آب را باید ارزش گذاری کرد/ وضعِ موجود، ادامه حیات در کرمان را با خطر مواجه می کند

خبرگزاری شبستان-کرمان

آب در قرآن و روايات از اهميت بسيار زيادي برخوردار است، تا جايي كه قرآن كريم مي فرمايد: ... و جعلنا من الماء كل شيءٍ‌حيٍّ يعني ما هر چيز زنده اي را از آب قرار داديم و همين اهميت باعث شده تا خداوند منان 63 مرتبه كلمه ماء (آب) را در قرآن كريم تكرار كند.

آب در قرآن اهمیتی عمیق دارد. خداوند در آیات متعدد انسان را به تفکر در آب و شکرگزاری این نعمت بزرگ یادآور شده است.آب به عنوان برکت خداوندی است که حیات می‌بخشد، حیات را حفظ می‌کند و بشر و زمین را پاکیزه می‌گرداند.

قرآن می‌فرماید خداوند انتقال دهندة آب به سرزمین های خشک است. ایمان و تقوا و استغفار و توبه و پایداری در راه عقیده را از عوامل فراوانی و برکت آب معرفی کرده است؛ قرآن می‌فرماید خداوند انتقال دهندة آب به سرزمین های خشک است. ایمان و تقوا و استغفار و توبه و پایداری در راه عقیده را از عوامل فراوانی و برکت آب معرفی کرده است.

***

مسئله آب در استانی چون کرمان، پهناورترین استان کشور، با زمین هایی مستعد و حاصلخیز که محصولات مهمی چون خرما و پسته و... از آن بر می آید و به دنیا صادر می شود؛ اهمیتی مضاعف پیدا می کند که نحوه مصرف آن علاوه بر معاش و زندگی، حیات انسانی در این استان را نیز می تواند متأثر از خویش کند.

۹۵ درصد آب استان کرمان در بخش کشاورزی، ۴ درصد مصرف شرب و یک درصد هم در صنعت مورد استفاده است. شیوه های سنتی آبیاری، شبکه لوله های فرسوده و مصرف بی رویه از آب های زیرزمینی، آب را در استان کرمان با تهدید جدی مواجه کرده است.

چند سالی صحبت بر سر «بحران آب» است و به دنبال آن کیفیت این مایه حیاتی در استان؛ موضوع را بیش از همه علیرضا رزم حسینی، استاندار سابق مورد تأکید قرار داد و در این راستا طرح هایی چون پلیس آب، همیاران آب و... را نیز اجرا کرد که به گفته خودش باعث صرفه جویی میزان قابل توجهی از آب استان شد؛ او معتقد است تنها در سه سال اجرای طرح همیاران آب بیش از ۱۵۰۰ میلیون مترمکعب صرفه جویی آب صورت گرفته است.

رزم حسینی در اظهاراتش در زمان تصدی استانداری گفته ۹۰۰ هزار هکتار سطح زیر کشت در استان کرمان است که نسبت به قبل از انقلاب ۹ برابر شده است و ۶٫۵ میلیارد مترمکعب سالانه آب از سفره های زیرزمینی برای این منظور برداشت می شود و همین امر سبب شده که در حال حاضر بسیاری از روستاهای استان با کم آبی مواجه و در حال کاهش کیفیت هستند.

در ۵۰ سال اخیر براساس نظرات کارشناسان، تغییر اقلیم پیش بینی می شد اما متأسفانه با کم توجهی و عدم اطلاع و آموزش به مردم روبرو بودیم و همین امر سبب شد امروز در درون بحران کم آبی قرار گیریم و امکان تأمین آب در حوزه های مختلف برای استان کرمان مقدور نیست.

استاندار سابق کرمان با اشاره به اینکه امروز کشاورزی ایران و کرمان براساس جبر زمانه در حال انجام است نه براساس طرح و برنامه؛ تأکید کرده: سهمیه آب کشاورزی باید مدون شود و در این راستا طرح جامع مدون حوزه کشاوری کاشت، داشت و برداشت را به صورت روستا به روستا و شهر به شهر در سال ۹۷قرار بوده اجرا کند.

وی افزود: در استان کرمان حدود ۶٫۵ میلیارد متر مکعب سالانه برداشت آب از منابع زیرزمینی را داریم که سهم آب شرب تنها ۲۸۰ میلیون متر مکعب و صنعت یک درصد است و ۶٫۱ میلیارد مترمکعب این آب معادل ۹۵ درصد در حوزه کشاورزی مصرف می شود؛ راندمان کشاورزی در ایران زیر ۲۰ درصد است و از سوی دیگر با مشکلات بازار و نوسانات قیمت روبرو هستیم لذا باید دانش مردم در حوزه های مختلف افزایش پیدا کند و وظیفه دهیاران و بخشداران این است که این آموزش ها را به مردم ارائه دهند.

رزم حسینی، تدوین نقشه آب کشاورزی در هر منطقه را ضروری دانسته و اظهار داشته است: طبق استانداردهای بین المللی تنها مجاز به استفاده از ۴۰ درصد اب های تجدید پذیر هستیم که این موضوع در ایران ۱۲۰ درصد است و خود گواه بر خطرناک بودن وضعیت آب در کشور است.

وی معتقد است باید ابتدا به مردم آموزش داده و سپس از آنها تقاضا کنیم که به کمک ما بیایند. این حرف که مردم و کشاورزان با ما همکاری نمی کنند درست نیست زیرا تاکنون ما به آنها دانشی را انتقال نداده ایم که حال انتظار داشته باشیم مردم نیز همکاری کنند.

استاندار سابق کرمان این نکته را هم متذکر شده که در استان کرمان بیش از ۳۴ هزار حلقه چاه پس از انقلاب اسلامی حفر شده که ۱۷ هزار حلقه غیرمجاز و بقیه نیز به صورت غیرقانونی مجوز برای آنها صادر شده است. این در حالی است که قبل از انقلاب ۴۰۰۰ حلقه چاه وجود داشت.

انجام اقدامات زیاد در حوزه کیفیت بخشی به آب شرب، اختصاص ۱۳۲ و نیم میلیارد تومان اعتبار به حوزه آب روستایی استان کرمان که در این حوزه مشکلات زیادی داریم، حذف کشت های کم بازده و پرآب و جایگزین کردن کشت های کم آب، تجهیز هزاران هکتار زمین به سیستم نوین آبیاری تحت فشار، شناسایی قریب به دو هزار فقره چاه غیرمجاز توسط شرکت آب منطقه‌ای در استان و ... از اقداماتی است که تاکنون رد استان انجام شده است.

دادخدا سالاری، دادستان عمومی و انقلاب کرمان نیز چندی پیش هشدار داد: آب‌های سطحی ما با بحران جدی روبرو است و وضعیت آب‌های زیر زمینی نیز بسیار نامناسب است.

او تعداد چاه‌های پر و مسلوب المنفعه شده در استان کرمان طی سه سال گذشته را ۳ هزار و ۵۳۳ اعلام کرده و صیانت از منابع آب را نیاز به فرهنگ سازی دانسته که عزم همگانی را می‌طلبد.

وی با اشاره به اینکه دستگاه قضائی به عنوان حافظ منابع و منافع مردم با استفاده از ظرفیت قضایی خود در صیانت از منابع آب وارد مقوله حفظ و صیانت از منابع آبی شده است؛ از بحران آب به عنوان یک بحث امنیتی یاد کرده و اظهار داشته شورای حفظ حقوق بیت المال استان در صیانت از آب، ظرفیت هایی دارد و ترکیب مناسب مقام‌های قضایی و اجرایی مرتبط با موضوع در این شورا ظرفیت‌های بسیار مناسبی را در جهت صیانت از منابع آب و اراضی به وجود آورده است.

حسین زراعت کار، مسئول آب های زیرزمینی مطالعات آب منطقه ای کرمان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان با اشاره به اینکه کرمان، پهناورترین استان کشور اما از نظر بارندگی وضعیت مناسبی ندارد؛ افزود: میزان بارندگی استان 129 تا 130 اما در کشور بالای 250 است.

وی افزود: میزان منابع آب در دسترس در کرمان کم اما باغات وسیع و زمین های حاصلخیز زیاد دارد و از این جهت توجیه زیادی برای مصرف آب وجود دارد زیرا در شمال استان پسته، در جنوب محصولات جالیزی و در شرق خرما داریم.

زراعت کار با افزودن اینکه مصرف آب بیش از تولید آن در کشور است و نسبت ها متعادل نیست؛ اظهار داشت: مصرف سالانه آب در استان 900 میلیون مترمکعب است که باعث شده وضعیت سفره های زیرزمینی در نیم قرن گذشته منفی شود و سطح آب مرتب پایین و پایین تر رود به گونه ای که عمق چاه های آب از 15 به 300 متر افزایش پیدا کرده است.

وی ادامه داد: علاوه بر مصرف زیاد آب در استان، ارزش آب در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها بسیار پایین است و مصرف آب در یک هکتار زمین در کشور ما در مقایسه با این کشورها منطقی نیست و اینها باعث شده آب از نظر اقتصادی بی ارزش شود و  ارزش آن برای مردم روشن نیست.

این کارشناس با اشاره به اینکه در شهرهایی مثل رفسنجان، زرند، شهربابک و بافت با مشکل آب شرب روبرو هستیم و در بعضی نقاط آبرسانی با تانکر انجام می شود؛ اظهار داشت: هر آبی را نمی توان در مصرف شرب مورد استفاده قرار داد.

وی تأکید کرد: در نهایت آنچه خیلی مهم است مصارف شرب را باید منطقی کرد؛ از طرفی شبکه های فرسوده آب زیادی هدر می دهد که باید تعمیر شود، در زمینه کشاورزی باید مصرف را کم کرد، ارزش آب را بالا ببریم؛ به مردم آگاهی دهیم زیرا قطعاً با این وضع نمی توان ادامه داد.

زراعت کار اظهار داشت: با این وضع، چاه ها و سفره ها خشک می شود و وضعیت آینده خطرناک و ادامه حیات در استان دشوار است و برای مصرف شرب راهی جز انتقال آب به استان وجود ندارد گرچه از لحاظ اقتصادی هزینه بر است اما برای ادامه حیات چه می خواهیم بکنیم؟ مصرف آب سفره های زیرزمینی در استان 6 و سه دهم میلیارد متر مکعب است که حتماً باید 2 میلیارد آن کم شود.

طاهره بادامچی