از «آموزه های طبی» امام رضا(ع) تا «استمرار انقلاب عاشورایی» رهبر انقلاب

به گزارش خبرنگار شبستان، هشتمين امام شيعيان، حضرت علي بن موسي الرضا (ع) روز پنجشنبه، يازدهم ذي قعده سال 148 هجري در مدينه چشم به جهان گشودند. حضرت رضا (ع)در سال 183 هجري قمري عهده دار امامت شدند و مدت امامت ایشان بيست سال به طول انجاميد. دوران امامت پيشواي هشتم از نظر سياسي و فرهنگي از اهميت و حساسيت خاصي برخوردار بود، بر این اساس نه تنها کتاب هایی در مورد ویژگی های اخلاقی و منش این امام بزرگوار نوشته شده است بلکه در مورد شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زمان حیات امام رضا (ع) کتابهایی متعددی به رشته تحریر در آمده است. به مناسبت سالروز ولادت هشتمین اختر تاباک امامت و ولایت به معرفی تعدادی از این کتابها می پردازیم.

کتاب " لذت دیدار ماه" نوشته حجت الاسلام مهدی خدامیان آرانی از جمله کتابهایی است که درباره فضیلت زیارت امام رضا (ع) نوشته شده است. این کتاب را انتشارات بهار دلها منتشر کرده است. حجت الاسلام دکتر خدامیان آرانی کتاب "لذت دیدار ماه " را در پاسخ به کسانی نوشته است که زیارت حرم امامان (ع) را خرافه خوانده اند و می خواهند با ایجاد شک و شبهه برای جوانان، آنها را از مسیر حق و حقیقت دور کنند.

کتاب" اخلاق تربیتی امام رضا(ع) " نوشته حجت الاسلام جواد محدثی به مساله تعلیمات امام رضا (ع) پرداخته است. این کتاب توسط نشر مطهر چاپ شده است. این کتاب درباره  ارتباط امام رضا(ع)  با مردم و برخوردهای تربیتی و سازنده آن حضرت در معاشرت با افراد است. ارزش‌گذاری برای انسان، ارشاد معنوی اصحاب، موضع‌گیری در برابر بستگان فاسد، ارزش‌گذاری برای تقوا، برخورد منطقی و نظارت بر کار خادمان از جمله عناوین فصول این کتاب است.

علی محمد بشارتی در کتاب " مهمانی آسمانی " زندگی سیاسی امام رضا(ع) را تجزیه و تحلیل کرده است. این کتاب که مشتمل بر هشت فصل است، از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است.این کتاب نگاهی است دقیق به شرایط سیاسی و حساس و بی سابقه عصر مأمون و انگیزه اصلی مأمور در تفویض ولایتعهدی به امام رضا(ع) .در فصل اول کتاب ، زندگی امام رضا(ع) در مدینه بررسی شده است. فصل دوم ویژگی های اسلام را در زمان امام رضا (ع)  بررسی می کند. در این فصل به ویژگی های یزید، عمر، ابوبکر، منصور و هارون الرشیدنیز پرداخته می شود. فصل سوم به اسلام در ایران، همکاری ایرانیان با سپاه اسلام و خدمات اسلامی ایرانیان در مغرب و شمال افریقا می پردازد. فصل چهارم چگونگی حرکت و عوامل حرکت امام به ایران را توضیح می دهد. فصل پنجم توطئه و ایجاد مشکلات در ولایتعهدی امام رضا(ع) را شرح می دهد. فصل بعدی به شهادت امام و چگونگی شهادت آن حضرت اختصاص دارد. فصل هفتم به رهنمودهای امام می پردازد و فصل هشتم شامل اشعار و مناجات است.

از جمله کتابهایی که به مساله ولایتعهدی امام هشتم پرداخته است، کتاب " نگاهی به زندگی و ولایتعهدی امام رضا(ع)" نوشته محمدعلی امینی است. این کتاب به بررسی دوران امامت 20 ساله حضرت رضا(ع) از منظر سیاسی و فرهنگی پرداخته است. این کتاب سه فصلی  توسط انتشارات آستان قدس رضوی چاپ و منتشر شده است.در فصل اول توضیحاتی درباره زندگی امام رضا(ع) و فضیلت‌ها و کرامت‌های علمی و اخلاقی داده شده است. فصل دوم به  چگونگی تصاحب خلافت اسلامی از سوی عباسیان و نحوه مقابله آنان با ائمه اطهار(ع)  می پردازد.در فصل سوم نیز از ابعاد مختلف به تحلیل و ارزیابی ولایت عهدی امام رضا(ع) پرداخته شده  است. کتاب مطرح دیگر در این حوزه کتاب" استمرار انقلاب عاشورا" نوشته آیت الله العظمی سید علی خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی است که تحلیلی پیرامون ولایتعهدی امام رضا (ع) است و از سوی انتشارات مسجد جمکران قم به چاپ رسیده است. در حقیقت اين كتاب شامل متن پيام حضرت آيت‌الله العظمی سيد‌علی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در كسوت رياست جمهوری اسلامی ايران به كنگره علمی بين‌المللی امام علی‌بن موسی‌الرضا(ع) در مرداد ۱۳۶۳ است.

امام علی بن موسی الرضا(ع)، اولین فردی هستند که در زمینه پزشکی کتابی در باب طب و معالجه گردآوری کردند که به طب الرضا معروف است که بر پایه آیات قرآن کریم و احادیث امامان معصوم(ع) نوشته شده است. نام دیگر این کتاب، " الرسالة الذهبیه" است. پس از نوشتن کتاب توسط امام رضا(ع) مأمون دستور داد، آن کتاب را با آب طلا بنویسند و به همین دلیل این کتاب به رساله ذهبیه معروف شد. کتابهایی در مورد آموزه های پزشکی امام رضا(ع) نوشته شده است که از آن میان می توان به کتاب دکتر محمد دریایی اشاره کرد.دکتر محمد دریایی، متخصص علوم زیستی و گیاهان دارویی کتاب " آموزه های طبی و بهداشتی امام رضا (ع) را نوشته است. این کتاب که توسط سفیر اردهای منتشر شده است، دو بخش دارد که بخش اول که آموزه های طبی و بهداشتی امام رضا(ع) نام دارد در 14 فصل به تشریح این آموزه ها پرداخته است.بخش دوم این کتاب هم به مفردات گیاهی، مواد معدنی و حیوانی در طب الرضا اختصاص دارد. به این معنا که هر یک از گیاهان یا مواد موجود در طبیعت چه خاصیتی دارند و امام رضا(ع) هر یک از آنها را در درمان بیماری ها چگونه به کار می برده است.

کتابهای داستانی زیادی در مورد امام هشتم نوشته شده است که برخی از آنها روایت داستانی از مقطعی از زندگی این امام بزرگوار است و بعضی نیز با محوریت توسل به امام رضا (ع) شکل گرفته است. یکی از داستان های خواندنی و زیبا  در کتاب " خدا خانه دارد" است. " خدا خانه دارد" نوشته فاطمه شهیدی از سوی انتشارات معارف منتشر شده است که نثری روان و زیبا دارد.کتاب " خدا خانه دارد" مجموعه داستان هایی درباره خدا، اعتقادات و ائمه اطهار(ع) است که یکی از داستان های این کتاب مختص امام رضا (ع) است. در حقیقت  این کتاب مجموعه یادداشت های نویسنده به مناسبت های مذهبی درباره امامان معصوم (ع) است که طی سالها در مجلات مختلف منتشر می شده است.  از جمله کتابهای داستانی در این حوزه می توان به " دخیل عشق " اشاره داشت. کتاب " دخیل عشق " نوشته مریم بصیری است که از سوی انتشارات عصر داستان چاپ شده است. "دخیل عشق" داستان دختر بهیاری است که در نوجوانی در جبهه ها حضور داشته و با خود نذر کرده است که یک جانباز ازدواج کند. و برای برآورده شدن نذرش به درگاه امام رضا (ع)متوسل شده است. مولف در "دخیل عشق "، داستانش را با سرگذشت جانبازی به نام رضا پیش می برد که پاها و یک دست خود را در جبهه از دست داده است. جانباز شدن رضا باعث اختلاف بین پدر و مادر او می شود. پدر آن ها را ترک می کند و بعد از گذشت ده سال از پایان جنگ، رضا به دلیل فوت مادر راهی آسایشگاه می شود. داستان از یک آسایشگاه جانبازان جنگی آغاز می شود .

نویسندگان کودکان و نوجوان نیز از معرفی امام مهربانی به بچه ها غافل نشدند و کتابهای بسیاری برای معرفی این امام همام به رشته تحریر در آوردند. از جمله کتابهایی که در مورد امام رضا(ع) برای کودکان و نوجوانان نوشته شده است، "مسافر هشتم" است که توسط مژگان شیخی نوشته و از سوی انتشارات قدیانی منتشر شده است. بوی خوش نان، یک سبد خرما، یک روز تابستانی، مامون در تالار آینه، پیک‌ها و پیام‌ها، کاروان می‌رود و سرزمین آب‌های فراوان  عناوین برخی از داستان های این کتاب است.کتاب خواندنی دیگر در این حوزه " اعترافات غلامان" است که به همت حمیدرضا شاه آبادی نوشته و از سوی اتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چاپ شده است. این کتاب دربردارنده روایاتی از زبان غلامان مامون است. مسلم ناصری نیز کتابی با عنوان " مسافر غریب " نوشته که توسط انتشارات پیام آزادی چاپ شده است .ناصری در " مسافر غریب " در قالب داستانهایی با عناوین در راه مانده، شب به یاد ماندنی، راهزنان، دست مزد قبل از کار، شست و شوی غرور، همیشه در حضور، خورشید بر بام، رؤیای حقیقی، توطئه‌ای که نگرفت، نماز ناتمام، مناظره و مهمان‌کش حکایاتی از  زندگی حضرت رضا (ع) را به زبانی ساده برای کودکان و نوجوانان بیان کرده است.