نگاهی به معماری مسجد میرزا مهدی(قائمی) معروف به چهار محراب

مسجد میرزا مهدی(قائمی) معروف به چهار محراب یکی از مساجد قدیمی در بازار زنجان محسوب می شود که از معماری منحصربه فردی برخوردار است.

به گزارش خبرگزاری شبستان از زنجان، حاج میرزا مهدی پیش از مسجد جامع زنجان احداث شده و قدیمی ترین مسجد زنجان است، بسیاری بر این عقیده اند که بعد از حمله مغول به شهر زنجان و ویرانی کامل شهر زنجان، اولین بنای احداث این شهر توسط امیر تیمور گورکانی مسجد حاج میرزا مهدی مرحوم است، قبلا در ساختار این مسجد چهار محراب وجود داشته که به فرقه های مختلف اهل تسنن اختصاص داشته و بعد از رواج مذهب تشیع در شهر زنجان یک محراب به این چهار محراب اضافه شده که در قسمت شبستان بانوان قرار دارد.

 

در مورد نامگذاری مساجد بازار زنجان باید گفت این مساجد نام بخصوص و اصلی ندارند و به واسطه اتفاق یا معروفیت و یا نام امام جماعت آن نام گذاری می شدند، بطوری که در طی زمانهای مختلف اسامی متفاوتی داشته اند، تمامی مساجد داخل بازار به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی مسجد جامع زنجان و احترام به این مسجد، فاقد گنبد و گلدسته است، اسامی دیگر این مسجد خیاط‌ها ، مسجد تبریزی ها و مسجد قائمی است.

 

مسجد میرزایی قدیمی ترین بنای مذهبی پابرجا در سطح شهر زنجان است که در مجموعه بازار پایین قرار دارد و احتمالاً در حدّفاصل اواخر دوران صفویه تا اوایل دوران قاجار احداث شده است، مسجد میرزایی از دو بخش تشکیل شده است و بخش نخست معروف به شبستان قدیم است که به فاصله یک رقبه از دکان های بازار قرار گرفته و خود دارای یک واحد شبستان و حیاط است، شبستان قدیم از 15 چشمه طاق و تویزه پوشانیده شده و طاق های آن از نوع پنج او هفت کند و خوابیده است که این روش موجبات زیبایی هر چه بیشتر شبستان را فراهم نموده است.

 

محراب در راستای قبله با خالی کردن قسمتی از جرز جنوبی ایجاد شده و در طرفین آن درِ ورودی از حیاط قرار گرفته که هم اکنون با بالا آمدن سطح حیاط به پنجره تبدیل شده است، کاشی کاری محراب مرمت شدهه و از فرم تزئیناتی خود خارج شده است، در این محراب یک واحد کاشی چهارگوش دیده می شود که به اواخر دوران صفویه تا قبل از دوران قاجار نسبت داده می شود.

 

بخش دوم مسجد جدید است و در سبک کلی، تقلید ناقصی از مساجد به شیوه چهار ایوانی است و در آن عناصر لازم در مساجد چهار ایوانی از جمله صحن مرکزی، ایوان های چهارگانه، حجره های طلاب، وضوخانه، شبستان زنانه و مردانه وجود دارد،گرداگرد صحن مرکزی مسجد را حجره ها و ایوان های چهارگانه به طور قرینه پوشانیده است، جمعاً 14 واحد حجره در سه طرف صحن مستقر شده و سقف حجرات با استفاده از طاق های نوع کلیل به سبک آذربایجانی پوشانیده شده است.

 

در سردر این مسجد تاریخ دیگری با عدد 1282 هجری قمری به چشم می خورد، در این قسمت کتیبه ای به خط نستعلیق نیز وجود دارد که بنابر آنچه که از قسمت خوانای آن به دست آمده، شخصی دو قطعه زمین مزرعه و یک قطعه زمین باغی در نهر قاسم آباد و دو قطعه زمین مزرعه در تخت دولابار را وقف مسجد و حجره‌ها کرده است.

 

در اکثر اعیاد اسلامی مراسم جشن و مولودی‌خوانی در محل مسجد برگزار می‌شود، چندین هیات مذهبی در این مسجد فعال هستند که در مناسبت‌های مربوط به میلاد و شهادت ائمه معصومین(علیه السلام) برنامه‌های پرباری را برای بازاریان و کسبه اجرا می‌کند.

 

درب این مسجد همواره به روی بازرایان و کسبه باز است و نماز ظهر، عصر و مغرب، عشاء در آن اقامه می‌شود.

 

کد خبر 776385

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha