به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از همدان هفته وقف، فرصتی ارزشمند برای بازنگری در سنتهای دیرینه اسلامی و احیای فرهنگ نیکاندیشی و خدمت به جامعه است. وقف، بهعنوان یکی از جلوههای بارز احسان و نیکوکاری، ریشه در آموزههای دینی دارد و در طول تاریخ، نقش مهمی در توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع اسلامی ایفا کرده است.
شهرستان ملایر، با قدمتی تاریخی و فرهنگی، یکی از مناطق فعال در حوزه وقف و امور خیریه در استان همدان بهشمار میرود. وجود موقوفات متعدد در این شهرستان، نشاندهنده روحیه نوعدوستی و ایمان مردم این دیار است. از موقوفات مذهبی گرفته تا موقوفات آموزشی، درمانی و خدماتی، همه و همه گواهی بر نقش مؤثر وقف در ارتقای کیفیت زندگی شهروندان ملایری هستند.
نمونههایی از موقوفات شاخص ملایر
موقوفه حاج عباسقلی خان: یکی از قدیمیترین موقوفات شهرستان که در زمینه تأمین هزینههای مدارس و کمک به نیازمندان فعالیت دارد.
موقوفات مرتبط با امامزادهها: از جمله امامزاده عبدالله، امامزاده ابراهیم و امامزاده علی، که علاوه بر جنبههای مذهبی، در توسعه گردشگری مذهبی نیز نقش دارند.
موقوفات درمانی و آموزشی: شامل زمینها و ساختمانهایی که برای احداث درمانگاه، مدرسه یا کتابخانه وقف شدهاند.
بزرگان و نامآورانی است که نامشان بر تارک تاریخ این دیار میدرخشد شادوران سیفالدوله، شیخالملوک، حاج عیسی بیگلربیگی، حاج محمد ملایری و فخرالحاجیه از واقفان بزرگ ملایرند.
شادروان سلطانعلیعبدالمحمد میرزا قاجار، ملقب به «سیفالدوله» ابزرگترین واقف ملایر است که بخشی از هویت ملایر به نام وی رقم خورده است.
سلطان عبدالمحمد میرزا قاجار، ملقب به «سیفالدوله»، از چهرههای درخشان تاریخ معاصر ملایر و از نوادگان فتحعلیشاه قاجار بود، پدرش سلطان احمد میرزا عضدالدوله و برادرش سلطان عبدالمجید میرزا عینالدوله (صدراعظم مظفرالدینشاه) از شخصیتهای دوره قاجار بود و این تبار بلند، برای او مسوولیتی بزرگ در قبال مردم به ارمغان آورد.
روایتی در کتب تاریخی دوره قاجار ذکر شده که سلطان محمد میرزا ملقب به سیف الدوله، نوه فتحعلیشاه قاجار و حاکم ملایر، در یکی از سفرهای خود از ملایر به تهران، با خداوند عهد میبندند که چنانچه املاک خالصه ملایر از طرف دولت وقت، به وی واگذار شود، برای آبادانی این شهر اموالش را وقف کند.
ملایر در این زمان شهری تازه تأسیس بوده که هنوز آبادانی در آن راه نیافته و مردم از بیماری مالاریا و تراخم در رنج بودند. اماکن عمومی در شهر وجود نداشتند و مردم زندگی را با زحمت میگذراندند.
سیف الدوله پس از آنکه موفق به گرفتن اراضی موردنظرش میشود، به آبادی ملایر میپردازد؛ دهکدهها را بازسازی میکند؛ قنات میسازد و آب را به روستاها و مناطق مختلف ملایر میرساند؛ حمام میسازد و بیمارستانی با ۱۲ تخت برای درمان بیماران نیازمند به صورت کاملا رایگان بنا میکند، وی بازنشسته میشود هم در ملایر میماند و پس از آن است که عمرانی بیشتری برای شهر انجام میدهد؛ سه نیت اصلی موقوفات سیف الدوله در حوزه درمان، آموزش و روضه خوانی حضرت سیدالشهدا (ع) در شبهای جمعه و بر سر مزار خودش است.
احداث بیمارستان و مدرسه، پارک ملایر مشهور به پارک سیفیه، چندین مرکز آموزشی، درمانی، بهداشتی، کتابخانه، مدرسه شبانهروزی، دانشکده علوم قرآنی و چندین مرکز عامالمنفعه از جمله اثرات و ثمرات مورد وقف او است.
سیفالدوله یک واقف معمولی نبود؛ او یک مدیر و برنامهریز توسعه شهری بود که با نگاهی آیندهنگر، زیرساختهای اساسی یک شهر را از طریق وقف پایهریزی کرد و در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در ملایر ابدی شد و بنا به وصیت خود در همان مکانی که تصمیم به وقف شهر گرفت، به خاک سپرده شد،
هوشنگ عضدی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان با اشاره به ضرورت تبیین فرهنگ وقف گفت: آثار وقف تنها اقتصادی نیست. اگر نگاه ما به وقف صرفاً اقتصادی باشد، نگاهی سطحی و ظاهری خواهد بود. وقف آثار روانی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیز دارد که در کنار آثار اقتصادی باید مورد توجه قرار گیرد.
مسئول نظارت بر موقوفه سیف الدوله افزود: در حوزه وقف، وقتی از بعد اقتصادی کمک میکنیم و فشار روانی را کاهش میدهیم، بخشی از کجرویها و ناهنجاریهای اجتماعی که ناشی از مسائل اقتصادی هستند نیز کاهش مییابد. هرچه فعالیتهای اقتصادی در حوزه وقف بیشتر شود، فشار بر مردم کمتر شده و نارضایتی در بعد سیاسی نیز کاهش مییابد.
عضدی با اشاره به اینکه ۶۳ درصد از اراضی شهرستان ملایر وقفی است، تصریح کرد: مردم با دیدن این وسعت تصور میکنند اداره اوقاف درآمد کلانی دارد، اما واقعیت اینگونه نیست. اگر توازن بین وسعت وقف و درآمد برقرار شود، موجب افزایش رضایتمندی عمومی خواهد شد.
وی همچنین بر ضرورت آشنایی مردم با وقف و آثار آن تأکید کرد و گفت: آشنایی مردم با وقف موجب افزایش گرایش به وقفهای جدید میشود. در نیتهای بهروز، اگر این اتفاق بیفتد، کسانی که با موقوفه رابطه استیجاری دارند یا بدهکار هستند نیز به سمت موقوفه آمده و بهروز میشوند. این امر موجب افزایش درآمد موقوفه و تسهیل در اجرای نیت واقف خواهد شد.
حمیدرضا نوروزی، در گفتوگو با خبرنگار شبستان با بیان اینکه در مدت یک سال گذشته، شهرستان ملایر شاهد ثبت ۸ وقف جدید با مجموع ارزش ۶۰۰ میلیارد ریال بوده گفت: تعداد موقوفات به ۲۰۱ مورد و ۳۰ هزار رقبه افزایش یافته است.
رئیس اداره اوقاف و امور خیریه ملایر افزود: جایگاه این شهرستان را در حوزه موقوفات بیش از پیش برجسته کرده و آن را در زمره شهرهای ممتاز کشور قرار داده است وجود واقفان بزرگ و خیر اندیش در این شهرستان است.
وی با بیان اینکه مجموع سرمایهگذاری اوقاف در پروژههای عمرانی ۷۰۰ میلیارد ریال است تصریح کرد: امسال ۵۱۱ میلیارد ریال سرمایهگذاری در حوزههای مختلف انجام شده است.
نوروزی پروژههای بزرگ شامل هایپرمارکت (۷۵٪ پیشرفت)، پروژه مرکز تجاری مبلمان منبت (۵۰٪) و جایگاه سوخت دو منظوره را از پروژه های در حال انجام دالنست که پس از اخذ مجوز شرکت نفت وارد فاز اجرایی خواهد شد.
وی گفت: مجموعه بهداشت و درمان و آموزش و پرورش شهرستان بیش از یک و نیم همت به موقوفات بدهی دارند، اگر این بدهیها از محل اعتبارات وزارتخانههای مربوطه پرداخت شود، همان مبلغ در راستای اولویتها و نیازهای همین دستگاهها هزینه خواهد شد.
رئیس اداره اوقاف و امور خیریه ملایر یادآور شد: در یک سال گذشته تا کنون بیش از ۱۸ میلیارد و ۸۶۰ میلیون تومان در راستای اجرای نیت واقفین برای اطعامدهی، درمان، اعزام زائر اولی، حمایت تحصیلی و فعالیتهای فرهنگی هزینه شده است.
وی با اشاره به آغاز هفته وقف از ۱۸ تا ۲۴ شهریورماه گفت: «شعار محوری هفته وقف امسال "یادگار ماندگار" است. برنامههای متنوعی در سطح شهرستان شامل پنج نشست تخصصی در حوزه فعالیتهای قرآنی، فرهنگی، محرومیتزدایی، نشست خبری با رسانهها، نمایشگاه و ایستگاههای فرهنگی. ، مسابقه وقف و مردم و نمایشگاه هفته وقف در مقبره سیفالدوله برگزار میشود و شامل غرفههای رسانه، فرهنگی، حقوقی، مشاوره و... خواهد بود.
وی تأکید کرد :همچنین در راستای اجرای نیت واقف با توزیع ۱۵۰۰ بسته لوازمالتحریر، ۲۰۰ بسته ارزاق، تجهیزات بیمارستانی، دستگاه آزمایشگاهی، ۱۰۰ تخته پتو، ۱۰ دستگاه ویلچر و مجموعاً ارزاق و لوازمالتحریر به ارزش دو میلیارد تومان انجام خواهد شد.
نوروزی ادامه داد: برنامههای دیگر شامل دیدار با واقفین، غبارروبی و عطرافشانی گلزار شهدا، بازدید از پروژهها، دیدار با مسئولان، دیدار با امام جمعه، سخنرانی قبل از خطبهها، رونمایی از سالن جلسات سیفالدوله با هزینه ۷۵۰ میلیون تومان و ظرفیت ۲۰۰ نفر، ویزیت و داروی رایگان با عنوان رزمایش وقف و سلامت، مسابقه فوتسال چهارجانبه ویژه نوجوانان در مناطق حاشیه شهر، و کمک به دو مجموعه آلیاسین و مجمع خیرین سلامت خواهد بود.
نوروزی از برگزاری همایش یاوران وقف با حضور حجتالاسلام عادل، معاون فرهنگی و اجتماعی و سخنگوی سازمان اوقاف خبر داد و گفت: بازدید از پروژهها با حضور ایشان از دیگر برنامههای هفته وقف در شهرستان ملایر خواهد بود.
در پایان باید گفت توجه به ظرفیتهای بالای شهرستان ملایر در زمینه وقف، میتوان از این ابزار قدرتمند برای حل بسیاری از چالشهای اجتماعی بهره گرفت. توسعه مراکز درمانی، حمایت از دانشآموزان و دانشجویان، ایجاد اشتغال و حتی حفاظت از محیطزیست، همگی از طریق وقف قابل تحقق هستند.
نظر شما