهان سخنرانی کرد؛ او سرمایهگذار، مشاور و حامی پروژههای سیاسی راستگرایانه در آمریکا است. این حمایتها را باید در چارچوب «خروج از لیبرالیسم» و بازسازی سیاست بر اساس الهیات، اراده و قدرت نخبگان فهمید. تیل نهتنها نظریهپرداز رهایی تکنولوژیک است، بلکه بخشی از پروژه سیاسی برای احیای اقتدار محافظهکارانه در غرب نیز بهشمار میرود.
یازده سپتامبر: آغاز تیه سیاسی غرب
حجتالاسلام میرجلیلی گفت: پیتر تیل در نوشتارها و گفتارهای خود، بهویژه پس از حملات تروریستی یازده سپتامبر، بهگونهای تلویحی از «پایان آرامش لیبرالیسم» سخن گفته است. در مقالهای برای اندیشکده لیبرتاری Cato Institute تحت عنوان The Straussian Moment (۲۰۰۷) می نویسد: «September ۱۱ was the end of the end of history» (یازده سپتامبر پایانِ پایان تاریخ بود).
نظر شما