امروز دنیا به دنبال خرده فرهنگ هاست/ «اتللو» ما برای غربی ها جذاب نیست

کوروش زارعی، مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری به بهانه برگزاری جشنواره تیرنگ در مورد اثرگذاری تئاتر در معرفی آداب و سنن به خبرنگار شبستان گفت: یکی از مباحثی در جشنواره تیرنگ که در حوزه هنری مازندران برگزار می کنیم، احیای آداب و سنن است. نام این جشنواره از اسم یک پرنده زیبای محلی گرفته شده است. شعار سبک زندگی ایرانی اسلامی را برای جشنواره تیرنگ طراحی کردیم و هدف ما این است که فرهنگ، سنن، آداب و مناسک سرزمین ایران را احیا و معرفی کنیم.

زارعی اظهار داشت: در اقصی نقاط کشور ما فرهنگ، سنت ها، آیین و مناسک بسیار متنوع، زیبا، جذاب و دراماتیک داریم که کاملا نمایشی است اما متاسفانه دارد به فراموشی سپرده می شود. هدف جشنواره تیرنگ این است که این آداب را احیا، کانالیزه و هدایت کند و توجه جامعه ایرانی و خانواده ها را به موضوعاتی جلب کند که از آن فاصله گرفته اند.

وی تصریح کرد: شرایط به گونه ای شده که زندگی مدرنیته، شبه غربی و ماشینی در زندگی های ما جاری و ساری شده است و فرزندان ما هم از این نوع زندگی شبه غربی تبعیت می کنند. باید هرچه زودتر از این نوع سبک زندگی فاصله بگیریم. ما خودمان آیین ها، مناسک، فرهنگ، خرده نمایش، خرده داستان های عامیانه، زیبا و فولکور داریم که دنیا به دنبال آن است.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری خاطرنشان کرد: در سال 2000 میلادی نمایشی را به جشنواره تئاتر جاده ابریشم در کشور آلمان در شهر مولهایم بردم. این نمایش یک کار حماسی بر اساس آیین های شرقی و بومی خودمان در شهر بندر لنگه بود. وقتی نمایش را اجرا کردیم آلمانی ها، فرانسوی ها و ایتالیایی ها متحیر مانده بودند. آنها به ما می گفتند اگر هملت، لیرشاه و یکی از نمایش های ایپسن را اینجا به بهترین شکل ممکن اجرا می کردید آن قدر ذوق زده نمی شدیم. مسئولان و برگزارکنندگان جشنواره تئاتر جاده ابریشم در آلمان به ما گفتند شما امروز دروازه جدیدی از تمدنی جدید بر روی ما باز کردید، چیزی که در تئاتر ما وجود ندارد و در واقع ما به دنبال این شکل از تئاتر در جشنواره هستیم. آنها بسیار ما را مورد تشویق قرار دادند. استقبال از نمایش ما به حدی بود که سال بعد نیز ما را به جشنواره خود دعوت کردند و ما یک کار بر اساس شاهنامه فردوسی بر پایه داستان ارمایل، گرمایل و ضحاک در آن جشنواره اجرا کردیم و باری دیگر باعث تحیر آنها شدیم.

این نویسنده، بازیگر و کارگردان عنوان کرد: دنیا به دنبال خرده داستان ها و خرده فرهنگ هاست وگرنه اگر بهترین نمایش های چخوف، بهترین گوریل پشمالو، اتللو و خانه عروسک را کار کنیم و در خارج از کشور نمایش دهیم برای آنها اصلا جالب و جذاب نیست. اگر ما یک آیین شرقی، فرهنگ و آیین بومی خود را دراماتیک و نمایشی با اجرای خوب و شسته رفته داشته باشیم برای خارجی ها زیباتر، جذاب تر و دلنشین تر از اتلویی است که در جشنواره و فستیوال آنها به روی صحنه ببریم.

وی با اشاره به اینکه در جای جای ایران قصه های نمایشی داریم، بیان کرد: جشنواره تیرنگ به خاطر این است که مناسک، آیین ها، خرده فرهنگ ها و خرده قصه های نمایشی را که همگی غنی هستند در جای جای ایران معرفی کنیم.در مازندران، سیستان و بلوچستان، کردستان، هرمزگان، بوشهر، لرستان و همه جای کشورمان آیین حماسی و پهلوانی داریم. این آیین ها و فرهنگ ها در کشور ما پر است. تنها کاری که باید کنیم این است که آنها را احیا کنیم و در قالب های هنری معرفی کنیم.

گفتنی است، جشنواره سراسری تئاتر بومی تیرنگ با محورهای موضوعی تبیین نقش انقلاب در هویت‌بخشی به آیین‌ها، بررسی ساختاری مراسم آیینی و مذهبی و نمایشی اقوام، نگاهی نو به حوادث کربلا و آیین‌های عاشورایی و  نقش و کارکرد آیین هر سال به میزبانی استان مازندران برگزار می‌شود. پانزدهمین دوره این جشنواره در  بخش آیین های نمایشی و اجراهای پژوهشی هفتم و نهم شهریور امسال در ساری و بابلسر برگزار و به کار خود پایان داد.

گفتگو از مریم داوری