به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: نشست «عقل سرخ»؛ سلسله نشست های اصحاب علوم انسانی در باب فهم و تبیین جهان مقاومت پس از سردار سلیمانی عصر امروز (دوشنبه، ۱۴ بهمن) در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
حجت‌الاسلام «محمد دادسرشت» طی سخنانی اظهار کرد: یکی از مسایلی که ذهن متفکران جامعه شناس را در جریان شهادت سردار سلیمانی به خود مشغول کرد، بحث انسجام اجتماعی بود.
عضو شورای نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران ادامه داد: بعد از شهادت شاهد بودیم که همه منقلب بودند و مراسم تشییع با حضور میلیونی اقشار مختلف برگزار شد. سوال آن است که چه می شود این چنین وحدتی ورای گرایش های سیاسی و حتی مذهبی اتفاق بیفتد؟
وی گفت: برای تبیین این بحث مقدمه ای را بیان می کنم، کسانی که با مباحث جامعه شناسی اسلامی آشنا هستند می دانند که نسبت اجتماعی مفهومی ناظر بر قوانین اجتماعی است. مدل تکوینی جامعه یک سری قوانینی دارد که خداوند هنگام تکوین این عالم آن را حکم کرد. بنابراین با این نگاه تبدل ناپذیر می شوند، البته اراده انسان همواره حاکم است، مثلا فطرت که تحول ناپذیر است اما می شود آن را خاموش کرد، اما گاهی روی یک آیینه غبار می نشیند و آیینه کارکرد خود را از دست می دهد لذا این سنت ها ممکن است به اراده انسان خاموش شود.
حجت الاسلام دادسرشت افزود: در این میان برخی مفاهیم به دلایل مختلفی مغفول واقع می شوند که سبب می شود آثار اجتماعی و بار مفهومی آن از بین برود و بار معانی برایش تداعی می شود، از جمله آن مفاهیم باورهای انگیزش بخش است. باورهایی که منجر به کنش می شود و در ادبیات دینی ما به ایمان و کفر از آن یاد می شود. اساسا از جمله عوامل که در قرآن از تعبیر وعملوا الصالحات استفاده شده است این است که انسان یک سری باورهایی دارد که محرک هستند و به آن ها تصدیق و مفاهیم ذهنی می گوییم.
این پژوهشگر گفت: ما سنت اجتماعی در قرآن کریم داریم که طی آن در مورد مومنین و البته کفار صحبت شده است. خداوند می فرماید: « إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا». ما یک کلمه «وُد» و یک واژه «مودت» داریم. در زبان فارسی به وُد، عشق می گوییم، حال خداوند می فرماید اگر کسی باور انگیزه بخش داشت و منجر به کنش هم شد، سنت الهی است که همه او را دوست دارند. در مورد سردار شهید حاج قاسم سلیمانی این وعده الهی است که سبب شد آن گونه مراسم تشییع برگزار شود، این سنت عشق اجتماعی است.
وی افزود: اگر به وحدت اجتماعی بار ارزشی دهیم بخش مثبت آن در قرآن جریان ایمان است. پایه وحدت «ما به‌الاشتراک» است، خداوند عشقی بنا بر توصیفی که پیش تر اشاره داشتم برای شهید سلیمانی در جامعه به وجود آورد که مابه الاشتراک آن وحدت بود. بنابراین عشق اجتماعی مابه الاشتراک وحدت در جریان مراسم تشییع سردار سلیمانی شد.
همچنین در ادامه بخش دوم این نشست، «محسن صبوریان» با عنوان شهادت سردار سلیمانی و آخرالزمانی شدن جامعه» سخنرانی کرد.
وی گفت: خواجه نصیر، انس را از شرایط شکل گیری جامعه می داند، «هابز» نیز به یک معنا به این مساله توجه داشت، «دورکیم» همین مفهوم را با همبستگی اجتماعی مطرح می کند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: منظور من از آخرالزمانی شدن جامعه، آمادگی جامعه برای ظهور است. ما اگر معنای مثبت انتظار را در نظر بگیریم، باید برای ظهور کسب آمادگی کنیم. در اینجا اراده جامعه مطرح است. من در این باب به سه واقعه انقلاب اسلامی، پیاده روی اربعین، مراسم تشییع سردار شهید سلیمانی اشاره می کنم.
صبوریان افزود: بعد از انقلاب با واقعه اربعین مواجهیم، اگر به دامنه شکل‌گیری این واقعه بنگریم، تبیین دنیایی این واقعه(اربعین) سخت است. در سه واقعه یاد شده تبیین این دنیایی چندان کمک نمی کند. در جریان تشییع سردار سلمانی درست که رسانه تاثیر داشت اما واقع آن است که در جریان مزبور، حتی کافی بود که خبر شهادت تلگراف شود و نیازی به رسانه نبود، در واقع رانه و عاملی که جامعه حضور یافتند احساس مسئولیت بود. لذا رسانه در حضور مردم تاثیری نمی توانست داشته باشد.
این پژوهشگر گفت: در اینجا سوالی که مطرح می شود آن است که زنده بودن شهید به چه معناست؟ پاسخ آن است که او کماکان در این دنیا اثر دارد، شهادت شهید تاثیر خاصی در حیات این دنیایی ما دارد. ما در جهان مدرن هیچ حادثه ای را نداشتیم که اینگونه توده ها را جمع کند.
نظر شما