خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم : شاید هیچ یک از ژانرهای سینمایی به اندازه «مستند» ابعاد فراسینمایی نداشته باشد. سینمای داستانی از آن جا که محکوم به نگه داشتن تماشاگر روی صندلی سینماست لاجرم باید فراز و فرود دراماتیک داشته باشد، به همین خاطر نویسنده و کارگردان فیلم داستانی عموما وجوه دراماتیک فیلم را نسبت به وجوه واقع گرایانه آن در اولویت قرار می دهند.
سینمای مستند اما از آن جا که بیش از هرچیز خود را به واقعیت(واقعیت موجود یا برساخته) متعهد می داند، بی پرده تر از هر ژانر سینمایی سخن می گوید. از این نظر این گونه سینما بستر مناسبی برای سخن گفتن از لایه های پنهان رویدادهاست.
بنابر آن چه گفته شد، مستند اجتماعی به عنوان یکی از شاخه های سینمای مستند، پتانسیل فوق العاده ای برای دربرگیری رویکردهای جامعه شناسانه خواهد داشت. در این جا فیلم ساز با رویکردی حقیقت یاب به سراغ سوژه اجتماعی می رود و می کوشد از تصویرهای کلیشه ای تنیده شده پیرامون سوژه عبور کرده و به عمق آن برسد. به همین خاطر است که مستندهای اجتماعی برای ما عموما آثاری تکان دهنده به حساب می آیند؛ چرا که از لایه نادیده رویدادهای اجتماعی پرده برمی دارند.
جشنواره سینماحقیقت به عنوان مهم ترین جشنواره فیلم های مستند ایرانی، محملی مناسب برای آشنایی مخاطبان ایران و جهان با آثاری است که مستندسازان ما در یک سال گذشته تولید کرده اند. در این میان، مستندهای اجتماعی از جایگاهی ویژه برخوردارند؛ فیلم هایی که به سراغ موضوعاتی در جامعه ایران می روند که در نگاه اول برای همه ما تصویری آشنا دارد اما واقعیت این گونه نیست.
نگاهی گذرا به وضعیت امروز جامعه، این نکته را نمایان می سازد که گسترش شبکه های ارتباطی موجب اطلاع رسانی عمومی درباره همه رویدادهای اجتماعی شده است اما این پرسش را هم مطرح می سازد که آن چه در تصویر کلی دیده می شود بیشتر از جنس واقعیت است یا پروپاگاندا؟
«کولبر» و «کولبری» واژه هایی هستند که در سال های اخیر بیش از گذشته در فضای رسانه ای جامعه ایران شنیده می شوند؛ گرچه این مفاهیم تنها مربوط به این سال ها نیستند و تاریخی طولانی تر دارند.
«13 هزار قدم» نام مستندی به پژوهش و کارگردانی «اشکان احمدی» است که امسال در سیزدهمین جشنواره سینماحقیقت پذیرفته شده و در بخش مستندهای کوتاه به نمایش درآمده است. این فیلم با نزدیک شدن به کولبرها کوشیده تصویری واقعی تر از آن چه مخاطب ایرانی و حتی خارجی در ذهن دارد را پیش رو قرار دهد.
احمدی که خود کرد و اهل بانه است در فصل زمستان و در ارتفاعات اورامانات به سراغ گروهی از کولبرها می رود و تماشاگر را در مسیر هفت کیلومتری پیاده روی با آن ها همراه می کند. حرکت در مسیرهای صعب العبور و خطرناک پوشیده از برف، سرمای طاقت فرسا و بارهای سنگینی که بر دوش کولبران سنگینی می کند در کنار امید به زندگی و شادی های کوچک آن ها، همه و همه زوایایی متفاوت و گاه باورنکردنی از زندگی این قشر اجتماعی است که فیلم ساز کوشیده بدون پیش فرض با آن ها مواجه شود. نکته ای که موجب شده «13 هزار قدم» در بعد اجتماعی اثری قابل اعتنا و در بعد هنری فیلمی تماشایی باشد.
نظر شما