خبرگزاری شبستان- رشت، مهری شیرمحمدی ؛ قامت کج شده ی دیوار را هم صاف کردند. هرچند گربه روهای بنا بسته شده بود، اما می توان فضای خالی بنا را از نو بیرون کشید و گربه روهای جدید را جایگزین کرد.
افسوس خوردن بر فقدان پنجره ارسی با شیشه های رنگی ضلع جنوبی - که مالک قبلی سالها پیش بدرآورده- سودی ندارد، اما دیگر ارسی بجا مانده در ضلع شمالی غنیمتی است گرانبها که همچنان ارزش این عمارت را نشان می دهد.
این عمارت بجا مانده در کوچه بلورچیان در محله ساغریسازان رشت که در حال حاضر میان علاقه مندان و فعالین به «خانه امیر زهرا» معروف است.
آنگونه که اهالی محله گفته‌اند پیشتر به «خانه درویش» می‌شناختندش و سه شنبه های هر هفته ارادتمندان به حضرت علی (ع) در این خانه جمع می شدند. مالک اصلی بنا فردی بنام مساح بود که خودش خانه را می سازد و در دهه 1350 فردی به نام ادریسی پور خانه را می خرد. ادریسی پور که فوت کرد، بهمن 96 این خانه را از ورثه خریداری کردیم تا آن را احیا کنیم. این را زهرا رهنما می گوید. زوج جوانی که پس از سالها زندگی در تهران و تحصیل هنر در اصفهان، دوباره به زادگاه پدری برگشته تا با خرید یک عمارت بی‌نظیر در محله ساغریسازان زندگی در یک خانه با آجرهای قرمز را تجربه کنند و از پنجره های ارسی به ماهی های داخل حوض بنگرند و زندگی را از لابه لای درختان حیاط نفس بکشند.
«در معماری امروز انسان نادیده گرفته شده و برای انسان و کرامتش ارزشی قایل نیستند»این را امیر حسین کارآمد می گوید. وی که دانش آموخته رشته گرافیک است، می گوید: معماری امروز بیشتر تجارت است و در خانه های طراحی شده مدرن، روح زندگی جریان ندارد. احساس تعلق در خانه و محله نیست.
وی جای جای عمارت و زیبایی های هنری خانه را نشان داده و توضیح می دهد: معماری گذشته ایران خود یک اثر هنری تمام عیار بوده و باعث تاسف است که سازندگان با نگاه کسب درآمد تنها به ارزش زمین فکر کرده و بناهایی با چنین ارزش های هنری را بطور کامل نابود می کنند.
کارآمد به ویژگی های معماری دوره قاجاری بنا هم اشاره کرده و می افزاید: معماری بناهای مسکونی دوره قاجار گیلان، تالاری داشت که هوا را در فضای پیرامون به گردش در می آورد. این بنای دو طبقه دو ایوانه و با یک حیاط اصلی و یک حیاط پشتی طراحی شده و سالن اصلی دو پنجره رو به حیاط با پنجره های ارسی داشت که متاسفانه دهه 40 در بخش هایی از خانه تغییراتی صورت می گیرد و از جمله ارسی رو به حیاط اصلی برداشته می شود. و فضای خالی کف ساختمان که برای رفع رطوبت بوده و موسوم به گربه رو است، حذف می شود. به همین دلیل وقتی عمارت را تحویل گرفتیم، ساختمان در اثر رطوبت کج شده بود.
وی ضمن توضیح درباره نحوه رطوبت زدایی از کف و دیوارهای ساختمان، توضیح می دهد: گربه روها را احیا کردیم. سقف بطور کامل سفال چینی و مرمت شده و کتیبه های بالای ایوان را نیز مرمت می کنیم.
زهرا رهنما کاشی های دوره قاجار عمارت را نشان می دهد و می افزاید: راه پله ساختمان کاشی های دوره قاجار داشت که متاسفانه یکبار تعویض شده است. ولی کاشی ها لعاب خورده پا دری اتاق ها خوشبختانه سالم مانده و کف چوبی بنا را هم دست نخورده نگه داشته اند.
وی یادآور می شود: چند بنای مسکونی همجوار، جزو همین بنا بوده است که در دهه 40 عمارت نصف می شود.
زهرا رهنما از هزینه های احیا و مرمت می گوید و اینکه تهیه مواد و مصالح لازم برای مرمت چقدر سخت و هزینه بردار است. خیلی از مصالح مانند سفال دیگر تولید نمی شود، آجر خشتی قرمز باید از شهرهای کویری با هزینه بالا تهیه شود و قیمت چوب هم روزانه افزایش می یابد.
از نخستین روزی که مرمت را آغاز کردند، بسیاری از کارها را شخصا انجام می دهند زیرا کارگر ساختمانی با مرمت آشنا نیست و به عمارت آسیب می‌زند.
وی سقف عمارت را هم نشان داده و می گوید: خوشبختانه نی‌های خیزران و چوب های سقف سالم بود و نیاز به تعویض اساسی نداشت. تنها حلب روی ایوان که الحاقی است، تعمیر شده است.
گشتی در اتاق‌های بجا مانده این بنا، زیبایی های این عمارت دوره قاجار را نشان می دهد. آفتاب تابستان از لای شیشه های رنگی ارسی تالار بر کف می تابد و رقص زیبایی از رنگ و نور ایجاد می کند. گره های چینی ارسی ها و گچ بری بالای طاق و کاشی های لعاب خورده بجامانده در کف و... اوج هنر ایرانی را در معماری نشان می دهد.
انجیر روییده بر دیوار که ریشه های خود را تا عمق ساروج فرومی برد، همزاد همیشگی خانه های قدیمی گیلان است.
این عمارت شاید در ابعاد و مساحت به اندازه خانه باغ های قدیم رشت بزرگ نباشد اما تلاش این زوج جوان در احیای یکی از خانه ها خوش نام محله ساغریسازان، آنقدر بزرگ هست که شایسته تقدیر باشد.
نظر شما