خبرگزاری شبستان، گروه سیاست خارجی، پریسا رهنما: «عمران خان» نخست وزیر پاکستان اعلام کرده که اردیبهشت ماه راهی تهران می شود. نخست وزیر پاکستان نماینده حزب انصاف است و نگاه های متفاوتی نسبت به نخست وزیر های گذشته این کشور نسبت به ایران دارد. سفر او به ایران دارای ابعاد مختلفی است و ابهامات زیادی در این خصوص مطرح شده که به منظور آگاهی بیشتر در مورد اهداف این سفر، «پیرمحمد ملازهی» کارشناس مسائل شرق ایران در گفت و گو با ما به تشریح پرداخت است. گفت و گوی ملازهی با شبستان را در زیر می خوانید:
عمران خان سال گذشته قرار بود به ایران بیاید اما نیامد. علت تعویق سفر او چیست؟
زمانی که عمران خان به عنوان نخست وزیر پاکستان تعیین شد اعلام کرده بود که اولین سفر خارجی خود را به ایران انجام می دهد اما بعدا مشخص شد که ارتش و نیروهای نظامی مانع از سفر او به ایران شدند. به دلیل مناسبات گسترده ای که پاکستان به لحاظ مالی و سیاسی با عربستان سعودی دارد عمران خان مجبور شد که سفر خود به ایران را به تعویق بیاندازد.
چرا نخست وزیر پاکستان الان می تواند به ایران سفر کند؟
الان شرایط به حد زیادی مساعدتر از قبل است و پاکستان خود را در موقعیتی می بیند که به عنوان میانجی بین ایران و عربستان اقداماتی را انجام دهد. از همین زاویه مساعدترین زمان برای سفر به ایران را در نظر گرفته است. با توجه به مجموعه شرایطی که ایران و پاکستان دارند او راهی تهران می شود. هدف اصلی سفر عمران خان به ایران این است که آیا به صورت ضمنی می تواند نقش میانجی بین ایران و عربستان را بازی کند؟ آیا می تواند از میزان تنش های میان ایران و عربستان بکاهد یا نه؟
مدتی پیش اختلاف نظرهایی میان ایران و پاکستان در خصوص مسائل مربوط به مرزهای مشترک ایجاد شد. آیا عمران خان در این سفر می کوشد رضایت ایران را در این خصوص جلب کند؟
بحث دیگری که میان ایران و پاکستان مطرح شده، امنیت مرزهای شرقی دو کشور است . عمران خان با دید مثبت تری از گذشته نسبت به تامین امنیت مرزهای مشترک به ایران نگاه می کند. شاید شرایط هم برای بحث و گفت و گوی جدی تری در این زمینه وجود داشته باشد.
آیا این سفر به افزایش تبادلات تجاری دو کشور کمک می کند؟
بحث دیگری که می تواند به سفر عمران خان به ایران ارتباط داشته باشد مسائل تجاری بین دو کشور است. با توجه به تحریم هایی که آمریکا علیه ایران اعمال کرده فرصتی پیش آمده که تجارت میان ایران و پاکستان برای جبران آن تحریم ها افزایش یابد. دو طرف مایل هستند در این خصوص همکاری ها را افزایش دهند. به خصوص در زمینه تجارت مرزی دو کشور این موقعیت را دارند که همکاری هایشان را افزایش دهند و امکانی برای ایران به وجود می آورد تا آثار سو تحریم ها را کاهش دهد.
به نظر شما، آیا نخست وزیر پاکستان دیدگاه های خود در خصوص مسائل منطقه را با ایران در میان می گذارد؟
مسائل منطقه ای نیز مانند نگرانی های پاکستان از نفوذ هند در این سفر می تواند مورد بحث قرار گیرد. وضعیتی که مربوط به مسائل جنگ در افغانستان است و نگاه ایران مبنی بر ضرورت پایان این جنگ و خروج آمریکا از افغانستان می تواند در دیدار عمران خان و مقامات ایران مورد بحث واقع شود.
ایران مذاکراتی با طالبان داشته است. آیا این مساله هم می تواند موضوع بحث مقامات ایران و پاکستان در تهران باشد؟
در خصوص طالبان نیز دو کشور مباحثی را مطرح خواهند کرد اما اینکه به نتیجه یا جمعبندی واحدی برسند به نظر من ممکن نیست. زیرا بین دو کشور در این خصوص تفاوت دیدگاه وجود دارد و اختلاف نظرهایی میان سیاست هایی که پاکستان در افغانستان اعمال می کند و سیاست هایی که ایران در این کشور مدنظر دارد وجود دارد. علت آن این است که پاکستانی ها یک نگاه استراتژیک به افغانستان دارند و افغانستانی را می خواهند که حکومت آن به پاکستان نزدیک و از هند دور باشد. اما این هدف برای ایران مطرح نیست. به همین دلیل پاکستانی ها به شکل بسیار جدی از گروه های مخالف دولت افغانستان مانند طالبان حمایت می کنند. الزاما دیدگاه های ایران و پاکستان در مورد طالبان برابر نیست.
ایران نسبت به میانجی گری بین پاکستان و هند ابراز تمایل داشته است. فکر می کنید حضور نخست وزیر پاکستان در تهران این مساله را اجرایی خواهد کرد؟
دست عمران خان در زمینه مسائل مربوط به هند باز نیست. سیاست پاکستان در مورد هند را نیروهای امنیتی این کشور و آی اس آی تعیین می کند. دولت نمی تواند نقشی در این خصوص داشته باشد. با توجه به اختلافات عمیق و تاریخی بسیار گسترده و مشکلات بر سر سرزمین کشمیر بین هند و پاکستان نمی توان سیاست واحدی را در اسلام آباد در مقابل هند شاهد بود. قطعا دیدگاه احزاب سیاسی و گروه هایی که تمایل دارند مشکلات پاکستان راه حل سیاسی داشته باشد با تمایل نظامی ها یکسان نیست. به همین دلیل نمی توان بر این مساله تاکید داشت. ممکن است در سطح تبادل نظر گفتگوهایی داشته باشند اما اینکه از ایران بخواهند میانجیگری کند امکانش بسیار ضعیف است./
نظر شما