به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره، با همکاری معاونت علمی دبیرخانه کرسی‌های نظریه پردازی و کمیته دستگاهی دانشگاه امام صادق (ع) اجلاسیه کرسی تخصصی «نظریه اسلامی امنیت اجتماعی شده» برگزار شد.
در این نشست علمی که با ارائه دکتر اصغر افتخاری، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق (ع) همراه بود، دکتر ابراهیم متقی، دکتر عبداله خانی و دکتر رضا سیمبر به عنوان شورای داوران، و دکتر ارسلان قربانی، دکتر جمال شفیعی، دکتر حسین ذوالفقاری و دکتر جلال درخشه به عنوان شورای ناقدان حضور داشتند.
دکتر اصغر افتخاری توضیحات خود را پیرامون «نظریه اسلامی امنیت اجتماعی شده» با اشاره به سابقه مطالعات پژوهشی در حوزه امنیت گفت: خلأ مطالعاتی پژوهش‌های امنیتی در سطح دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی، زمینه‌ساز عبور از مرحله نقد و ارزیابی، و نورد به مرحله بومی سازی و ارائه نظریه در این زمینه است.
وی با اشاره به تاریخچه موضوع از مطالعات خود به عنوان ضلع سوم یک پازل نام برد و تصریح کرد: بررسی مبانی و سیره اسلامی در رابطه با الگوی اسلامی ایرانی این نظریه، و بررسی نقش آن در ثبات و یا زوال امنیت، محور تحقیقات در ارتباط با این نظریه می‌باشد.
استاد تمام دانشگاه امام صادق (ع) در ادامه گفت: در خصوص امنیت اجتماعی شده دو رویکرد سلبی و ایجابی وجود دارد که ما رویکرد ایجابی را بر اساس مبانی دینی پذیرفتیم و مورد بررسی قرار دادیم. رویکرد سلبی رویکرد کارشناسان و نظریه پردازانی است که می‌گویند امنیت را باید بر اساس ساختار جامعه ساخت. اجتماعی شدن یعنی اینکه دولت مرکزیت دارد و متولی ساخت امنیت می‌باشد. ولی باید به‌گونه‌ای باشد که جامعه با آن مشکلی نداشته باشد.
وی تاکید کرد: این تلقی سلبی از امنیت اجتماعی است. مثلاً دولت موظف است که به اقتصاد جامعه توجه داشته باشد و اقتصاد را لحاظ کند که در این رویکرد دو نوع جامعه داریم. در جوامعی که دولت قدرتمند وجود دارد جامعه تحت کنترل دولت می‌باشد. در رویکرد سلبی می‌گویند اگر می‌خواهید امنیت را ایجاد کنید ابعاد اجتماعی آن فراموش نشود. در این کتاب این مسئله مورد نقد از منظر مبانی دینی و اسلامی قرار گرفته است.
افتخاری در توصیف رویکرد ایجابی نظریه بیان کرد: رویکرد ایجابی به این صورت است که جامعه به عنوان خاستگاه تولید امنیت بایستی به تشکیل امنیت بپردازد. تجربه جمهوری اسلامی ایران به خوبی نشان می‌دهد که امنیت در جامعه ساخته می‌شود. ما در این کتاب، نظریه اجتماعی را در کنار مکتب ایجابی کوپنهاگ مطرح کردیم. با این تفاوت که در نگاه دینی هویت‌ها باز نیستند و باید در چهارچوب تلقی شوند و هویت نباید جای ارزش‌ها را بگیرد بلکه بایستی در چهارچوب باشد.
دکتر افتخاری با اشاره به اختصاص یک فصل به بحث روش شناسی، از دسته‌بندی و جایابی آیات مختلف قرآن کریم در ارتباط با این نظریه در فصل دیگر کتاب سخن گفتند. به نحوی که ارتباط آیات با هم و جایگاه آنها در قبال این نظریه به خوبی تبیین شده است.
این استاد دانشگاه، با اشاره به استفاده از اصل عدم تعارض گفت: رویکرد ما در تبیین مبانی دینی و به کارگیری اصل عدم تعارض زمینه اجتهاد متجزی را فراهم کرد و مانع اجتهاد به رأی شد. چرا که ما به دنبال تطبیق نبودیم بلکه سعی کردیم به گونه‌ای عمل کنیم که به عنوان مثال نظریه ما نه تنها در تضاد با نظر اندیشمندان اسلامی نباشد بلکه تکمیل کننده مطالب اندیشمندان دینی باشد.
در ادامه ناقدان حاضر در جلسه به نقد و بررسی مطالب مطرح شده توسط دکتر افتخاری پرداختند. دکتر ذوالفقاری رویکرد ایجابی مطرح شده را قابل نقد توصیف کرد و با اشاره به مصادیقی هم‌چون امر‌به معروف و نهی‌از منکر و مراتب آن در دین اسلام رویکرد سلبی این نظریه را متذکر شد.
در ادامه دکتر درخشه با اشاره به عاریتی بودن «نظریه امنیت اجتماعی شده»، از چگونگی ایجاد یک بنای مستقل، بر اساس مبانی دینی پرسش کردند و هم‌چنین خواستار تبیین جایگاه دولت در این نظریه و کارکرد این نظریه در بررسی بحث ناامنی شدند.
در ادامه داوران به بررسی نظرات مطرح شده پرداختند و در جلسه‌ای جداگانه ارزیابی نهایی توسط داوران صورت گرفت که با نمره 84.3 (از صد) و درجه «خوب» به تصویب هیأت داوران رسید.
گفتنی است، از بین 37 اجلاسیه کرسی‌های تخصصی با دفاع موفق؛ تا کنون 16 نظریه، 18 نوآوری و 3 نقد به ثبت رسیده است.
نظر شما