محمدرضا شرفی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران پیرامون تکریم حقوق شهروندی به خبرنگار شبستان گفت: با توجه به اینکه شهروند به عنوان یک انسان دارای جایگاه، منزلت و کرامت خاصی در اندیشه‌های دینی و اعتقادی ما است. شناخت و معرفت نسبت به این حقوق نخستین گام برای تلاش در جهت تأمین تکریم حقوق شهروندی است.
وی اظهار کرد: بدون شک، ما نسبت به حقی آگاهی و اشراف پیدا می‌کنیم که در گام بعدی به دنبال تأمین حقوق متقابل بین خود و دیگران باشیم.
شرفی خاطرنشان کرد: اگر ما بتوانیم روش‌های تأمین حقوق شهروندی را که یکی از آنها منزلت، کرامت و عزت نفس انسان است را در حد مناسبی اطلاع‌رسانی کنیم شاهد جامعه‌ای بالنده، رشید و حقوق متقابل میان خود و دیگران خواهیم بود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: هر جا که رضایت خاطری در شهروندان دیده می‌شود جای پای تأمین حقوق حقه انسان و هر جا که نارضایتی، دلخوری و عدم آرامش روحی و روانی مشاهده می‌شود، رد پای گم شدن و حذف حقوق انسانی احساس می‌شود، بنابراین در گام سوم باید زمینه‌های برقراری اطلاعات مناسب در سطح جامعه به منظورر آگاهی از حقوق متقابل خود و دیگران به وجود آید.
شرفی اظهار کرد: افرادی که دارای عزت و کرامت نفس در زندگی هستند، احساس امنیت، مسئولیت و حس مقاومت در برابر آسیب‌ها و خطرات اجتماعی و اخلاقی می‌کنند؛ زیرا افرادی که در جامعه دارای کرامت و منزلت نفس باشند خود را در برابر بسیاری از آسیب‌ها و تهدیداتی که جنبه اخلاقی و اجتماعی دارند، حفظ می‌کنند.
وی ادامه داد: بنابراین به نظر می‌رسد این امر یک وادی وسیع و گسترده‌ای است که در کنار آن تناظر حدود و تکلیف هم برای جامعه شهروندان بیان می‌شود، به عنوان مثال شهروندان در سایه اطلاع‌رسانی درست و دقیق می‌دانند، هر حقی متناسب با یک تکلیفی است، اگر ما حقی نسبت به دیگران داریم معنایش این است که متقابلا تکلیفی هم دیگران نسبت به ما دارند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به دلایل نادیده گرفتن حقوق شهروندی در جامعه گفت: یکی از دلایل آن، عدم تعریف روشن و درست از ادبیات کرامت انسان و شهروندی در جامعه است یعنی به اندازه‌ای که هر فردی به عنوان یک شهروند لازم است حق کرامتی را که خداوند به او اعطا کرده و آثاری که این کرامت می‌تواند در زندگی او داشته باشد آگاهی لازم را ندارد و شاید هم در سطح عمومی منتشر نشده است.
وی در ادامه اضافه کرد: چون اشراف و اطلاع از ارزش کرامت انسانی ندارند، انگیزه لازم را هم برای حفظ آن در زندگی ندارند زیرا میزان دغدغه ما نسبت به حفظ ارزشی به اندازه شناخت ما از آن ارزش است، اگر ما ارزش کرامت انسانی را در زندگی فردی و اجتماعی بدانیم دغدغه بیشتر و انگیزه قوی‌تری نسبت به حفظ آن خواهیم داشت.
شرفی با بیان اینکه بحث کرامت انسانی و شهروندی هنوز جایگاه لازم و شایسته خود را در جامعه ما به دست نیاورده، تصریح کرد: در طول سال‌هایی که فرزندان ما در حال رشد و بالندگی هستند به قدر کافی با مفهوم کرامت انسانی آشنا نشدند ولی چون با مفاهیمی مانند ورزش، بازی، خواندن درس و رفتن به دانشگاه آشنا شدند و جایگاه آنها برایشان در زندگی مشخص شده، به همین دلیل نسل جوان انگیزه کافی برای گرایش به آنها دارند.
وی با اشاره به اینکه کرامت انسان یکی از جلوه‌های ادبیات مظلوم و مهجور جامعه ما است، خاطرنشان کرد: هنوز طبقات و اقشار مختلف جامعه با مفهوم کرامت انسان، آثار و زمینه‌های رشد آن به خوبی آشنا نیستند. اگر افراد به مقدار متناسبی با این موضوع آشنایی و معرفت پیدا کنند سعی در حفظ این گوهر انسانی خواهند کرد و از بسیاری از لغزش‌ها، تهدیدها و آسیب‌هایی که ممکن است آنها را مورد هدف قرار دهد مصونیت بیشتری پیدا می‌کنند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران عدم استفاده از زبان جذاب هنر برای ترسیم کردن منزلت و کرامت انسانی را از دیگر عوامل نادیده گرفتن حقوق شهروندی در جامعه خواند و افزود: اگر ما زبان هنر را که زبانی بسیار متنوع و پرجاذبه‌ای است به عنوان ابرازی برای به تصویر کشیدن کرامت و منزلت انسانی قرار دهیم طبعا می‌توانیم شاهد نوعی رشد معرفت و آگاهی در جامعه باشیم.
وی ابراز امیدواری کردکه کرامت انسانی به عنوان یک محور اصلی در تعهد و تربیت و مراکز هنری ما مورد توجه قرار بگیرد.
شرفی با اشاره به راهکارهای نهادینه شدن فرهنگ تکریم حقوق شهروندی در جامعه خاطرنشان کرد: ارائه هر نوع خصوصیت اخلاقی در سال‌های شکل‌گیری ابتدایی شخصیت کودکان (دبستان) موجب نهادینه شدن آن ویژگی می‌شود، بنابراین اگر معلمان و مربیانی هم که در مدارس حضور دارند از سوی جامعه دارای منزلت و کرامت باشند آنها نیز این خصیصه ارزشمند را به دانش‌آموزان خود انتقال می‌دهند و کودکان نیز با این ویژگی رشد و بالندگی پیدا می‌کنند.
وی نقش خانواده در آموزش تکریم شهروندی برای فرزندان را بسیار مهم خواند و افزود: خانواده‌ها به عنوان کانون اصلی تعلیم و تربیت غیر رسمی در کنار مدرسه باید به این موضوع اهتمام ویژه داشته باشند. وقتی والدین برای شخصیت خود و همسرشان کرامت قایل شوند، فرزندی که پا به زندگی آنها می‌گذارد با این ویژگی آشنا شده و کرامت انسانی در بطن خانواده پرورش پیدا می‌کند و کودک با کرامت و عزت نفس قدم به جامعه و مدرسه می‌گذارد و در این محیط ها جلوه‌های کرامت خود را به نمایش می‌گذارد.
شرفی با اشاره به نقش رسانه‌های جمعی به عنوان موضوعی محوری و اساسی در اطلاع‌رسانی تکریم حقوق شهروندی، یادآور شد: اصحاب رسانه باید با انجام کارهای تحقیقی، پژوهشی، مطالعات تاریخی و مقاله‌نویسی سطح آگاهی جامعه را نسبت به ضرورت و اهمیت کرامت انسانی افزایش دهند. در چنین صورتی ما شاهد جلوه‌های جدیدی از این کرامت در جامعه اسلامی خود خواهیم بود.
وی تصریح کرد: همچنین رسانه‌ها می‌توانند از طریق ساختن فیلم‌ها ،سریال‌ها ،نوشتن کتاب، داستان و رمان با این عنوان که کرامت تا چه اندازه می‌تواند برای انسان آسیب‌زدا باشد و چقدر می‌تواند سطح تعامل اخلاقی جامعه را افزایش دهد در راستای تقویت و گسترش این روحیه گام بردارند.
پایان پیام/
نظر شما