خبرگزاری شبستان-مازندران؛ بافت شهری بسیاری از کشورها بسته به آداب، رسوم، پهنه تاریخی و فرهنگ آن کشور ساخته می شود. به گونه ای که در کشور فرانسه، ایتالیا و انگلیس بافت شهری با فرهنگ و تاریخ این کشورها تناسب زیادی دارد. شهرداری فرانسه قوانین سختی در ساخت و ساز در محدوده شهری دارد و به هیچ وجه اجازه ساخت واحد مسکونی با معماری دلخواه را نمی دهد. این موضوع در انگلیس سخت گیری بیشتری دارد. در ایتالیا نیز بسیاری از شهرها برای حفظ موقعیت های ایجاده شده در صنعت توریسم شهری، معماری شهرها را از حالت سلیقه ای به حالت الزام از پیش طراحی شده در آورده اند.
اما نکته قابل تامل نبود هیچ برنامه ای در ایران برای معماری شهری در شهرهای مختلف استان های کشور به خصوص مازندران است. یکی از شاخصه های اصلی مازندران روحیه دینی و مذهبی مردم این خطه است به گونه ای که بارها در کتب تاریخی و سفرنامه های تاریخی از مازندران به عنوان منطقه مومنان و متعصبان دینی یاد می کنند. در گذر تاریخ نیز معماری منازل تبرستانی ها زبان زد استادکاران معماری کشور بوده است. «ژوبر» سفير ناپلئون و رابينو كنسول انگليس در ایران مطالب زیادی در مورد معماری های شگفت انگیز مردم مازندران نوشته اند.
معماری شهرهای مازندران از دیرباز تلفیقی از معماری اسلامی تبرستانی با موقعیت های خاص منطقه ای بوده است. متاسفانه ورود نگاه مدرنیسم به دانشگاه ها و تحمیل معماری های تخیلی که هیچ ربطی با فرهنگ و رسوم ایرانیان ندارد موجب شد تا معماری اصیل شهری ایرانیان به خصوص مازندرانی ها رنگ ببازد.
معماری هایی که از دل آموزه های دینی تبدیل به هنری جذاب و شگفت انگیز شده بود که استادان بزرگی را در این حرفه تربیت کرد.
اینکه چگونه می توان به دوران اوج هنر اسلامی در معماری شهری مازندران بازگشت عوامل مختلفی را در بر می گیرد که در گفت و گو با برخی کارشناسان در این زمینه آن ها را بررسی کرده ایم.
معماری دینی تمام حواس پنجگانه را درگیر می کند
«سعید سلیمانی» در گفتگو با خبرنگار شبستان با اشاره به اینکه عوامل مختلفی در تغییر بافت های شهری به قالب بافت های معماری اصیل دینی نقش دارد، اظهار کرد: خطوط رنگ در آثار معماری مذهبی، در اقلیم‌های مختلف کشور متفاوت است و شاید برای مردم مختلف کشور معانی مختلفی داشته باشد.
کارشناس ارشد مرمت بناها و بافت‌های تاریخی با بیان اینکه در نقاط مختلف ایران رنگ های مختلفی را در معماری به کارگیری می کنند، تصریح کرد: معماران در بیشتر نقاط کشور، رنگ های آبی و فیروزه ای را در بافت شهری خود برگزیده اند اما در اقلیم معتدل و مرطوب گیلان، مازندران و گلستان این رنگ‌ها را کمتر می‌توان دید در حالی که رنگ خاکستری در این مناطق بیشتر به چشم می‌خورد چراکه در مناطق شمالی از رنگ آسمان الهام می‌گیرند.
وی یادآور شد: نشانه های بافت شهری در همانند یک قاب عکس در ارتباط با محیط اطرافش است که آن را آماده معانی مذهبی می‌کند و در طراحی آن اثر بکار گرفته می‌شود.
سلیمانی با اشاره به اینکه بسیاری از آثار هنری می‌توانند با یکی از حواس پنجگانه بشر ارتباط برقرار کنند، اظهار کرد: اما در معماری متأثر از آموزه های دینی، یک اثر معماری یا یک کار سه بعدی تمامی حواس شخص را درگیر خود می‌کند و می‌تواند بیشترین اطلاع رسانی و یا تاثیرگذاری احساسی را بر روی این شخص داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه در گذشته بافت های شهری مناسب با خواسته های سازنده یا خواسته های مردم بود، تصریح کرد: در گذشته میدان های زیادی ساخته می شد که حتما ساعت نیز در آن وجود داشت چون ساعت در بناهای مذهبی از حدود ۱۵۰ سال گذشته برای زمانبندی واجبات دینی مردم به کار می‌رفت.
کارشناس ارشد مرمت بناها و بافت‌های تاریخی، عنوان کرد: از آنجایی که معماری برگفته از آموزه های دینی جنبه‌های شادی بخش و زیبا کننده ای برای محیط زندگی دارد باید از این معیار برای افزایش نشاط زندگی مردم استفاده کرد.
سلیمانی تصریح کرد: ابزار معماری دینی در بافت شهری، رنگ‌ها، انتخاب صحیح مصالح و برقراری تناسب این مصالح و سازه با محیط اطرافشان است.
مقاومت مصالح و زیبایی بافت شهری در معماری اسلامی مورد توجه است
«محمد فلاح» در گفتگو با خبرنگار شبستان با بیان اینکه بسیاری از معماری ها و سازه های تاریخی کشور که مهندسی فوق العاده ای داشته اند مربوط به دوران پس از ورود اسلام به ایران است، اظهار کرد: معماران و مهندسان مسلمان شهرهای بزرگی را بنا نهادند که تاکنون ایستادگی و مقاومت بالایی داشته اند.
کارشناس عمران و سازه افزود: معماری برگفته از آموزه های دینی در کنار تاکید بر فرهنگ و آداب و رسوم، روی مقاومت مصالح و زیبایی بافت شهری تمرکز ویژه ای دارد.
متاسفانه توجه به معماری اصیل ایرانی که برگفته از آموزه های دینی است هر سال در ساخت و سازها کمرنگ تر می شود و دولتمردان نیز نسبت به این موضوع حساسیت ندارند. اینکه مازندران علوی تبدیل به کلان شهرهایی شده که ساختمان هایش از معماری هایی برخوردار است که در هیچ جای دنیا از آن ها استفاده نمی شود و جایگاهی در علم معماری نیز ندارند نشان یک هجمه فرهنگی و دینی در ساختار ظاهری شهرهای مازندران است.
نظر شما