به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر نعمت‌الله فاضلی، انسان‌شناس، نویسنده و استاد دانشگاه عصر دیروز در نشست معرفی و بررسی کتاب " تاریخ‌نگاری و عکاسی " که در سرای اهل قلم برگزار شد، گفت: کتاب تاریخ نگاری و عکاسی چند ویژگی جالب دارد که باعث شده بنده که نه عکاسم و نه مورخ بیایم اینجا و در موردش صحبت کنم. کسانی که این کتاب را نوشتند نه مورخ بودند و نه عکاس.
دکتر فاضلی ادامه داد: مقاله اول کتاب تاریخ‌نگاری و عکاسی نوشته مارک ماس است که استاد کالج هنر در تورنتو کاناداست، ایشان مورخ نیستند. مقاله دوم نوشته استاد مطالعات رسانه و روزنامه‌نگاری از یونان است. مقاله بعدی اثر استاد چک تبار دانشگاه انگلستان است که متخصص نظریه اجتماعی و مطالعات فرهنگی است. مقاله چهارم از فیلسوف فقد برزیلی است. مقاله پنجم را نیز مورخ ننوشته است. مقاله آخر نوشته یک جامعه شناس است.
وی با بیان اینکه موضوع تاریخ نگاری و عکاسی یک موضوع میان رشته ای است، عنوان کرد: نتیجه تحولات دوران معاصر به ویژه در نیم قرن گذشته رشد چشمگیر یافته است. مطالعات عکاسی مطالعاتی است که در بخشی از دنیای پیچیده و فراپیچیده ماست. عکاسی موضوع صاف و سرراستی نیست که در یک رشته بگنجد. کتاب تاریخ‌نگاری و عکاسی خوب از عهده بحث برآمده است. در تاریخ نگاری و عکاسی پای تمام ساحت های انسان در میان است. پیوند این دو در نتیجه تحولات رسانه ای، تکنولوژی و میان ساحت های وجودی انسان، تاریخ و جامعه به وجود آمده است. نیاز به زبانی داریم که بتواند پیوندهای موجود بین این ساحت ها را نشان دهد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه کتاب تاریخ نگاری و عکاسی فهم ساحت های وجودی انسان را نشان می دهد، اظهار داشت: فهم عکاسی نیازمند پل زدن بین ساحت های وجودی انسان و همچنین پل زدن بین دانش های مختلف است. کتاب تاریخ نگاری و عکاسی را به شکل های مختلف می توان خواند. خوانش مورخانه قطعا یکی از خوانش های قالب برای این متن است اما تنها خوانش این کتاب نیست. خوانش انسان شناسانه، عکاسانه، جامعه شناسانه، خوانش از منظر مطالعات رسانه از جمله خوانش های مختلف برای این کتاب هستند. این متن دو محور اصلی دارد، یکی از آنها بحث های روانشناسانه و معرفت شناسانه پیوندهای تاریخ نگاری و عکاسی است. محور دوم که در کتاب تاریخ نگاری و عکاسی پررنگ است بحث فرهنگ است، اینکه ما چگونه می توانیم از پیوندهای تاریخ نگاری و عکاسی به تفسیرهایی از فرهنگ مدرن و فرهنگ معاصر برسیم.
دکتر فاضلی با اشاره به اینکه رویکرد کتاب تاریخ نگاری و عکاسی رویکرد میان رشته ای است، بیان کرد: این کتاب تلاش کرده ویژگی های فرهنگ معاصر را توضیح بدهد. این کتاب از دریچه دوربین به دنیای معاصر نگاه می کند. در این کتاب در جایی گفته شده که دوربین چشم مدرنیته است و این مطالب کاملا درست است. دیدنی های ما با عکس شروع شد، ادامه یافت و متحول شد. دنیا را با دوربین نه تنها دیدیم بلکه شکل دادیم. معنای دوم این جمله این است که ما از طریق تفسیر کردن عکس و عکاسی سعی کردیم خوانشی از موقعیت تاریخی و فرهنگ معاصر ارایه دهیم.
این نویسنده و انسان شناس تصریح کرد: در کتاب تاریخ نگاری و عکاسی گفته شده که اندیشیدن با تصویر متمایز از اندیشیدن با عکس است. این کتاب یک تئوری از کل خط سیر تحولات تمدن و فرهنگ را به ما ارایه می دهد. کتاب چشم انداز دقیق و تئوریک از سیر تحول فرهنگ، گسست ها و استمرارهای آن به ما می دهد. این کتاب به ما می گوید، ظهور عکاسی ساختار ادراک انسان را تغییر داد. در حقیقت عکاسی یک انقلاب شناختی در فرهنگ بود. در عکاسی سه مقوله کلان داریم؛ عکس شدن، عکس گرفتن و عکس دیدن. عکس شدن فقط یک امر تکنیکی نیست بلکه یک امر سیاسی است. این کتاب تا حدودی دشواری های عکس دیدن را به ما نشان می دهد.
وی اظهار داشت: عکس دیدن، عکس شدن و عکس گرفتن مواردی است که در کتاب تاریخ نگاری و عکاسی توضیح داده شده است، اینکه کی، کجا، چگونه و برای چه عکس بگیریم پرسش پیچیده و مهمی است. کتاب تاریخ نگاری و عکاسی مفاهیم تازه ای را به آرشیو زبان فارسی اضافه می کند که بتوانیم دقیق تر در مورد عکس دیدن، عکس گرفتن و عکس شدن سخن بگوییم، در حقیقت این کتاب به ما یک سواد انتقادی می دهد که در مواجهه با تفسیر موضع انفعالی نگیریم. عکس ها مثل خون در رگ ها در جامعه هستند که گرفته می شوند و تولید می شوند. عکس دارد موقعیت هایی از زندگی را شکل می دهد. چه بخواهیم و چه نخواهیم همه ما عکاس هستیم و این مسئله یک انتخاب نیست.
نظر شما