در پی قرار گرفتن هفت روزنامه استان فارس در شرایط بحرانی مالی و اقتصادی و احتمال قریب الوقوع تعطیلی آنها در صورت استمرار این شرایط، گفت و گویی با محمد مهدی جعفری زاده صاحب امتیاز و مدیر مسئول روزنامه طلوع داشتیم که با هم می خوانیم:
* وضعیت اقتصادی مطبوعات در کشور ما با کشورهای توسعه یافته چه تفاوتی دارد؟
یکی از شاخص های توسعه هر کشوری، کمیت و کیفیت مطبوعات آن کشور است. در کشورهای توسعه یافته علی رغم رشد فراگیر فضای مجازی، باز وجود مطبوعاتِ قدرتمند و تاثیر گذار در معادلات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه، امری ضروری و مورد حمایت مردم و حکومت است. مطبوعات در این کشورها با دو شاخصه «بهره مندی از آزادی» و «برخورداری از توانایی مالی و اقتصادی» بدون هیچ دغدغه ای به روشنگری اذهان عمومی و اطلاع رسانی مبادرت می کنند.
اما در جهان سوم، پیوسته، مطبوعات از همین دو ناحیه «آزادی فراگیر» و «اقتصاد توانمند» ضربه پذیر هستند و در مسیر و بستری قرار می گیرند که با بهره مندی از حداقل ها، توان تاثیرگذاری و میدان داری حداکثری ، از آنها ستانده می شود. واقعیت تلخ این است که این حداقل ها، مطبوعات ما را نیز نحیف و ضعیف نموده و از درخشندگی و بالندگی محروم کرده است. امروز فضای مجازی، هم آزادی کامل در انتشار مطالب، عکس و فیلم های متنوع دارد و هم نیاز به هزینه های گزاف کاغذ ، زینک، چاپ، پرسنل، دفترکار، هزینه های پستی و حمل و نقل و دهها هزینه دیگر ندارد و لذا به راحتی می تواند در جامعه به حیات خود ادامه دهد مگر اینکه در چنبره فیلترینگ قرار گیرد.
ولی روزنامه های ما، نه آزادی گسترده و فراگیر همچون فضای مجازی دارند و نه از هزینه های سنگین و سرسام آور مالی، معاف هستند.
* مشکلات فعلی اقتصادی و مالی روزنامه های ما چگونه است؟
در این شرایط اضطراری، فشارهای اقتصادی پی در پی در دو دهه گذشته و به ویژه از سال گذشته تاکنون، مطبوعات را فلج کرده است. فشارهایی که دیگر تحمل آن برای مطبوعات بسیار سخت شده و آنها را در آستانه تعطیلی قرار داده است، یک کیلو کاغذ کاهی که اواسط سال گذشته حدود 22 هزار ريال بود الان به 42 تا 48 هزار ريال تومان رسیده است، اینجانب در آخرین خرید کاغذ برای روزنامه طلوع در سال قبل ، یک تریلی کاغذ (بیش از 21 تن و 200 کیلو) به مبلغ بیش از 460 میلیون ريال خریداری کردم که همین مقدارکاغذ، امسال با افزایش 2 برابری از یک میلیارد ريال بیشتر باید خریداری شود، حال سایر افزایش هزینه های قسمت های مختلف نیز برآن بیفزاید تا ببینید آیا این افزایش قیمت برای روزنامه ها قابل تحمل است؟
* آیا به موازات افزایش سنگین هزینه های روزنامه ها ، قیمت آگهی ها و فروش روزنامه نیز افزایش یافته است؟
خیر، نه فقط تعداد و تعرفه آگهی ها و فروش روزنامه ها به همان نسبت افزایش نیافته، بلکه به دلایل مختلف تعداد آگهی ها کاهش چشمگیری داشته و تعرفه آگهی ها و فروش روزنامه با توجه به مشکلات مردم و ادارات با تخفیف های زیاد چاپ می شود و لذا روز به روز مشکلات متعدد با ضریب چند برابر بر مطبوعات تحمیل می شود، بدون شک اگر این شرایط ادامه یابد پایانش، توقف انتشار مطبوعات خواهد بود.
* در صورت تعطیلی مطبوعات چه کسانی آسیب و ضرر می بینند؟
1-مردم و مسئولان: همه می دانیم که مطبوعات رکن چهارم دمکراسی است و برخلاف فضای مجازی، جایگاه قانونی دارد و قابل استناد در همه زمینه های حقوقی، قضایی، اداری و... است، مطبوعات از یک طرف، ابزاری در دست مردم است تا بتوانند با مسئولان در چارچوب قانون و اخلاق اجتماعی، حرف بزنند و مطالبات و انتقادات و نظرات خود را بیان کنند و آن را تا حصول نتیجه پیگیری نمایند و از طرف دیگر کمک به مسئولان است تا بتوانند از طریق آن، پاسخگوی مردم بوده و فعالیت ها و عملکردهای خود را به اطلاع آنها برسانند، اگر مسئولان می خواستند خودشان با انتشار روزنامه با مردم سخن بگویند هزینه هنگفتی بر آنها تحمیل می شد و حتی برابر با کل بودجه سالانه برخی از آنها بود، اما این هزینه سنگین سالهاست که بر دوش صاحبان امتیازو مدیران مسئول روزنامه ها به عنوان بخش خصوصی است و آنها این هزینه های سرسام آور را تامین می کنند تا مسئولان به راحتی بتوانند با مردم در ارتباط باشند.
همچنین متخصصان و نخبگان جامعه از طریق مطبوعات ، مقالات علمی خود را به جامعه عرضه کرده و هم آنها و هم مردم از آن منتفع می شوند. همه اقشار جامعه اعم از دانشگاهیان، فرهنگیان، دانش آموزان، بازاریان، کارگران و همه و همه در پرتو مطبوعات به صورت قانونی و مستدل می توانند خواسته ها و افکار خود را منتشر سازند. مضافا اینکه مطالب مطبوعات برای مردم و مسئولان قابل اعتماد است چون صاحب و مسئول دارد. بدون شک اگر مطبوعات تعطیل شود هم مردم و هم مسئولان از جهات مختلف آسیب و ضرر می بینند.
2- تاریخ کشور: تاریخ کشور به وسیله مطبوعات، ذخیره و مستندسازی می شود، در فضای مجازی با گذشت مدتی همه مطالب و اسناد، حذف و یا فراموش می شود و به خاطر تناقضات و تضادهایی که در این رسانه ها وجود دارد، قابلیت استنادش بشدت مورد تردید و مخاطره قرار می گیرد ولی مطبوعات همچنان قابل اعتماد مورخان واز صدها سال قبل تاکنون به صورت مکتوب و کاغذی در دسترس است پس با حذف مطبوعات، تاریخ نویسی آینده کشور نیز متزلزل خواهد شد.
3- پرسنل مطبوعات: موج بیکاری پرسنل مطبوعات، چاپخانه ها، لیتوگرافی ها، کاغذفروشی ها، عوامل حمل و نقل و... فرا خواهد گرفت و همگی متضرر خواهند شد.
* چه کسانی از تعطیلی مطبوعات سود می برند؟
1-با تعطیل شدن روزنامه های کشور و خلا ایجاد شده در پی آن، رسانه های خارجی جای آن ها را می گیرند و اذهان و افکار مردم ، توسط بیگانگان مدیریت خواهد شد همچنان که مدتهاست به خاطر نحیف شدن مطبوعات، رسانه های مجازی داخلی و خارجی بر افکار عمومی مسلط شده اند.
2-سودجویان، خلاف کاران، سوءاستفاده کنندگان و... محیط اطراف خود را امن تر برای انجام خلاف خواهند دید و به ضرر مردم بر حجم خلاف کاری خویش خواهند افزود.
3-مسئولان و ماموران کم کار، که الان از حضور خبرنگاران و روزنامه نگاران ترس و هراس دارند، بیش از پیش از خدمت جدی به مردم طفره خواهند رفت.
* انتظار شما از مردم و مسئولان در این شرایط سخت و بحرانی مطبوعات چیست؟
از مردم توقع حمایت و همراهی با مشترک شدن روزنامه ها و پشتیبانی در سایر عرصه ها داریم و از مسئولان ادارات انتظار داریم تعداد اشتراک نسخ خود را افزایش داده و فقط یک طرفه از امکانات مطبوعات استفاده نکنند، همچنین درپرداخت بدهی هایشان به موقع اقدام کنند چون با تاخیر در پرداخت ، قیمت کاغذ و سایر کالاها و خدمات چاپی افزایش می یابد و ضرر روزنامه ها دو چندان می شود، در تخصیص آگهی ها به همه روزنامه ها نیز همت بگمارند.
* و نکته آخر...
اما با تعطیل شدن مطبوعات، صاحبان امتیاز و مدیران مسئول روزنامه ها، نفس راحتی خواهند کشید و زیر فشارهای روانی و جسمانی، دغدغه های کُشنده و خستگی های مفرط رها خواهند شد و مانند سایر مردم به زندگی فردی و خانوادگی خود برگشته و روزگار مشقت و نگرانی و ناخوشی آنان به پایان خواهد رسید. البته همیشه دردمند و نگران اوضاع جامعه خواهند بود. امیدمان به خداست.
نظر شما