خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: به مناسبت فرا رسیدن دومین شب از شب های احیاء که احتمال قدر بودن را دارد و نیز به منظور بررسی این مسئله که آیا تقدیری که در شب قدر تقریر می شود قابل پیشگویی در دکان هایی همچون فال گیری و رمالی است یا نه؟، گفت وگو با حجت الاسلام «مهدی مسایلی»، استاد و پژوهشگر حوزوی را بازخوانی کرده ایم که تقدیم حضورتان می شود:
با توجه به آنکه ماه مبارک رمضان و لیالی قدر سرآغاز سال جدید زندگی انسان ها و مشخص شدن تقدیر یک سال آینده آنها است، آیا این تقدیر با ادعاهایی همچون رمالی، فالگیری و سرکتاب باز کردن و ... قابل پیشگویی و پیش بینی است؟
انسان ها یک تقدیر حتمی دارند که جز خداوند متعال کسی از آن خبر ندارد، علاوه بر آن تقدیری هم هست که گاهی انسان می تواند با توجه به شرایط آن را پیش بینی کند، مثلا فردی در مسیری گام بر می دارد و می گوید با رفتار و سلوکی که دارم در آینده، چنین و چنان می شود اما با همین وصف هم هیچ وقت نمی شود به صورت یقینی در مورد تقدیر سخن گفت، چراکه امر یقینی دست خداست و ما تنها می توانیم پیش بینی هایی بر اساس شرایط داشته باشیم. به عبارت دیگر، اگرچه انسان می تواند در حرکت سلوکی و تلاش هایی که می کند همواره در مسیر خیر و صلاح قدم بردارد و حداقل تلاش اش را بکند که در این مسیر باشد ولی حتی چنین افرادی هم ممکن است با یک لغزش از جایگاه شان پایین بیایند یا وارد راه نادرستی شوند.
بعضا ممکن است تقدیر یک نفر اصطلاحا بد باشد ولی یک نقطه اطاعتی در زندگی و بازگشت رفتار به سمت و سوی حضرت حق سبب شود تا تقدیرش به صلاح باز گردد.
اما ... در مورد رمالی و پیشگویی و اینکه آیا کسی می تواند آینده دیگران را از این طریق پیش بینی کند، باید گفت ۹۹ درصد از این مباحث و پیشگویی ها دروغ است، کسانی که دست به این کارها می زنند با استفاده از یک سری حربه ها احتمالاتی را بیان می کنند، مثلا بر طبق ظاهر فرد و روحیات آن شخص، روانشناسی خاصی را به کار می برند و معمولا کلیاتی را بیان می کنند که افراد با گذر زمان و در آینده احساس می کنند این کلیات صحیح بوده در حالی که این موارد را خودشان هم با حدس و گمان می توانستند پیش بینی کنند.
بعضا برخی افراد با ریاضت ها و ارتباط با اجنبه و شیاطین پیش بینی هایی می کنند ولی این پیش بینی ها هرگز قطعی و یقینی نیست. حتی گاهی این رمال ها در چهره عالم دینی وارد می شوند و یک سلوک دینی هم در پیش می گیرند و اسرار و اورادی را مستمسک قرار می دهند که مردم را بفریبند، گاهی مباحث سحر و جادو هم با این اقدامات عجین می شود.
بنابر این، نتیجه این است که اولاً تقدیر قطعی را فقط خداوند می داند، ثانیاً هر چه که مربوط به فال گیری و پیش گویی است عموما امری کلی بوده و نمی تواند تقدیر را پیش بینی کند و در نهایت تقدیر ما در شب قدر برای یکسال آتی نوشته می شود و خدا از آن مطلع است.
در این میان برخی اقدام به سرکتاب باز کردن می کنند، این چه مفهمومی دارد و آیا می شود با چنین کاری از آینده سر در آورد و مثلا اگر تقدیر برای ما بد است، آن را به وسیله سرکتاب باز کردن تغییر دهیم و به قول معروف از پیشامد بد جلوگیری کنیم؟
مفهوم سرکتاب باز کردن فقط در اسلام نیست بلکه در مسیحیت نیز وجود دارد، اصلا تفال زدن در فرهنگ ما در مورد حافظ هم وجود دارد که فرد فال می گیرد و آن بیت و غزل را در وصف آینده اش می داند، یا در زمان های گذشته که برخی مثنوی را باز می کردند و آن را تفسیر حال و آینده خود قلمداد می کردند. چنین چیزهایی بوده و همچنان هم هست ولی آنچه که می خواهم در این مجال تاکید و اشاره ای به آن داشته باشم آیه «یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ» است.
اینکه ما گاهی اوقات متوسل به سرکتاب و رمالی می شویم به واسطه کم رنگ شدن نگاه توحیدی ما است، به تعبیر طلبه ها «الغریق یتشبّث بکل حشیش؛ غریق به هر شاخه خشک شده ای چنگ می زند». یعنی کسی که در حال غرق شدن است حتی به لجن چنگ می زند و احساس می کند که نجات یافته، در حالی که قرآن کریم تاکید می کند به «عروة الوثقی» یعنی توحید چنگ بزنید. توحید هم دو نوع است عملی و نظری معمولا در توحید نظری همگی باور داریم اما در توحید عملی پای مان می لنگد.
بعضا دیده می شود افرادی با توسل و تمسکل به اذکار و اورادی که توسط رمال ها و فالگیرها و حتی به ظاهر مدعیان مذهبی، درپی تغییر تقدیر و مقدارت خویش اند، آیا این امر شدنی است؟
آن چه خداوند گفته تقدیر یکساله انسان است که در شب قدر مشخص می شود، تقدیر حتمی انسان که از قبل مشخص شده است. شب قدر به تعبیر قرآن «خَیر مِن اَلفِ شَهر» است، در این لیالی رفتارها و مناسک دینی ای توصیه شده که به ما کمک می کند تا به آن تقدیری که خداوند برای ما در نظر گرفته، برسیم؛ لذا عبادات در این ماه تاثیر بسیاری دارد، البته پس از این لیالی نیز خداوند فرصت تغییر تقدیرات را به انسان می دهد.
اساساً تشیع قائل به جبر نیست و بر این باور است که اعمال انسان می تواند سرنوشت خوب یا بد را برای او رقم بزنند لذا انسان دائماً باید حواس خود را جمع کند.
اگر انسان بخواهد از لغزش در امان باشد باید همه ماسوی الله را از خودش دور کند. اگر کسی گفت که فلان ذکر را فلان شخص به من داد که در شب های قدر بخوانم و رستگار شوم یعنی برای آن ذکر به صورت مستقل شانیت قایل شده و این شرکِ عملی است حتی اگر آن شخص نظرش این نباشد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «شرک از راه رفتن مورچه در شب تاریک به یک سنگ صیقلی سیاه حساس تر است». قدم های مورچه را روی این سنگ چه طور می شود، دید؟ یعنی همانطور که این حرکت مورچه نامحسوس و غیرقابل رویت است شرک هم چنین بوده و خود را پنهان می کند.
گاهی ما خیال می کنیم زندگی مان دینی است و با اذکار و اوراد خودمان را مصون می داریم، در حالی که همان اوراد و اذکار مانع و حجاب میان ما و خدا شده اند و بسیاری از این اذکار و پیش بینی ها و دستورالعمل هایی که بیان می شود خودش هم واقعیتی ندارد، یعنی افراد برای ایجاد شهرت و قدرت معنوی که خودشان آن را یک هدف برای خود گرفته اند ساختند.
نظر شما