خبرگزاری شبستان_ اصفهان: تحقیق و پژوهش یکی از اساسی‌ترین نیازها برای نیل به پیشرفت و توسعة همه جانبة یک کشور است و قدرت و استقلال هر کشوری، بر پژوهش و تولید علم استوار است، بنابراین نوع و سطح فعالیت‌های پژوهشی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود.
درواقع می توان گفت پژوهش یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعة پایدار در هر کشور به شمار می‌آید و اگر پژوهشی صورت نگیرد، دانش بشری افزایش نخواهد یافت و دچار سکون و رکود خواهد شد.
با این همه اگر پژوهش های انجام شده، کاربردی و تاثیرگذار نباشند؛ نمی توان صرفاً به انجام پژوهش های متعدد امیدوار بود و بر اساس آنها برنامه‌ریزی کرد، بطوریکه پژوهش هایی تاثیرگذار و موثر خواهند بود که در راستای دغدغه‌های روز جامعه، بتواند با نتایج کاربردی در صدد رفع آنها برآید و یا منجر به گسترش آگاهی و آمادگی برای مقابله با مشکلات و یا خلق ثروت شود.
مقام معظم رهبری یکی از مهم‌‌‌ترین دستاوردهای امور پژوهشی را کاربردی شدن آن در صنایع و حل مسائل مختلف کشور می دانند و همواره به عملی شدن پژوهش‌‌‌ها تاکید داشته و معتقدند که پژوهش و تحقیق باید به میدان عمل وارد شود و از کنج کتابخانه‌ها بیرون بیاید.
در واقع نتیجه بخشی در امر پژوهش امری زمان بر است که نیازمند حمایت همه جانبه مسئولان یک کشور است. اگر پژوهشگران دلگرم و امیدوار به آینده باشند با جدیت بیشتری قدم در امور پژوهشی مرتبط با حل مسائل کشور گذاشته و به این ترتیب بسیاری از مسائل کشور حل می‌شود.
روز پژوهش بهانه ای شد تا مصاحبه ای را با معاون پژوهشی حوزه علمیه نرجس خاتون اصفهان انجام دهیم، «مریم ملک محمدی» به سوال های ما در این خصوص پاسخ گفت، متن کامل این مصاحبه را بخوانید:
به عنوان پرسش آغازين بفرماييد با توجه به اینکه سیستم پژوهشی حوزه باید رصدگر جامعه باشد تا مشکلات و ناهنجاری‌های جامعه را رصد و رفع کند و برای آنها پاسخ داشته باشد، پژوهش های کنونی آن چقدر در این زمینه می است؟
تحقیق و پژوهش همواره در دو قالب کلی و جامع صورت می گیرد، تحقیقات بنیادی که این قبیل تحقیقات در جست و جوی کشف حقایق و واقعیت ها و شناخت هایی بوده که باعث توسعه مرزهای دانش عمومی بشر می شود؛ به این سبک که قوانین علمی را کشف نموده و به تبیین ویژگی ها و صفات یک واقعیت می پردازد، پس هدف اصلی تحقیقات بنیادی توسعه دانش است که می تواند راهگشای سایر مطالعات و بررسی ها را مثل تحقیقات کاربردی را فراهم آورد.
دومین قالب تحقیقات کاربردی است و این قبیل تحقیقات دارای جنبه عملی است و مستقیما در صدد حل مشکلات جامعه و بشریت می باشد، پس با توجه به این که پژوهش های کاربردی با نظر به مشکلات جامعه صورت می گیرد، زمانی می تواند تاثیر گذاری شایسته خود را داشته باشد که مبانی آن به درستی شکل گرفته باشد.
کاری که در تحقیقات حوزوی صورت می گیرد توجه و اهتمام به انجام تحقیقات بنیادی و زیر ساخت های آن در جهت انجام تحقیقات کاربردی است.
نتایج پژوهش حوزه های علمیه در عرصه های مختلف برای جامعه، چه دستاوردهایی می تواند داشته باشد و چقدر این نتایج در تصمیم سازی ها اثرگذار هستند؟
مهم ترین دستاوردهای حوزه های علمیه می تواند در راستای محقق نمودن درخواست مقام معظم رهبری (مدظله العالی )باشد :«حوزه‌های علمیه برای تحقق دولت اسلامی به معنای واقعی کلمه، سپس جامعه اسلامی و بعد از آن تمدن حقیقی اسلامی مسئولیت های سنگینی دارند که باید با فکر و تعمق، این وظایف را درک و برای ادا آنها برنامه‌ریزی و تلاش کنند.»
تحقیقاتی که عموما در حوزه صورت می گیرد، بر مبنای دغدغه هایی است که در جامعه کنونی شاهد آن هستیم.
فعالیت های پژوهشی حوزه های علمیه تنها در بعد تحقیق صرف نبوده و انجام تحقیقات یکی از فعالیت های مهم حوزه های علمیه است، فعالیت های پژوهشی در حوزه های علمیه دارای دامنه و وسعت چشمگیر و قابل ملاحظه ای است از جمله برگزاری کرسی های آزاد اندیشی و نشست های علمی و پژوهشی .
کار حوزه علمیه تأسیس نشریه و مرکز پژوهشی و بالیدن به آن نیست؛ کتاب‌های زیادی در طول سال تولید می‌شود ولی زمانی این آثار مفید هستند که بتواند مشکلات اقتصادی، بانک ربوی و نیازهای جامعه و حکومت را برطرف کند، پژوهش های حوزه چقدر در این راستا می باشد؟
به نظرم لازم است یک صحبت کوتاهی در مورد کار حوزه های علمیه که در متن سوال به آن پرداختید بدهم مقام معظم رهبری حوزه های علمیه را مرکز آموزش و تعلیم می دانند و می فرمایند که اسلام فقط معرفت نیست بلکه تعهد به عمل و تحقق احکام اسلام هم جزء اسلام است ، که این قسمت شامل اصول و فروع دین، ارزشهای اخلاقی، سبک زندگی، آیین حکمرانی می باشد و بخش دیگر اسلام عبارت است از محقق کردن این حقایق در متن جامعه و در متن زندگی مردم یعنی هدایت.
پس نمی توان به صراحت گفت که کار حوزه های علمیه تاسیس نشریه و مرکز پژوهشی نیست، بلکه باید اذعان کرد که اهداف مورد توجه از تاسیس مراکز پژوهشی باید در راستای پاسخگویی به نیاز های جامعه باشد، که البته مشکلات اقتصادی مثل بانک ربوی و... بخشی از مشکلات است و مشکلاتی دیگری نیز در جامعه وجود دارد که نیازمند پاسخگویی می باشد که چه بسا دارای اولویت بیشتری هستند.
آنچه پژوهش های حوزه های علمیه در صدد پاسخ به آن است حل نمودن مسائل جامعه کنونی و نیازمندی های آن بر مبنای اولویت سنجی و برگرفته از معارف غنی دین اسلام اعم از قرآن و روایات است.
می توانید به طور مثال به مواردی از تحقیقات موثری که در راستای دغدغه‌های جامعه امروز بوده است، اشاره کنید؟
به عنوان مثال یکی از فعالیت های موثر پژوهشی حوزه های علمیه برگزاری کرسی های آزاد اندیشی است که در راستای پاسخگویی به عمده ترین و مهم ترین نیازهای جامعه صورت می گیرد، هدف از برگزاری کرسی های آزاد اندیشی اقناع اندیشه مخاطب به شیوه ای منطقی و در فضای باز فکری است که در آن تضارب آرائ صورت می گیرد، خروجی های این چنین جلسات علمی از چند بعد مورد توجه می باشد ازجمله پاسخ به سوالات مخاطبین- رفع اشکالات و شبهات در رابطه با موضوع جلسه- تغذیه فکری صحیح مبلغین و مدرسین و ارائه نتایج جلسه جهت بهره برداری دیگران.
به عنوان مثال حوزه علمیه نرجس خاتون(سلام الله علیها) شاهین شهر کرسی آزاد اندیشی با عنوان آسیب شناسی تربیت دینی در جامعه امروز را برگزار نمود موضوع کرسی از مهم ترین دغدغه هایی است که با توجه به فضای حاکم بر جامعه برای والدین مطرح است در این جلسه تبادل آرا صورت گرفت و پاسخ به سوالات داده شد و مهم تر این که چندین نفر از مخاطبان این جلسه در طرح بینش مطهر شرکت نمودند و خودشان مرتبا اذعان داشتند که مباحث و نحوه ی ارائه و... جلسه کرسی آزاد اندیشی بسیار توانسته است آنان را در زمینه تبلیغ تاثیرگذارتر یاری دهد.
از 100 در صد پژوهش هایی که انجام می شود، چند در صد منجر به کاربردی شدن آن می شود؟
پاسخ دادن به صورت درصدی دقیق نیازمند محاسبات خاص خود می باشد که از طریق آمار قابل کسب می باشد ولی آنچه به صورت کیفی مشاهده می شود با توجه به دقت نظرهایی که در انتخاب موضوعات تحقیقات صورت می گیرد میزان چشم گیری از تحقیقات قابلیت کاربردی کردن را دارا هست که انشاالله با تدابیر صحیح منجر به کاربردی شدن آن نیز خواهد شد.
حوزه های علمیه خواهران اصفهان از نظر پژوهش در کشور چه جایگاهی دارد و توانمندی های استان در امر پژوهش چیست؟
با توجه به رویکرد پژوهشی که در مباحث حوزه های علمیه به وجود آمده است، به جرات می توان گفت که جایگاه آن در حال رشد و پیشرفت می باشد که این تعالی مستلزم توجه به تجربیات گذشته در راستای ایجاد حرکت عظیم و با شتاب هدفمند است تا از پیشرفت علوم عصر حاضر نماند.
توانمندی های خاص استان را می توان در مدیریت مدبرانه همراه با توان مندی و دغدغه مندی مسولین و اساتید دانست که مسلما نقش تاثیر گذاری در شناسایی و به فعلیت رساندن توانمندی های موجود در حوزه ها را به دنبال دارد، سابقه درخشان حوزه های علمیه استان موید این مساله است.
نظر شما