خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: در کتاب «دلایل الامامه» از منابع شیعی نوشته مرحوم طبری آمده است که امام صادق علیه السلام فرمودند: بعد از ظهور، ۱۳ زن رجعت می کنند که راوی می گوید ابتدا از حضرت (ع) سوال کردم، این زنان چه مسئولیتی خواهند داشت، ایشان پاسخ دادند این زنان همانند جنگ های دوران پیامبر(ص) مجروحان را درمان خواهند کرد و از بیماران پرستاری می کنند که راوی اسامی این زنان را از امام(ع) جویا می شود و ایشان نام ۹ نفر از آنان را اینگونه بیان می کنند و می فرمایند: سمیه مادر عمار یاسر، صیانه الماشطه، امّ ایمن، ام خالد احمسیه، زبیده، حبّابه والبیّه، قنواء دختر رشید هجرى که یا حدیث ناقص نقل شده است و یا امام تنها به 9 تن اشاره می کند که از این میان نیز سه تن ناشناخته هستند. البته در کتاب «خصایص فاطمی»، شیخ محمد باقر کجویی از جناب نسیبه، دختر کعب مازنیه هم به عنوان یک زن رجعت کننده نام برده است.
از این رو، در سلسله گفتگوهایی با حجت الاسلام «جواد جعفری»، کارشناس مرکز تخصصی مهدویت و مولف کتاب «بانوان رجعت کننده» بنا داریم ویژگی ها و سرگذشت هفت تن از زنان رجعت کننده در دوران ظهور امام زمان (عج) را به منظور ارائه درس هایی برای بانوان منتظر کشور بررسی کنیم، در ادامه دومین شماره از این گفتگو را که پیرامون «سمیه»، مادر عمار یاسر است، می خوانید:
جناب سمیه دارای چه اصل و نسبی بوده است؟
سمیه اسم مصغر سماء، یعنی آسمان کوچک است و جناب سمیه دختر مسلم بن لخم و کنیز ابو حذیفه، عموی ابوجهل و در نهایت همسر جناب یاسر و مادر عمار بوده است.
چه ویژگی های اخلاقی در این نخستین بانوی شهید اسلام وجود داشته است؟
در تاریخ آمده است که جناب سمیه، بانویی فاضل، نیکوکار و از بزرگان صحابه بوده است و هفتمین فرد محسوب می شود که در دوران پیامبر (ص) به دین اسلام گروید. یعنی سمیه جزء اولین نفراتی است که به دین اسلام مشرف شد. اما مهمترین ویژگی جناب سمیه آن است که اولین شهید اسلام محسوب می شود.
جناب سمیه چگونه و به چه علت به شهادت رسید؟
جناب سمیه در سال پنجم هجرت به شهادت رسید، یعنی زمانی که مسلمانان دین خود را آشکار کردند و مشرکان مکه تلاش کردند، آنان را سرکوب کنند. در این میان افرادی که دارای قوم و قبیله ای بودند، مورد حمایت قرار گرفتند و مشرکین آسیب کمتری به آنان رساندند اما غلامان و کنیزان که مدافع نداشتن در شمار نخستین قربانیان فشارهای مشرکان قرار گرفتند. جناب سمیه نیز که کنیز بود، در آن دورانی که بنا شد مسلمانان را زندانی کرده و مورد شکنجه قرار دهند، ایشان نیز از افرادی بود که زیر شکنجه ها به شهادت رسید و همسر وی جناب یاسر نیز به همین طریق به شهادت رسید.
نحوه شهادت جناب سمیه چگونه بود؟
بر اساس نقل های تاریخی، افرادی که دستگیر می شدند پاپوش های آهنی به پای آنها می پوشاندند و در برابر آفتاب قرار داده می‌شدند تا آهن ها گرم شده و بدن آنها را بسوزاند. در اثر شکنجه های بسیار زیاد، گروهی از عقیده خود بر می گشتند و از اسلام دست می کشیدند اما جناب سمیه با آنکه مسن هم بود تا شب زیر این شکنجه ها مقاومت کرد و بر اسلام خود پایداری کرد اما زمانی که شب شد، ابوجهل آمد و بعد از آنکه به سمیه ناسزاهای بسیار گفت، نیزه ای را به سمت او پرتاب کرد و ایشان را به شهادت رساند. البته در برخی از نقل‌های تاریخی نیز آمده است که هر یک از دست و پاهای جناب سمیه را به یک شتر بستند و این شترها را به جهت های مخالف راندند و موجب شهادت ایشان شدند و یا نقل شده است که ابوجهل جناب سمیه را به چهار میخ کشید و در نهایت با نیزه او را به شهادت رساند.
آیا در قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) به جناب سمیه و استواری ایمان ایشان اشاره شده است؟
برخی نقل کردند که آیه ۲۷ سوره مبارکه بقره «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ؛ و بعضی از مردم از جان خود در راه رضای خدا درگذرند؛ و خدا با چنین بندگان رئوف و مهربان است.» در شان جناب سمیه نازل شده است زیرا زمانی که پیامبر (ص) ماجرای شکنجه جناب سمیه و یاسر را می دیدند به آنها خطاب می‌کردند «خاندان یاسر صبر کنید زیرا وعده گاه شما بهشت است» و بعد نیز پیامبر(ص) برای آنان دعا می کردند که خداوندا گناهان خاندان یاسر را ببخش.
پیامبر (ص) به دلیل مقاومت بسیار بالایی که جناب سمیه داشتند عمار را با نام مادرش صدا می زدند و هر موقع که وی را می دیدند، او را عمار یاسر خطاب نمی کردند بلکه به او می گفتند عمار سمیه که نشان دهنده مقام و جایگاه بالای سمیه نزد پیامبر(ص) است، ایشان مقاومت و صبر جناب سمیه را بسیار بزرگ می دانستند. در تاریخ نقل شده است، زمانی که عثمان به خلافت رسید برای تحقیر جناب عمار، به او ابن سودا به معنای پسر زن سیاه می گفت.
سرگذشت و زندگی جناب سمیه برای منتظران ظهور امام زمان (عج) در دوران غیبت و در مسیر زمینه سازی ظهور دارای چه آموزه هایی دارد؟
در زندگی جناب سمیه ملاک هایی همچون ایمان خالص، ولایت پذیری آگاهانه، سختی کشیدن در مسیر خداوند و تحمل شکنجه‌های فراوان و در نهایت جهاد و مقاومت بسیار در مسیر خداوند مشهود است که این ها درس ها و عبرت های بسیاری است که می توانیم از زندگی و سرگذشت ایشان به عنوان یک منتظر ظهور امام زمان(عج) اخذ کنیم و با تأمل در این امور بدانیم که چرا جناب سمیه در زمان ظهور امام زمان (عج) به این دنیا رجعت خواهد کرد.
«سمیه» جزء اولین افرادی است که به اسلام ایمان آورد و این در حالی است که او یک کنیز و فاقد موقعیت اجتماعی بود اما از آگاهی لازم برخوردار بود و با درک کامل سخن پیامبر (ص) به دین اسلام گروید و در نهایت با ایمان خالص خود، در مسیر اسلام و خدای متعال صبر و مقاومت کرد و تمام سختی ها و شکنجه های دشمنان را به جان می خرد و در نهایت به شهادت نیز می رسد.
در روایت داریم افرادی که در راه خدا و اهل بیت (ع) شکنجه ها و مشقت های فراوان را تحمل کنند و اهل جهاد و مبارزه و مقاومت باشند، می‌توانند جزء رجعت کنندگان دوران ظهور امام زمان (عج) باشند.
در دوران کنونی جامعه اسلامی ما که تحریم‌ها و فشارهای دشمنان، مشکلات عدیده ای را برای مردم از لحاظ اقتصادی ایجاد کرده آیا مقاومت و تحمل سختی ها را می توان از مصادیق این روایت دانست؟
«سمیه» در دوران صدر اسلام با وجود آن که هیچ مدافعی نداشت، تحت سخت ترین شکنجه ها قرار گرفت و با وجود آنکه مسن هم بود با مقاومت بسیار در برابر دشمنان، ایستادگی کرد که در نهایت نیز از پاداش بسیار بالا برخوردار خواهد بود.
این مهم نشان می‌دهد افرادی که بنا دارند در مسیر زمینه سازی ظهور امام زمان (عج) و یاری ایشان قدم بردارند، باید به این الگوها اقتدا کنند و هیچ بهانه ای برای کوتاه آمدن در برابر سختی ها و دشمنان ندارند و به هیچ عنوان پذیرفته نیست که فردی اعلام کند ما تنها بودیم و به دلیل بی یاوری و عدم کمک دیگران، تسلیم شدیم زیرا افرادی مانند جناب سمیه نشان دادند، حتی با عدم برخورداری از جایگاه ویژه اجتماعی نیز می توان در مسیر حق و حقیقت باقی ماند و با مقاومت و صبر در برابر شکنجه های بسیار زیاد، به جایگاه بسیار بالای معنوی دست یافت.
مهمترین درس از سر گذشت جناب سمیه، آن است که بدانیم بهشت را به بها می دهند اگر بنا داریم به خداوند نزدیک شویم و رضایت الهی را کسب کنیم و یار امام زمان (عج) باشیم مسیر ساده ای در پیش نداریم و باید سختی ها را تحمل کنیم.
نظر شما