به گزارش خبرگزاري شبستان، نشست بررسي "علت توجه مراکز تاريخي به تاريخ شفاهي و چرايي گسترش آن پس از پيروزي انقلاب اسلامي "با حضور پژوهشگران اين عرصه عصر روز گذشته( 4 آبان )در دفتر ادبيات انقلاب اسلامي حوزه هنري برگزار شد.
در ابتداي اين مراسم هدايت الله بهبودي مدير دفتر ادبيات پايداري حوزه هنري گفت: اين چهارمين جلسه دفتر ادبيات انقلاب اسلامي که به بحث و بررسي نظر درباره تاريخ شفاهي مي پردازد.
وي افزود: در واقع در اين نشست مي خواهيم به بررسي دلايل اين مساله بپردازيم که چرا تاريخ شفاهي بعد از انقلاب اسلامي توسط سازمان ها و نهادهاي تاريخ پژوهي موردتوجه قرار گرفت و اصلاً علت گرايش مردم به تاريخ شفاهي چيست؟
در ادامه جعفر گلشن روغني يکي از اعضاي دفتر ادبيات پايداري حوزه هنري نيز عنوان کرد: موضوع تاريخ شفاهي با ثبت خاطره متفاوت است و بايد از دو جهت مورد بررسي قرار گيرد اما اينکه چرا مراکز تاريخ، تاريخ شفاهي مورد توجه قرار مي گيرد بايد گفت که صرفنظر از مسايل کتابخواني که در ايران آمار آن چندان چشمگير نيست نشر کتاب نيز بسيار پرهزينه است و از آنجايي که مراکز تاريخي بدون توجه به هزينه ها به تاثيرگذاري کارها توجه دارند بنابراين تاريخ شفاهي مورد توجه قرار مي گيرد.
وي ادامه داد: در کنار تاثيرگذاري ذهن ايراني نيز به تاريخ علاقه مند است و همين علاقه مندي سبب مي شود که به دنبال پاسخ به چرايي مسايل مختلفي باشد که دراين زمينه هيچ کتابي به اندازه کتاب خاطرات نمي تواند به اين چرايي ها پاسخ دهد.
گلشن تصريح کرد: از طرف ديگر ذهن ايراني در طول تاريخ همواره علاقه مند بوده تا پاي مجالس وعظ و خطابه بنشيند بنابراين حضور در مجالس وعظ و خطابه و نقالي مي تواند يکي ديگر از دلايل علاقه مندي به تاريخ شفاهي و يا مطالعه کتاب خاطرات باشد.
وي خاطرنشان کرد: برخي از مراکز تاريخ پژوهي و متوليان عموماً خاطرات را مساوي تاريخ شفاهي مي دانند حال آنکه تاريخ به بيان همين خاطرات بسنده نمي کند يعني نمي توان تاريخ ايران را براساس خاطرات نوشت از طرف ديگر هيچ يک از اين کتاب هاي خاطرات، سبک زندگي اقوام ايراني راموردتوجه قرار نمي دهند که البته بايد به اين نکات توجه لازم صورت گيرد.
حميد قزويني يکي ديگر از اعضاي دفتر ادبيات پايداري نيز عنوان کرد: تاريخ يک بازسازي ايستا از گذشته نيست و هر نسلي دغدغه ها و مسايل خاص خودش را دارد اما به طور کلي مورخان در نتايج تحقيقات تاريخي دخيل هستند که تاريخ نويس و يا کسي که خاطرات را ثبت مي کند بايد به آنها توجه داشته باشد.
وي نگراني هاي سياسي و ايدئولوژيک را محرکي براي تحقيقات تاريخي دانست و يادآور شد: انقلاب و جنگ از لحاظ تاريخي با يکديگر ارتباط عميقي دارند بعضي از حوادث در اين سي سال اتفاق افتاد که موجب تحولات ديگر شد و ناشران نيز با انتشار کتاب هاي تاريخي که خريداران بسياري هم داشتند موفقيت هاي بسياري به دست بياورند که اين نشانگر توجه به تاريخ شفاهي و خاطره نگاري است.
سيدمحمدصادق فيض نيز دراين نشست عنوان کرد: تاريخ شفاهي محدود به فرهنگ روايي کشور نيست و اين مساله فرهنگ روايي نبايد با فلسفه وجودي تاريخ شفاهي اشتباه گرفته شود.
وي همچنين علت رشد تاريخ شفاهي را سهل وصول بودن آن دانست و گفت: سهل وصول بودن تاريخ شفاهي يکي از دلايل گسترش آن است بعد از پيروزي انقلاب نيز ما بيشتر شاهد اين مساله بوديم چنانکه هر سازماني که زور بيشتري داشت و اسناد بيشتري را از دوران گذشته به دست آورد توانست آثار بيشتري چاپ کند.
وي اظهار کرد: بسياري از آثار چاپ شده بعد از انقلاب توسط کساني منتشر شد که از اصول تاريخ نگاري آگاهي در دست نداشتند به عبارتي ما بعد از پيروزي انقلاب پژوهشگر تاريخ شفاهي تربيت نکرديم و آثار کوتاه و بلندي که توسط افراد چاپ شد اصولاً به قواعد کار تاريخ نگاري توجه نکرده اند .
يحيي آريان يکي از پژوهشگران اين حوزه نيز عنوان کرد: تاريخ شفاهي عموماً از حوزه اختيار افراد خارج مي شود و از اين رو وسعت و قدرت مانور افراد در آن بالا مي رود بنا بر اين بعد از انقلاب توجه به تاريخ شفاهي بيشتر از قبل از انقلاب مي شود.
وي همچنين تصريح کرد: انقلاب اسلامي خود يک محرک بسيار قوي بر ترويج تاريخ نگاري در حوزه تاريخ شفاهي بود و البته گاهي اين توجه در پاسخ به نهادهاي موازي در خارج از کشور نيز صورت گرفت که بايد به اين مساله نيز توجه لازم صورت گيرد.
مرتضي سرهنگي در اين نشست با بيان اينکه شاهد عيني به لحاظ اعتباري درجه يک است خاطرنشان کرد: علت گسترش تاريخ شفاهي در دو دهه انقلاب اسلامي جنگ و شاهدان عيني اين واقعه تاريخي مهم بودند چنانکه واقعه اي که از زبان اين شاهدان عيني نقل مي شود براي همه افراد از جذابيت خاصي برخوردار است.
وي افزود: هيچ اتفاقي به اندازه جنگ جامعه ما را تحت تاثير قرار نداده است ازاين رو مردم علاقه مند هستند واقعه را از زبان شاهدان عيني بشنوند و از آنجايي که من روايي که اين واقعه را نقل مي کند من خودخواه نيست اين مساله به جذابيت ماجرا مي افزايد.
هدايت الله بهبودي نيز در ادامه اين نشست عنوان کرد: اهميت راويان جنگ بسيار است و اگر اين افراد نبودند موج تاريخ شفاهي در ايران ديرتر آغاز مي شد به عبارتي ديگر جنگ توانست بستري را براي تاريخ شفاهي انقلاب فراهم آورد و سبب خودجوشي براي ثبت تاريخ شود زيرا پس از انقلاب خواست ملي و روحيه جمعي براي نگه داشتن حادثه اي بزرگ پديد آمده بود.
در پايان اين نشست نصرت الله صمدزاده مدير کتابخانه تخصصي جنگ نيز عنوان کرد: کارشناسان اين جلسه بر اين باورند که تاريخ شفاهي تنها خاطره نگاري نيست و در کتابخانه هاي جنگ نيز مصاديقي درباره آنچه که تاريخ شفاهي مي دانيم وجود ندارد در حالي که بيش از 2 هزار عنوان کتاب خاطره و زندگي نامه در حوزه جنگ در دست داريم که به همين روش گردآوري شده است البته اين فراواني قابل توجه است اما تنها بخشي از آن تاريخ شفاهي است.
وي با اشاره به معناي لفظي و لغوي تاريخ شفاهي نيز گفت: آنچه که به عنوان تاريخ شفاهي معروف است تاريخچه، سرگذشت و زندگي نامه شفاهي است يعني ما براي روشن کردن بخشي از زندگي و تاريخ خود بايد به سراغ افرادي که شاهد ماجرا بوده برويم و با آنها گفتگو کنيم البته اين روش گفتگو با گذشت زمان تغييراتي را شاهد بوده است و تا اينکه به روش امروزي بدل شده است.
نشست و بررسي علت توجه به مراکز تاريخ پژوهي به تاريخ شفاهي و چراي گسترش آن پس از انقلاب عصر روز سه شنبه 4 آبان در حوزه با حضور کارشناسان اين حوزه در حوزه هنري برگزار شد.
پايان پيام/
نظر شما