خبرگزاری شبستان، گروه بینالملل: سوریه این روزها شاهد یک دگرگونی سیاسی ریشهای است که نشاندهنده مرحلهای مهم در تاریخ این کشور است، به طوریکه با اعلام تصمیمهای سرنوشتساز در نشست دولت جدید سوریه صادر شد و به حکومت ۶۰ ساله حزب بعث پایان داد.
«حسن عبدالغنی» سخنگوی اداره عملیات نظامی سوریه، اعلام کرد که «احمد الشرع» ریاست کشور در مرحله انتقالی را بر عهده گرفته و وظایف ریاست جمهوری عربی سوریه را انجام خواهد داد. همچنین نماینده سوریه در مجامع بین المللی است و مسئولیت تشکیل یک شورای موقت قانونگذاری برای مرحله انتقالی را برعهده دارد.
همچنین او تا زمانی که قانون اساسی دائمی برای کشور تصویب شود و اجرایی شود، وظایف خود را بر عهده خواهد گرفت. این تصمیم پس از سقوط نظام بشار اسد، گام بزرگ و مهمی در جهت نهادینه سازی مجدد کشور به شمار میآید.
انتصاب الشرع به عنوان رئیس جمهوری سوریه در مراسمی با حضور فرماندهان نظامی، که جبهه گسترده نظامی را در طول نزدیک به ۱۳ سال تشکیل دادند، برگزار شد.
دومین تصمیم مهم اعلام شده، انحلال همه گروههای نظامی، نهادهای انقلابی سیاسی و مدنی و ادغام آنها در نهادهای دولتی است، در حالی که سایر مطالب اعلامیه مانند لغو قانون اساسی ۲۰۱۲، انحلال مجلس مردمی تشکیل شده در زمان بشار، انحلال ارتش و همه نهادهای امنیتی، انحلال حزب بعث و جبهه ملی مترقی. صرفاً بیانی روز ملی است.
انتصاب الشرع به عنوان رئیس جمهوری سوریه نه تنها عنوانی برای مرحله جدیدی است، بلکه مجموعهای از چالشها و فرصتها را برای رئیس جمهوری جدید به همراه دارد که مستلزم ایجاد دیدگاههای استراتژیک بصیرتی برای عبور دولت و ملت سوریه از این مرحله حساس است.
اولین چالش؛ بازسازی دولت
حقیقتی که اکنون همه به آن پی برده اند، این است که نظام اسد اجزای اساسی را که باید در اختیار هر دولتی باشد، از بین برده است و وظیفه آن زمان بازسازی مجدد این عوامل و اجزاست.
ما با یک منطقه جغرافیایی با مرزهای شناخته شده بین المللی روبرو هستیم که در آن مردمی با ریشههای عمیق در تاریخ زندگی می کنند، اما سوریه اکنون نیاز به تقویت حاکمیت داخلی و خارجی خود دارد.
از این رو، الشرع برای حمایت از این حاکمیت نیازمند تدابیر متعددی است که مهمترین آنها عبارتند از:
اول: بازسازی ارتش سوریه بر پایه ملی جامع و منطبق و منجسم است که اعلام انحلال گروههای نظامی و ادغام آنها در وزارت دفاع در بیانیه پیروزی آمده است. این اقدام از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا سوریه را از هرگونه درگیری جناحی و گروهی مخرب محافظت می کند؛ مانند آنچه در افغانستان پس از سقوط رژیم «محمد نجیب الله» در آوریل ۱۹۹۲ مشاهده شد. اما پیگیری برای جلوگیری از ظهور هرگونه شورش مسلحانه همچنان ضروری است.
دوم: بازسازی نهادهای مختلف، به ویژه نهادهای امنیتی و شورای قانونگذاری، علاوه بر نهادهای آموزشی، رسانه ای، اجتماعی و سایرنهاد انجام خواهد گرفت که برای حمایت از حاکمیت داخلی و ارتباط مردم با دولت جدید تلاش می کنند.
سوم: نمی توان ادعا کرد که حاکمیت کامل بدون گسترش کنترل دولت بر تمام بخش های کشور به دست آمده است، که به معنای ضرورت پایان دادن به کنترل نیروهای سوریه دموکراتی(قسد) بر مناطق تحت اشغال آن در شرق فرات و تسلیم سلاحهایشان به دولت مانند سایر گروههاست.
چهارم: ضرورت دستیابی به چشماندازی برای پایان دادن به اشغال جولان اشغالی توسط اسرائیل و با اذعان به دشواری آن کار در این مرحله دیده میشود، اما امکان ندارد که نمی توان حملات تقربیا روزانه اسرائیل در جنوب سوریه بدون پاسخگویی رها کرد، بنابراین، الشرع می تواند دوره ریاست جمهوری خود را با درخواست اجرای «توافقنامه توقف درگیری» ۱۹۷۴ آغاز کند، تا زمانی که شرایط برای درخواست خروج کامل اسرائیل از جولان فراهم شود.
چالش دوم: حمایت از اقتصاد سوریه
اقتصاد یک چالش برای هر دولت باثبات در جهان است، زیرا قطب نما برای بهبود استانداردهای زندگی و در نتیجه کسب رضایت عمومی و دستیابی به ثبات اجتماعی است، بنابراین وضعیت در سوریه وخیم است، زیرا اقتصاد سوریه درمعرض شوک های ناشی از سال های جنگ قرار گرفت که منجر به کاهش تولید ملی و عدم حضور تقریباً کامل سرمایه گذاری های خارجی شده است.
بنابراین چالش پیش روی الشرع راه اندازی مجدد اقتصاد و فراهم کردن بستر مناسب برای جذب سرمایه گذاری است. این محیط شامل زیرساختهایی همچون برق، اینترنت، جاده، حمل و نقل است و همچنین فراهم کردن محیطی امن و پایدار را میطلبد.
همه این اقدامات مستلزم پول و کمکهای بیشتری است است که الشرع باید تقویت حضور منطقه ای و بین المللی را برای جذب حامیان و سرمایه گذاران در روند بازسازی و بهبود اقتصادی اعمال کند.
چالش سوم: هویت جامعه سوریه
سوریه با وجود اکثریت عرب «سنی» با تنوع قومیتی و فرقهای مشخص میشود. چگونه میتوان هویت جدیدی برای سوریه «پس از اسد» ساخت که این تنوع را بدون به خطر انداختن استقلال یا ویژگیهای تاریخی متمایز آن بیان میکند؟
در مسیر تغییر هویت دولت، الشرع با چالشهای بزرگی روبرو خواهد شد که آرزوی «قانونیکردن» هر گونه جدایی در آینده را دارند، زیرا برخی از مولفههای قومی و فرقهای به دنبال نوشتن قانون اساسی بنویسند که خواستههای آنها را بیان کند، حتی به هزینه مردم سوریه و وحدت و یکپارچگی سرزمینشان.
بنابراین هویت جدید سوریه باید بر اساس ویژگیهای مذهبی، فرهنگی و زبانی باشد که به طور سنتی سوریه را بدون انکار ویژگیهای متمایز هیچ مؤلفه دیگری شکل داده است.
همچنین یکی از مهمترین ویژگیهای این هویت، «سوریه واحد» است که زیر هیچیک از پرچمهای پنهان تفرقه مانند «تمرکززدایی» تقسیم نمیشود، در حالی که برخی از آنها، مانند به عنوان نیروهای قسد همچنان پرچم «اداره خودگردان» را تا این لحظه حفظ کرده اند!
هویت سوریه جدید نباید از ارزشهای اساسی و جهانی غافل شود که مهمترین آنها عدالت، آزادی، توزیع عادلانه ثروت و سایر ارزش هایی است که مردم سوریه برای رسیدن به آنها مدتها مبارزه کرده و فداکاری های زیادی کرده اند تا به عنوان دولت جدید باشند.
فرصت هایی که باید غنیمت شمرد
الشرع باوجود چالشهایی پیش روی خود، با اعلام رئیس جمهوری، فرصتهایی را نیز دارد.
اول: اجماع کشورهای خاورمیانه
از همان لحظات اولیه سقوط نظام اسد، مشخص بود که اجماع ترکیه، قطر و عربستان در مورد لزوم حمایت و حفاظت از دولت جدید سوریه وجود دارد.
انتصاب الشرع به عنوان رئیس جمهور باید مورد حمایت و پشتیبانی سه کشور در منطقه و یا در سطح بین المللی قرار گرفته باشد.
بینش و اقدامات اجرایی او پس از سقوط نظام اسد نیز رضایت و تأیید اکثر مردم سوریه را به همراه داشت و اقدامات او بیشتر شبیه اقدامات یک دولتمرد مسئول بود تا یک رهبر نظامی.
این رو، اعلام او توسط جناح های نظامی به عنوان رئیس جمهور کشور، بازتابی از اراده کاملا سوری است.
اما این اراده نیاز به حمایت برای بازاریابی خارجی دارد و این همان کاری است کشورهای دیگر انجام می دهند که فرصت بزرگی است که الشرع باید برای تقویت حضور خارجی، چه در سطح کشورها و چه در سطح سازمانهای بینالمللی و منطقهای، سرمایهگذاری کند، تا نفع آن به کشور برگردد.
او همچنین باید چشم انداز آینده خود را مبنی بر تبدیل سوریه به شریکی موثر برای کشورهای حامی و منطقه بسازد تا در طول زمان به بار سنگینی بر دوش آنها تبدیل نشود.
دوم: داشتن مقبولیت زیاد
واکنشهای خودجوش مردم سوریه به «اعلام الشرع به عنوان رئیسجمهور» نشان داد که این مرد از اقبال گسترده مردمی در این روزها برخوردار است.
این محبوبیت گسترده فرصتی برای الشرع به منظور تقویت انسجام داخلی پس از سال های طولانی تفرقه و جنگ است.
همچنین فرصتی است تا با قدرت به سمت دستیابی به برنامه ها و چشم انداز خود حرکت کند، به ویژه اگر او موفق به تشکیل یک شورای قانونگذاری از شخصیت های تأثیرگذار سوری به نمایندگی از طیف ها و دسته های مختلف جامعه شود.
نظر شما