به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، راه‌گذر شمال - جنوب یا کریدور شمال-جنوب از مسیرهای راهبردی در نیم‌کره شرقی جهان است. موقعیت استراتژیک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک ایران مورد توجه کشورهای بزرگ جهان بوده و هست. موقعیت مناسب ریلی و جاده‌ای و دسترسی ایران به سواحل طولانی در خلیج فارس، دریای عمان، دریای مکران، سواحل دریای خزر در سالهای اخیر بسیار مورد توجه تولیدکنندگان بزرگ اقتصادی جهان بوده‌است.
موافقتنامه راه‌گذر حمل ونقل بین‌المللی شمال - جنوب در شهریور ماه ۱۳۷۹ در سن پترزبورگ به امضای وزرای حمل و نقل سه کشور ایران، هند و روسیه رسید. راه‌گذر شمال - جنوب مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا است که در مقایسه با مسیرهای سنتی از نظر مسافت و زمان تا ۴۰ درصد کوتاهتر و از نظر هزینه تا ۳۰ درصد ارزانتر است.
راه‌گذر شمال – جنوب یکی از مسیرهای مهم ترانزیتی در آسیای میانه است و کشورهای در مسیر این راه‌گذر هر یک با تشکیل اتحادیه و انعقاد قراردادهای همکاری در رقابتی همه‌جانبه به توسعه و تجهیز بنادر، جاده‌ها، ترمینال و مسیرهای ریلی خود می‌پردازند.
راه‌گذر شمال – جنوب در سال ۱۹۹۳ متعاقب برگزاری اجلاس کمیسیون اروپا وزرای حمل و نقل کشورهای عضو، علاوه بر راه‌گذرهای شمالی، مرکزی و جنوبی شاهراه ترانزیتی موسوم به راه‌گذر ترانزیتی شمال – جنوب را معرفی کرده و به تصویب رساندند.
این راه‌گذر ارتباط ترانزیتی کشورهای شمال اروپا و روسیه از طریق ایران و دریای خزر به کشورهای حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب آسیا برقرار می‌سازد. در این میان اتصال خلیج عمان و بندر چابهار در ساحل شرقدریای مکران یا دریای عرب به عنوان بندری استراتژیک به این راه‌گذر در مبادله کالا به شرق کشور و همسایه‌های شرقی و آسیای میانه نقش مهمی ایفاد خواهد کرد.
در صورت فعال شدن تمام حلقه‌های این زنجیره ، انتقال کانتینر از بندربمبئی به مسکو حدود یک ماه زمان نیاز دارد در حالی که ترانزیت کانتینری مشابه از طریق دریای بالتیک افزایش ۲۰ درصدی هزینه حمل و نقل را در پی دارد.
کریدور ترانزیتی بین‌المللی شمال - جنوب، صادرات از سواحل غربی هند را از بندرعباس و بندر چابهار در ایران و کشورهای آسیای میانه و روسیه به اروپا انتقال می‌دهد. هندی ها با داشتن شرایط اقتصادی مناسب علاقه مند به استفاده از کریدورشمال - جنوب برای عرضه ارزانتر کالا و محصولات خود در بازارهای جهانی هستند.
به عقیده کارشناسان کریدور شمال - جنوب اگر با جدیت و برنامه ریزی از سوی ایران، روسیه، هند و کشورهای منطقه دنبال شود، فرصت بزرگی برای این کشورها و به ویژه ایران به عنوان کشورواسط دارد. ایران، روسیه و هند عزم جدی برای فعال کردن این کریدور دارند ابتدای سال جاری مذاکراتی برای فعال کردن مسیر ترانزیتی بین المللی را از سر گرفته شد. این کریدور زمان حمل بار از هند به اروپا را به نصف کاهش داده و هزینه ها را برای صادرکنندگان شرق و جنوب شرق آسیا کمتر می کند.
حالا در راستای اقدامات انجام شده از سوی کشورمان برای تکمیل این کریدور حمل و نقلی خط آهن قزوین - رشت این روزها آماده بهره برداری است تا پس از حدود 17 سال، پروژه ایجاد کریدور حمل و نقل بین المللی شمال - جنوب برای اتصال هند به اروپا از مسیر ایران به بار بنشیند.
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل کشور و معاون وزیر راه و شهرسازی در این باره به ایرنا گفته است: «طرح ملی خط آهن قزوین - رشت آماده بهره برداری است و به زودی با حضور مسئولان کشوری افتتاح می شود. برای ساخت این خط آهن در کریدور شمال - جنوب بیش از یک هزار و 850 میلیارد تومان هزینه شده اما ارزش روز آن بالغ بر چهار هزار میلیارد تومان است.»
به گفته «خیرالله خادمی» برای ساخت این طرح ریلی تا سال 92 حدود 700 میلیارد تومان هزینه شده بود اما از زمان روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، بیش از یکهزار و 100 میلیارد تومان برای آماده سازی آن تامین اعتبار شد تا اجرای آن سرعت گیرد. با اتمام ریل گذاری این مسیر اتصال رشت و استان گیلان به شبکه ریلی عملی شد و ادامه تکمیل این ابر پروژه ملی به آستارا اتصال بندرعباس از جنوب ایران به کشورهای قفقاز، جمهوری آذربایجان و روسیه را فراهم خواهد کرد.
خط آهن 165 کیلومتری قزوین - رشت به صورت یک خطه برای حمل بار و مسافر از ایستگاه سیاه چشمه در قزوین آغاز و با عبور از منطقه کوهین، لوشان، منجیل، رودبار و امامزاده هاشم به شهر رشت می‌رسد. عملیات ریل گذاری این محور از سال 91 آغاز شد و با تکمیل آن هم اکنون این مسیر ریلی که مرکز استان گیلان را به شبکه سراسری ریلی کشور متصل می کند، آماده بهره برداری است.
50 درصد این خط در دشت، 10 درصد آن در تپه ماهور و 40 درصد در مناطق کوهستانی قرار گرفته و 80 پل به طول 13 هزار متر و پنجاه و سه متر و تونل به طول 22 هزار متر از مشخصات فنی این پروژه ملی است.
یادآور می شود: ایران، روسیه و هند از سال 2000 تاکنون برای فعال کردن این کریدور با مسیرهای چندگانه شامل دریا ، خط آهن و جاده، از طریق مسیرهای جاده‌ای موجود و با توسعه خط آهن در میان این مسیر به مسافت هفت هزار و 200 کیلومتر پیشرو بودند. این کریدور اکنون با پذیرش 10 عضو جدید گسترش یافته است که شامل جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان و سوریه است و بلغارستان نیز به عنوان عضو ناظر آن حضور دارد./
نظر شما