دکتر علیرضا ایزدی، مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفتگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان درباره ثبت جهانی ساز «رباب» و وظیفه دستگاه های متعدد فرهنگی در صیانت از این میراث فرهنگی با فرهنگسازی در جامعه و افزایش سواد میراثی مردم گفت: یکی از مشکلات فرهنگی ما این است که با دستگاه های فرهنگی متعددی مواجه هستیم؛ به طور مثال مسئولیت حوزه موسیقی را وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر عهده دارد و ما متولی فعالیتی هستیم که منجر به ثبت شده است قطعا ثبت همه ماجرا نیست بلکه ثبت تازه اول ماجرا است؛ فرض کنید ما ثبت کردیم اما انتقال نسلی آن چه می شود، آیا نسل امروز با رباب و پیشینه آن آشنایی دارد؟ قاعدتا بخشی از این مسئله به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برمی گردد اما جایگاه کودکستان ها، مهد کودک ها و پیش دبستانی ها کجاست؟ اینها با این ابزار و عناصر چگونه باید آشنا شوند؟ آیا این نظام آموزشی می خواهد یا خیر؟ در مقاطع بعدی تحصیلی چه جایگاهی دارد؟ آیا نیاز جامعه هست یا خیر؟ اگر ما این نیاز را درک کنیم قطع به یقین باید نظام آموزشی خود را تغییر دهیم.
مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وظیفه آموزش و پرورش در آموزش و آشنایی نسل کودک و نوجوان با میراث فرهنگی ملموس و ناملموس را مهم خواند و اظهار کرد: آموزش و پرورش باید نگاه جدی به این مقوله داشته باشد. وقتی ما تاریخ خودمان را به نسل های انتقال ندهیم، چگونه توقع داریم که آنها از کیان مملکت خود دفاع کنند. با بررسی سخنان شهدای گرانقدرمان به نگاه آنها نسبت به این مرز و بوم پی می بریم.
ایزدی جزیره ای عمل کردن در حوزه میراث فرهنگی ملموس و ناملموس را آسیب زا دانست و گفت: بزرگ جزیره ای عمل کردن ما درباره مباحث مربوط به ثبت میراث ملموس و ناملموس باعث شده تا من پس از ثبت کار خود را پایان یافته بدانم، اما وظایف بعدی بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؛ آلت موسیقی «چنگ» اکنون چه جایگاهی در کشور ما دارد در صورتی که اگر شما به سنگ نگاره های های بیستون و طاق بستان نگاهی بیفکند به جایگاه ویژه چنگ در تاریخ کشورمان پی خواهید برد. در حال حاضر چند چنگ نواز در کشور داریم؟ آیا اینها عناصر هویتی هستند یا نیستند؟ مجموعه هایی نظیر شورای عالی انقلاب فرهنگی باید نگاه جدی به این موضوع میراث ملموس و ناملموس داشته باشند.
وی تصریح کرد: برای افزایش سواد میراثی ابتدا باید از کودکان و آموزش و پرورش شروع کنیم، چرا که این وزارتخانه وظیفه و توانایی بالا بردن سواد جامعه را دارد؛ از طرفی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه فرهنگ سازی میراثی جامعه از هر دستگاهی بهتر می تواند عمل کند.
مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به این سئوال که پیشنهاد شما به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای همراه شدن در مسیر افزایش سواد میراثی جامعه چیست؟ توضیح داد: من پیشنهاد می کنم کمیته کارگروهی مشترکی برای پیش و پس از ثبت ها ایجاد شود چرا که اگر من امروز ثبت کنم ممکن است فردا دچار خطر شوم؛ مثلا در حوزه «نقالی» ما ثبت را انجام دادیم اما مشخص نیست کجا اجرایی اش کنیم؛ بنده برای آن مستندات بردم اما اگر فردا مستندات برای ثبت «رباب»، «چنگ» و دیگر آلات موسیقی نداشته باشیم به بنده این ایراد را می گیرند که تو با این کار در حال خارج کردن آن هستید. امروز نگرانی ما ازپرونده ثبت «لنج» نیز همین است که اگر فردا به ما می گویند این لنج ها به درد نمی خورد، آنها را خارج می کنند.
ایزدی در ادامه تصریح کرد: پیشنهاد مشترک من این است که در سطح عالی مجموعه هایی تشکیل شود که در دروس مدارس گنجانده شوند. وقتی میزان سواد در کودکان بالاتر برود و آنها به مقاطع تحصیلی بالاتر بروند، یک گام برداشته ایم اما شیوه برخورد ما با این اتفاقات در ثبت نیازمند یک کار مشترک توسط همه دستگاه ها است؛ مثلا اگر امروز ما ثبت را انجام دادیم مثلا به ما بگویند پنج آموزشگاه ما متولی آموزش رباب در کشور هستند. این امر می تواند برای ما ماندگاری ایجاد می کند.
وی در پاسخ به این سئوال که وظیفه دولت در مقابل میراث ملموس و ناملومس ثبت جهانی چیست؟ گفت: همه این موارد که در بالا عرض کردم خود دولت هستند و نگاه ما به ثبت همین است. اگر ما به ثبت ساز «رباب» اصرار می کنیم به دلیل رواج آن در قوم بلوچ است، البته می تواند در کل کشور نیز اجرا شود کما اینکه الان اجرای «تعزیه» و «نقالی» را در کل کشور شاهد هستیم و تنها شیوه های آن در استان ها و شهرهای مختلف متفاوت است. این اتفاق در کشور وفاق بخش است و یکی از مولفه های ارزشمند ثبت وفاق است؛ زیرا همدلی و غرور برای ما به ارمغان می آورد.
نظر شما