حجتالاسلام والمسلمین دکتر امیرمحسن عرفان، عضو هیأت علمی دانشگاه معارف در گفتگو با خبرگزاری شبستان در استان قم با تبریک سالروز میلاد حضرت محمد(ص) به تبیین راهبردهای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای ایجاد وحدت و انسجام در جامعه پرداخت و گفت:مدینه النبی الگوی زیست ایمانی و تمدن مبتنی بر ارزشهای اسلامی است، در حالی که مدینه العرب نمایانگر تمدنی مبتنی بر جاهلیت و تعصبات قبیلهای است.
پی ریزی سازههای هویتی مشترک؛ پایه وحدت اجتماعی
حجتالاسلام عرفان مهمترین دستاورد پیامبر در مدینه را نهادینهسازی وحدت و انسجام اجتماعی دانست و گفت: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با پی ریزی سازههای هویتی مشترک تلاش کردند هویتی مبتنی بر ایمان و اخلاق الهی در جامعه نهادینه شود که موجب ایجاد انسجام و وحدت در مدینه شد
عضو هیأت علمی دانشگاه معارف به پیمان عمومی مدینه یا معاهده مدینه به عنوان مصداق بارز این سازههای هویتی اشاره کرد و افزود: این پیمان، زمینه همزیستی مسالمتآمیز اقوام و قبایل مختلف را فراهم کرد و مبنای تمدنی برای جامعه اسلامی شد.
به رسمیت شناختن تنوعات فرهنگی؛ تبدیل تضاد به تعامل
حجتالاسلام عرفان با بیان اینکه یکی دیگر از راهکارهای پیامبر برای مهندسی فرهنگ وحدت، به رسمیت شناختن تنوعات فرهنگی بود. گفت: در اسلام و عملکرد پیامبر، تنوعات فرهنگی تا زمانی که با اصول بنیادی دین تعارض نداشته باشد، محترم شمرده شده و به رسمیت شناخته میشود.
عضو هیأت علمی دانشگاه معارف افزود: این رویکرد باعث شد منطق تضاد در جامعه به منطق تعامل و همکاری تبدیل شود به عنوان مثال، حرمت جنگ در ماههای حرام که از دوران جاهلیت نیز وجود داشت، توسط اسلام به رسمیت شناخته شد و پیمان جوانمردان (حلف الفضول) نیز مورد تایید قرار گرفت.
گسترش مشارکت همگانی؛ پیشنیاز انسجام اجتماعی
حجتالاسلام عرفان با تاکید بر مشارکت همگانی در حفظ انسجام اجتماعی گفت: پیامبر با گماردن افراد فاقد امتیازات قومی تنشزا مانند اسامه بن زید به فرماندهی، زمینه مشارکت فراگیر را در جامعه فراهم کردند تا هیچ گروه یا قبیلهای بهانهای برای عدم همکاری نداشته باشد. این اقدام موجب شد همه اقشار جامعه احساس کنند که در ساختار اجتماعی سهیم هستند.
پرهیز از تهییج احساسات قومی، نژادی و مذهبی
حجتالاسلام عرفان با بیان اینکه یکی از مهمترین رویکردهای پیامبر در مهندسی اجتماعی، جلوگیری از تحریک احساسات قومی و نژادی بود. تاکید کرد: دشمنان همواره با بهرهگیری از این حربه، در طول تاریخ تلاش کردند جامعه اسلامی را دچار تفرقه کنند، اما پیامبر با مشارکت دادن همه اقوام در ساخت مسجد النبی و توزیع منصفانه پرچمها میان قبایل، از ایجاد تفاخر و تعصب قومی جلوگیری کردند.
عضو هیأت علمی دانشگاه معارف افزود: این اقدامات موجب کاهش تنشها و ایجاد فضای همدلی و برادری میان اقوام شد.
غیرفعالسازی گسستهای اجتماعی؛ کلید نهایی وحدت
حجتالاسلام عرفان به گسستهای اجتماعی به عنوان تهدیدی جدی اشاره کرد و گفت: پیامبر با پیمان مواخات و ایجاد روابط برادری میان قبایل، گسستهای فعال اجتماعی ناشی از تفاخرات قومی و نژادی را به گسستهای غیر فعال تبدیل کردند که به تدریج به وحدت و انسجام کلی جامعه انجامید. این راهبرد، نمونهای بارز از مهندسی تمدنی برای همبستگی اجتماعی بود.
چالش امروز؛ افراطگرایی و راهکارهای مدینه النبی
عضو هیأت علمی دانشگاه معارف به چالش مهم افراطگرایی در جامعه امروز اشاره کرد و گفت: افراطگرایان که به دنبال تکفیر، تحقیر و طرد دیگران هستند، بزرگترین عوامل تفرقه و ناامنی در جامعهاند.
حجتالاسلام عرفان تاکید کرد: اگر تحقق تمدن نوین اسلامی هدف است و مطالبه مقام معظم رهبری وحدت و انسجام اجتماعی است، باید «مدینه النبی» پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را به عنوان الگوی تمدنی در نظر گرفت و از راهکارهای آن بهره برد.
نظر شما