خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل، شهر مدینه منوره که دومین مکان مقدس روی زمین برای مسلمانان است، بیش از ۲۰۰ مکان تاریخی و اسلامی را در خود جای داده است تا به موزه فضای باز برای جذب سالانه میلیونها گردشگر تبدیل کرده است که تحربه معنوی و تاریخی بینظیری را منتقل میکند.
از زمان هجرت پیامبر اکرم (ص) به مدینه در بیش از ۱۴ قرن پیش، مدینه منوره به عنوان یک مرکز مذهبی و معنوی برای مسلمانان باقی مانده است. با گذشت زمان، بناهای اسلامی که شاهد وقایع مربوط به زندگی پیامبر بوده اند، به بخشی جدایی ناپذیر از تجربه معنوی زائران و بازدیدکنندگان تبدیل شدهاند.
از مسجد قبا، اولین مسجد ساخته شده در اسلام، تا مسجد قبلتین که جهت نماز تغییر کرد، تا کوه احد، محل یکی از مهمترین نبردهای اسلام، نشان ازتنوع مکانی دارد که مقصد زائران و بازدیدکنندگان در جستجوی معنا و ارتباط با گذشته است.
عربستان به عنوان بخشی از تعهد خود به حفظ مساجد تاریخیاش، پروژههای متعددی را با هدف بازسازی و احیای این مساجد با تمرکز بر حفظ هویت معماری اصیل آنها و ایجاد محیطی مناسب برای نمازگزاران و زائران راه اندازی کرده است.
یکی از این پروژهها در سال ۲۰۱۸ میلادی با هدف بازسازی ۱۳۰ مسجد تاریخی در سراسر عربستان از جمله مدینه منوره به راه افتاد.
مهمترین مساجد تاریخی
* مسجد النبی
*مسجد قبا به عنوان اولین مسجد ساخته شده در اسلام
* مسجد قبلتین جایی که وحی برای تغییر قبله از مسجدالاقصی به مسجدالحرام نازل شد
* مسجد شجرة (ذوالحلیفه)؛ میقات برای اهل مدینه
* مسجد الغمامة که اپیامبر اکرم (ص) نماز عید و استسقا را در این محل میخواند
*مسجد جمعه که اعتقاد براین است پیامبر(ص) اولین نمازجمعه را در آن اقامه کرده است
مساجد مرتبط با حوادث سیره نبوی
* مسجد السقیا؛ در منطقه العنبریه پیامبر اکرم (ص) در مسیر حرکت به سوی بدر، در اینجا توقف کرد و پس از سان دیدن لشکر بدر، افراد کم و سن سال را بازگرداند.
مسجد الفتح؛ در غرب جبل سلع، یکی از مساجد فتح مرتبط با جنگ خندق است.
مسجد الرایه؛ بر فراز کوه ذوباب، جایی که پرچم پیامبر در روز خندق نصب شده بود.
مساجد با ویژگی خاص
مسجد مشربه ام ابراهیم؛ این مکان جایی است که ماریه قبطی در آن زندگی می کرد و به فرزند حضرت ابراهیم(ع) شیر می داد.
مسجد الفضیخ؛ پیامبر اکرم (ص) مکانی که درختان خرما در سایه آن قرار داشت، نماز می خواند.
مسجد رد الشمس؛ نقل شده است که خورشید را به علی بن ابیطالب برگرداندند تا نماز عصر را بخواند.
مکان هایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مدینه نماز می گزارد:
* دارالشفا، خانه بسرة بنت صفوان، خانه عمرو بن امیه الدمری، خانه سعد بن خیثمه در قبا، صحن خانه حکیم بن العداء (مسجد فعلی علی بن ابی طالب (ع)، محلة الدوس و آل دورة
علاوه بر همه اینها، تعداد زیادی مساجد مرتبط با قبایل و صحابه و همچنین چاه ها و کوه هایی وجود دارد که شاهد حوادث مهمی در عصر پیامبر و یارانش بوده اند.
چشم انداز ۲۰۲۳
درچارچوب اهداف چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان، اداره توسعه منطقه مدینه منوره برای توسعه و بازسازی مکانهای تاریخی و اسلامی تلاش می کند.
تا به امروز، پروژههای بازسازی بیش از ۴۰ مکان را تکمیل کرده است تا در سالهای آینده ۱۰۰ مکان را به پایان برساند.
این اداره توجه ویژه ای به حفظ هویت معماری و تاریخی مکانها با رعایت استانداردهای بین المللی برای حفاظت از میراث دارد. همچنین مطالعات تخصصی برای اطمینان از سازگاری فرآیند مرمت با ویژگیهای منحصر به فرد هر مکان و ماهیت جغرافیایی و تاریخی آن انجام میشود.
بر اساس آمار رسمی در سال ۲۰۲۴، تعداد زائران و بازدیدکنندگان مدینه منوره با میانگین اقامت ۱۰ روز به بیش از ۱۹ میلیون نفر رسید.
این آمار قابل توجه نشان دهنده تبدیل این شهر به یک جاذبه یکپارچه است که به زیارت از مسجد النبی محدود نمی شود، بلکه به تعامل با میراث تاریخی و فرهنگی عمیق آن نیز گسترش می یابد.
«فهد الوهبی» ناظر کل پروژه تاریخ حج و حرمین شریفین، میگوید که دیدن این نقاط دیدنی خاطرات مهمی را که از زمان پیامبر(ص) در مدینه رخ داده است، زنده می کند.
الوهبی توضیح داد که زائران و بازدیدکنندگان زیادی را می بینیم که به این مکانهای دیدنی رو می آورند و تجربیات خود را غنی می کنند. هر یک از این وقایع، چه در سیره نبوی و چه پس از آن، معنا و داستان بزرگی را حکایت می کند.
او میگوید که زمانی که زائران و بازدیدکنندگان مدینه منوره برای مشاهده از این بناها می آیند، عطر و بوی تاریخ را تجربه می کنند به طوری که این شهر به دوست بشریت تبدیل شده است.
انسانی سازی مناطق تاریخی
«عبدالرحمن سلیمان النزاوی» پژوهشگر تاریخ می گوید که تلاشهای اداره توسعه مدینه و شهرداری مدینه بر «انسانی کردن» مناطق تاریخی و اتصال آنها به سیره پیامبر(ص) متمرکز شده است.
وی افزود: این امر را با توسعه محلههایی مانند المغیسلة و بنی حرام که شاهد رویدادهای قابل توجهی مانند نبرد خندق بود، محقق میکند.
النزاوی توضیح داد که تعیین مسیر خندق مهم است که در قرن ششم هجری از بین رفت و نشانگرهای مستند نشان دهنده عرض و عمق آن قرار گرفته است.
این پژوهشگر تاریخ خاطرنشان کرد که این منطقه شامل جاده آسفالت شده است که به سمت کوه سلع مشرف بر مسجد النبی می رود، به طوری که قلعهها و دژهای سنگی وجود دارد. این تلاشها بخشی از پروژه توسعه منطقه مساجد شبعه است که اکنون در حال انجام است.
در همین حال، «عبدالعزیز الرفاعی» پژوهشگر تاریخ، توضیح داد که محله السیح، واقع در غرب مسجد النبی، یکی از محله های قدیمی مرتبط با جنگ خندق است و شامل بناهای مهمی مانند مسجد الفتح و مسجد بنی حرام است.
الرفاعی میگیود که این محله از وادی بطحان می گذرد که در سیره حضرت محمد (ص) ذکر شده است که در جریان جنگ در آب آن حضرت وضو گرفت.
او توضیح داد که بازسازی و توسعه این محله برای تبدیل آن به یک مقصد تاریخی و گردشگری ضروری است و مشابه پروژه های عمرانی در محله های دیگر مانند جاده قبا و المغیسله است.
نظر شما