خبرگزاری شبستان _شیروان؛ بارها برای ما گفته‌اند و از کودکی با این مسائل روبه‌رو بوده‌ایم: " جنگل هدیه خدایی و نخستین دوست بشر است" و جنگل نقش عمده در زندگی ما از ابتدای زندگی بشر داشته است اما در سال‌های اخیر برخی عوامل درونی و بیرونی، مشکلاتی که توسط ما انسان‌ها بر جنگل‌ها حادث‌شده است و همچنین بیماری‌ها و آفت‌ها موجب شده است که شاهد تحلیل جنگل باشیم.
همچنان که می‌دانیم؛ خشک‌سالی، آفات و بیماری‌ها، قاچاق چوب، چرای بی‌رویه دام و بی‌توجهی برخی از مسئولان، از مسائل مهمی است که راه را برای نابودی جنگل‌ها هموار کرده است و در این بین در سال‌های اخیر، آتش‌سوزی به‌عنوان دردی جدید، کمر به نابودی منابع طبیعی کشور بسته است.
چه کسانی پاسخگو و مسئول نابودی میراث کهن چندین ساله جنگل ها هستند؟ آتش در جنگل ها، مراتع با حوادث مشابه و فضای شهری قابل مقایسه نیست. آتش در منابع طبیعی با ابزار آلات آتش نشانی قابل مهار نیست اصولاً مدیریت آتش سوزی و حوادث مشابه در منابع طبیعی بایستی کاملاً مبتنی بر اصول علمی و برنامه کوتاه مدت (فوری)، میان مدت و درازمدت برنامه ریزی شود.
مهار و مدیریت حریق در جنگل و عرصه های منابع طبیعی فرابخشی است، سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری کشور، سازمان حفاظت از محیط زیست، نیروهای نظامی و انتظامی، بسیج، سپاه، ارتش، نیروهای انتظامی، هلال احمر، کمیسیون کشاورزی مجلس، استانداری ها، نهادهای ذیربط زیرمجموعه، شهرداری ها، سازمان های مردم نهاد، مردم روستاهای منطقه و ... همگی بایستی تجهیز آموزش و توجیه باشند و زیرنظر و تحت مدیریت شایسته ستاد مرکزی مدیریت حریق با یک مدیر واحد و مدیر میدان چابک بلافاصله وظیفه مند و سیستماتیک وارد عمل شوند.
بعد از این همه حوادث رنگارنگ و خسارت در منابع طبیعی نباید ناهماهنگی و آماده نبودن دستگاه اجرایی برای مدیریت بحران پیش از خود حریق غافلگیر کننده باشد. آتش های خارج از فصل خزان آن هم با این همه گستردگی روز به روز بیشتر می شود تا جنگل ها تبدیل به تلی از خاکستر نشده رویکردمان را عوض کنیم. نه می شود جلوی گرم شدن هوا را گرفت و نه جلو وزش باد را، ولی می توان آموزش داد برنامه ریزی کرد، از نهادهای علمی و دانشگاهی برای پیشگیری و راهکارهای علمی کمک گرفت، به سراغ تجربه های موفق بین المللی رفت. حداقل در کمترین شرایط موجود می توانیم حساسیت و توجه ملی نسبت به جنگل های چند صد ساله هیرکانی و گونه های ارزشمند آن را برانگیخت. اگر این توجه و حساسیت وجود داشت برای عزیمت یک بالگرد آبپاش به یک منطقه این همه داستان نداشتیم.
جدای از مدیریت حرفه ای و علمی جنگل در خصوص انباشت مواد قابل اشتعال، بسته یا باز بودن تاج پوشش، راه های دسترسی و غیره بزرگترین چالش اینکه گردشگران ما هنوز نمی دانند هزینه چند سیخ کباب و آتش قلیان و بی توجهی آنها را بایستی یک نسل بدهد با از بین رفتن پوشش جنگلی حاصل از حریق کمترین خسارت این سهل انگاری، سیل و سیلاب و جلوگیری از ذخیره آب برای مردم منطقه آن مناطق است.
مسئولان و رسانه های محترمی که فقط به ارزش های مادی و ملموس واکنش نشان می دهند و با گران شدن ماست و پیاز و... زمین و زمان را به هم می دوزند در این مدت چرا سکوت کرده اند و کاری نمی کنند؟ اگر ارزش زیست محیطی منابع طبیعی برای ما قابل درک نیست، قیمت های مادی نابودی اکوسیستم، زیستگاه، جنگل، اکسیژن، صدمه به خواص فیزیکی و شیمیایی خاک، پوشش زنده، ارزش سیاحتی و منظر، ارزش تجارتی درختان، علوفه و بوته ها، به خطر افتادن جان و سکونتگاه و تاسیسات انسان ها، از بین رفتن گردشگری طبیعی، از بین رفتن هوموس و لاشبرگ کف جنگل، مخاطرات محیط زیست و زیست محیطی، افزایش آلودگی به خطر افتادن منابع آب شیرین و همه اینها را با ریال محاسبه کنیم تا عمق فاجعه را متوجه شویم.
عدم پیگیری تحقق خرید یک بالگرد و تجهیزات پیشرفته اطفا حریق چند میلیونیوم درصد از این مبلغ بالا می شود. بایستی کل روند حریق در جنگل را به دو دسته تقسیم بندی و مدیریت کرد. فعالیت های قبل از حریق شامل (پیش آگاهی، پیشگیری، کشف، آموزش و فرهنگ سازی) و فعالیت های بعد حریق شامل (کشف، اطفا و عملیات پس از اطفا) است.
در مهم‌ترین و فوری ترین اقدام بایستی بودجه، اختیار و امکانات کافی همراه با سپردن مسئولیت و اختیار کامل به سازمان جنگل ها و مراتع آبخیزداری کشور همراه با تجهیز این سازمان به عنوان متولی اصلی و پس از آن اقدامات بنیادی دراز مدت و میان مدت زیر بایستی صورت گیرد:
۱-آموزش و آشنایی با فرهنگ منابع طبیعی از ابتدا توسط والدین و بعد از آن توسط نهادهای آموزشی و رسانه ها
۲-فرهنگ سازی و آگاهی عمومی (انداختن یک استکان یا شیشه خالی می تواند همانند یک عدسی در کف جنگل آتش به پا کند حریق فقط انداختن ته سیگار یا باقیمانده آتش در جنگل و امثالهم نیست) تمام اینها نیاز به آگاهی عمومی دارد.
۳-تشکیل یگان هوایی تمام وقت شامل حداقل یک یا دو بالگرد آبپاش تخصصی به صورت دائم در استان
۴-تشکیل ستاد مرکزی مدیریت آتش سوزی در منابع طبیعی در سطح ملی و استانی با محوریت و مدیریت سازمان جنگل ها و تشکیل جلسات کاربردی مستمر و موظف نمودن سایر دستگاه ها به حضور و تمکین صورتجلسات کارشناسی ستاد در مواقع حریق
۵-مدیریت علمی عرصه های منابع طبیعی تجدید شونده در مواجهه با حریق قبل و بعد آن
۶-استفاده از تجارب وفق سایر کشورها و تعاملات بیشتر
۷-همکاری در پروژه های مشترک علمی دانشگاهی و انجمن ها و نهادهای علمی در طرح های تحقیقاتی پژوهشی مرتبط با سوانح طبیعی در جنگل و مرتع
۸-آموزش و به کارگیری فارغ التحصیلان جوان منابع طبیعی و محیط زیست جهت پایش و نظارت میدانی.
نظر شما