مهدکودک ها گرفتار برزخ بی مسئولیتی

خبرگزاری شبستان: در حالی که تا بازگشایی مدارس زمان کمی باقی مانده است و خانواده ها برای ثبت نام فرزندانشان با افزایش شهریه و پایین بودن کیفیت آموزشی مهد کودک ها روبرو هستند، هنوز متولی مشخصی برای نظارت بر عملکرد مهدکودک ها و پیش دبستانی ها اعلام نشده است.

حمیدرضا حاجی بابایی، پیرامون این موضوع در گفت و گویی با خبرنگار شبستان مبنی بر اینکه متولی نظارت بر مهدکودک ها و پیش دبستانی بر عهده بهزیستی است یا آموزش و پرورش گفت: نظارت بر وضعیت پیش دبستانی و مهد کودک ها باید تعریف شود و پیگیری این موضوع در شورای عالی انقلاب فرهنگی این موضوع در دستور کار رئیس جمهور قرار گرفته است به دلیل اهمیت مهدکودک ها در هفته گذشته در جلسه ای با حضور مسئولان زیربط، پیرامون آن بحث شد.
 

وزیر آموزش و پرورش در ادامه اظهار کرد: رئیس جمهور از دبیر شورا ی عالی انقلاب فرهنگی خواستند کار تحقیقاتی انجام شده، در دستور کار قراردهد تا نحوه اداره و نظارت مشخص شود و قرار شد گزارش در صحن علنی شورا ارائه شود و دستور شورای عالی انقلاب فرهنگی وضعیت نظارت و اداره بر مهدکودک ها و پیش دبستانی ها را مشخص می کند. در حقیقت هنوز نحوه نظارت بر مهدکودک و پیش دبستانی ها مشخص نیست، و هر آنچه را شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کند همان را اجرا می کنیم.
 

استخدام مربیان مهد از رشته های تحصیلی مرتبط با کودک
خانم طاهری مدیر یکی از مهد کودک های جنوب تهران با تاکید بر استخدام مربیان مهد از رشته های تحصیلی مرتبط با کودک در خصوص وضعیت مهد کودک خود اینچنین می گوید: بنده با داشتن 14سال سابقه تدریس در آموزش و پرورش در زمینه نویسندگی کتاب های کودک، پس از کسب تجربیاتی در رابطه با تعلیم و تربیت کودکان و گذراندن دوره های آموزشی و اخذ مجوز های مربوطه از سازمان بهزیستی، موفق به اخذ جواز تاسیس مهد کودک از سازمان بهزیستی استان تهران شدم، مربیان این مهد کودک نیز از افراد تحصیل کرده و مجرب و رشته تحصیلی آنان مرتبط با تربیت کودک و مهد کودک است. درضمن دوره های آموزشی ضمن خدمت نیز برای رفع مشکلات مربیان با نحوه ارتباط گیری با کودکان برگزار می کنیم و تنها هدفمان ارائه خدمت صادقانه به مردم است که با به روز کردن اطلاعات و روش های کار مربیان این خدمت را گسترش می دهیم. همچنین برنامه غذایی مهد بر اساس دستور العمل صادره توسط کارشناسان تغذیه برای کودکان تهیه شده که این برنامه هر ماهه در وبلاگ مهد اعلام می شود، اما متاسفانه در برخی از مهد کودک ها شاهد حضور مربیانی هستیم که مدرک مرتبط با کوک را ندارند و استخدام شده اند.

آموزش موضوعات دینی در اولویت کاری مهدکودک ها

طاهری با بیان این مطلب که درحال حاضر در مهدالرضا یکی از مهدکودک های استان مشهد کلاس های آموزشی شرعیات (حلال و حرام) برای کودکان قبل از ورود به پیش دبستانی برگزار می شود، گفت: کودکان ما قبل از سن پنج سالگی هوشیار هستند و شخصیت و جودیشان از سنین قبل از مدرسه کم کم شکل می گیرد و از آنجا که در کشور جمهوری اسلامی زندگی می کنیم و باید مباحث دینی ریشه ای و پایه دار از سنین قبل از مدرسه برای کودکان آموزش داده شود، آموزش قرآن، زبان انگلیسی، شعرهای مفهومی، برقراری رابطه کلامی با کودکان برای قصه گویی و ... در حال حاضر از برنامه هایی است که در مهدکودک ها آموزش داده می شود.

افزایش کیفیت آموزشی مهدکودک ها در گرو به روزشدن اطلاعات مربیان

وی با انتقاد از نبود برنامه مدون برای آموزش مناسب در مهد کودک ها گفت: هر مهد کودک بر اساس سیاست کاری خود برنامه آموزشی را تدوین می کند و در آغاز سال تحصیلی جدید آن را به کار می بندد، اما هستند مهد کودک هایی که هنوز روش های آموزشی چندساله گذشته خود را تکرار می کنند و هنوز هیچ تحولی در آموزش آنان مشاهده نمی شود و از مربیانی که تحصیلات دیپلم دارند و به ناچار برای تامین مخارج زندگیشان به دنبال این کار آمده اند.

نامشخص بودن اهداف آموزشی در مهدکودک ها و پیش دبستانی ها
طاهری با بیان اینکه درحال حاضر هیچ نظارت مناسبی بر تمامی مهدکودک های کشور صورت نمی گیرد، افزود: به عنوان مثال هر ساله با بازگشایی مدارس، وزارت آموزش و پرورش خط مشی جهت داری را برای همه مدارس در مقاطع مختلفی ترسیم می کند، یعنی با دادن بخشنامه های مختلف به مدیران سیاست کاری و مدیریتی آنان را مشخص می کند، در پایان سال نیز با قبولی دانش آموزان ثمرات و زحمات آنان به بار می نشیند و به اهداف تعیین شده می رسند، در حالی که در مهدکودک های ما چنین خط مشیی وجود ندارد و مدیر هر مهد کودک بسته به سلیقه و برنامه کاری خود برنامه آموزشی ارائه می دهد و این یکی از ضعف های مهم در بحث مهدکودک ها به شمار می رود، بنا بر این اگر هر مدیری به صورت سلیقه ای بحث آموزشی که بسیار در رشد فکری و روحی کودکان مهم است را دنبال کنند نتیجه این می شود که کیفیت و نظارت در برخی از مهدکودک ها در سطح پایین قرار می گیرد.

 طاهری در تشریح اهداف تاسیس مهد کودک خود گفت: رشد مهارت های حرکتی، رشد خلاقیت های ذهنی، رشد مهارت های کلامی و هوشی، رشد ذهنی کودکان و آشنایی با مفاهیم اولیه، رشد اجتماعی و عاطفی و خود شناسی کودک، از جمله اهداف تعیین شده درجهت تربیت بهتر نسل آینده در این مهد کودک است.
 

همچنین بررسی اخلاق و رفتار کودکان و شناخت رفع مشکلات آنها از جمله (مشکلات رفتاری-گفتاری-شنوایی-بینایی-حرکتی-خانوادگی-....)،جذب مربیان کارآزموده، آموزش تخصصی ضمن خدمت پرسنل، ارتقای تجهیزات آموزشی همگام با پیشرفت های عرصه تعلیم و تربیت تغذیه مناسب کودکان و کشف و رفع مشکلات آنها، اجرای نمایش های متنوع، آموزش قرآن، ژیمناستیک و موسیقی ازجمله فعالیت هایی است که در این مهدکودک برای کودکان اجرامی شود.
 

گسترش امکانات مهدکودک هابا افزایش شهریه ممکن می شود
محدود بودن امکانات و محیط مهدکودک ها هم معضلی است که بسیاری از مهدکودک های جنوب و شهرستان های اطراف تهران با آن رو به رو هستند. وقتی نظارتی برنحوه آموزش مهدکودک ها که مهمترین بخش محتوایی برای ارتقای سطح فکری خلاقیت و یادگیری کودکان است، وجود نداشته باشد و هر مهد کودک بالاتر از ظرفیت موجود خود پذیرش کودک می پذیرد، دیگر نباید انتظار داشت که مهدکودک ها مکانی برای آموزش و پرورش فکری کودکان باشد.
 

ساختمان مهدکودک با مدیریت طاهری شامل 240 مترمربع و زیر بنای 180متر با زیر زمین و 50مترحیاط است که در طبقه اول و در خیابان اصلی واقع شده است و دارای 4کلاس (یک سالن غذاخوری کودکان و آشپز خانه، دستشویی و توالت و حمام و اتاق ماسه ای برای تفریح و بازی کودکان است) و کلاس ها به تفکیک گروه های سنی نوپا (2تا3ساله)، کودکستان شماره یک (3تا4ساله)، کودکستان شماره دو (4تا5ساله) و کلاس آمادگی (6ساله) است.
 

حال گسترش امکانات و تجهیزات مهدکودک ها به قضیه شهریه هم بستگی دارد که در مهدکودک های شمال تهران با گرفتن شهریه های سنگین امکانات مناسبتری نیز در اختیار کودکان والدینی که شغل های متفاوتی دارند و وقت ندارند تا از کودکانشان مراقبت کنند قرارمی گیرد.

مجوزها به راحتی صادر می شود!

به مهد کودک های جنوب تهران که بعضی از آنها تازه تاسیس، بعضی بدون مجوز و بعضی با مجوز قدیمی هستند سری زدیم و متوجه شدیم که حتی نصف امکانات اولیه که در برخی مهد کودک های مناطق مختلف استان تهران وجود دارد، در برخی از مهدکودک های داخل تهران وجود ندارد. به عنوان مثال مهد کودکی که جنب مدرسه راهنمایی بنت الهدی صدر در منطقه 15تهران واقع شده است فاقد هر گونه امکانات رفاهی برای کودکان است و مربیان در یک کلاس، ساعاتی را با کودکان گذرانده و با پایان یافتن ساعت مهد کودک آنها را تحویل والدین می دهند. با وجودی که کمتر از 9 روز به بازگشایی مدارس باقی مانده است و هنوز در زمینه شهریه قیمت خاصی اعلام نشده، این مهد کودک بدون هیچ گونه امکانات آموزشی و بهداشتی با افزایش 20درصدی شهریه اقدام به ثبت نام کودکان خردسال می کند.

مشکل نظارتی مهدکودک ها از دغدغه های نمایندگان مجلس
لاله افتخاری، نماینده کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرگزاری شبستان با بیان اینکه هر چه سریعتر باید دوگانگی قوانین مربوط به مهد کودک ها از بین برود، افزود: در صورت از بین نرفتن دوگانگی ها و قوانین موجود در خصوص نحوه نظارت بر عملکرد مهد کودک ها شاهد بی ثباتی و نابسامان بودن اوضاع مهد کودک ها هستیم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر مشکلات و مسایل فرهنگی و آموزشی موجود در مهد کودک ها به یک دغدغه مهم نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مسئولین مبدل شده است، اظهار کرد: به همین منظور چندی پیش موضوع بی سروسامانی مهدکودک ها در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی مطرح شد و نمایندگان با استناد به مصوبه سروسامان بخشیدن به اوضاع مهد کودکها سال 1387 بر هماهنگ بودن دو نهاد مهم سازمان بهزیستی و وزارت آموزش پرورش برای نظارت جدی بر عملکرد مهد کودک ها تاکید کردند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا با مشخص نبودن متولی مشخص برنظارت عملکرد مهدکودک ها در آغاز سال تحصیلی خانواده ها با مشکل افزایش شهریه مواجه هستند، گفت: اگر خانواده ها برای ثبت نام کودکان خود به مهدکودک ها مراجعه کردند و با افزایش شهریه ها مواجه شدند نام مهد کودک را به عنوان مهد کودک متخلف اعلام کنند تا پس از مشخص شدن وضعیت نظارت دو نهاد بهزیستی و آموزش و پرورش با آنها برخورد شود.

کودکان شمال شهر در رفاه

به گفته یکی از مدیران مهدکودک های شمال استان تهران که در خیابان آفریقا واقع شده است، در مهدکودک های شمال تهران امکانات بیشماری علاوه بر متراژ بالا و وسعت کلاس ها امکانات تفریحی و... فراهم شده است و مربیان با بهره گیری از وسایل کمک آموزشی سمعی و بصری شامل تلویزیون، دستگاه DVD، ضبط و پخش صوتی، وسایل آموزشی انفرادی و ... به کودکان آموزش می دهند و در بعضی از مهدکودک ها نیز مشاهده می شود که مربیان آموزش دیده بر اساس دستورالعمل های صادره از سوی سازمان بهزیستی تهران و آخرین دست آوردهای علمی ارائه شده در خصوص روانشناسی و علوم تربیتی کودک (تهیه شده از سایت های اینترنتی، کتب و جزوات آموزشی) برای آموزش بهتر کودکان به کار می گیرند و بعضا هم دیده می شود کلاس ها و سالن مهد برای نظارت بیشتر مجهز به دوربین مدار بسته و دزدگیر حفاظتی هستند.

اهمیت تعلیم و تربیت کودکان در اسلام

عزت الله دهقان، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرگزاری شبستان با بیان اینکه مسئله آموزش مهدکودک ها یکی از واجبات مهم و مورد عنایت شرع نیز هست، گفت: بحث تعلیم و تربیت در اسلام بسیار مهم است و احادیث فراوانی نیز در این خصوص وجود دارد، از جمله حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (ص) که می فرماید: «أکرِمُوا أولادَکُم وأحْسِنوا آدابَهُم یُغْفَرْ لَکُم » فرزندان خود را گرامى بدارید و آنان را خوب تربیت کنید که به این وسیله مورد آمرزش قرار بگیرید.

نماینده کمیسیون آموزش و تحقیقات در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به لزوم آموزش «شرعیات» حلال و حرام در مهدکودک های سراسر کشور نیز گفت: طبق فرموده حضرت علی (ع) «کودک هفت سال آزاد است و هفت سال مورد ادب و توجه و هفت سال دیگر مورد خدمت و یاور است» (بحار الانوار ج 23 ص 65). از روایات اسلامی استفاده می شود که آغاز تعلیم مدرسه ای کودک در هفت سالگی است. امام صادق (ع) نیز می فرماید: «کودک هفت سال بازی می کند و هفت سال خواندن و نوشتن می آموزد و هفت سال (مقررات زندگی) حلال و حرام را یاد می گیرد». (اصول کافی ج 6 ص 47 و 46) در هفت سال دوم کودک آمادگی لازم را برای فراگیری معلومات و آداب اسلامی پیدا می کند، در واقع بحث آموزش حلال و حرام در مهدکودک ها قبل از ورود به پیش دبستانی چندان ضرورتی ندارد و مربیان دینی می توانند تنها مفهوم حلال و حرام و پاکی و نجسی را در قالب قصه و داستان به کودکان بیاموزند.

دهقان در ادامه افزود: نکته ای که باید در همه مراحل رشد کودک در نظر گرفته شود، این است که محتوای آموزشی و تعلیم باید با مسایل روز و مورد نیاز فراگیران و نیز شرایط محیطی و اجتماعی آنها مرتبط باشد. حضرت علی (ع) می فرماید: «فرزندان خود را به عادات و آداب خود مجبور نکنید؛ زیرا آنها برای زمانی غیر از زمان شما خلق شده اند.» (نهج البلاغه گفتار 240) تربیت و پرورش کودکان یکی از اموری است که در سنت اسلامی بسیار مورد اهمیت واقع شده است. این در حالی است که بیشتر والدین تنها به طور غریزی به تربیت کودکان خود می پردازند و هیچ آموزش یا مطالعه ای در این زمینه ندارند. برای رفع این کمبود، کارهای بسیار زیاد و عمیقی لازم است، تا پاسخگوی مشکلات روزمره کودکان و نوجوانان باشد. آنچه در این نوشتار خواهد آمد، نگاهی بسیار کوتاه به دیدگاه های سنت اسلامی در زمینه تعلیم و تربیت است.

نماینده مردم درود در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: سال گذشته نمایندگان کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی از مسئولان دو سازمان بهزیستی و آموزش و پرورش دعوت کردند و آنها نیز گزارش هایی را در خصوص نظارت های صورت گرفته ارائه کردند، اساس کار آنها مورد قبول و تایید بود، اما در بحث نظارتی و آموزش و تعلیم و تربیت به آنها پیشنهاد شد که دقیق تر عمل کنند.

نماینده مردم ازنا در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: نظارت آموزش و پرورش بر پیش دبستانی ها و سازمان بهزیستی بر مهدکودک ها در خصوص شهریه باید طوری باشد که مدیران این مراکز بتوانند بدون دغدغه مالی به اداره آن بپردازند و بازرسانی نیز از این دو سازمان مسئولیت نظارت بر کیفیت آموزشی، بهداشت، تغذیه و... را برعهده بگیرند.
 

اهمیت نظارت برمهدکودک ها کمتر از مدارس نیست

امیر طاهرخانی، یکی دیگر از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در این باره گفت: در حال حاضر در آستانه بازگشایی مدارس با نامشخص بودن نظارت بر عملکرد مهدکودک ها از سوی وزارت آموزش و پرورش و بهزیستی، مهدکودک ها در برزخ بی مسئولیتی قرار دارند و برای خلاص شدن از چنین برزخی باید سازو کار مشخصی تعریف شود در واقع نیاز به شفاف سازی در بحث نظارت هستیم.

نماینده مردم تاکستان در مجلس شورای اسلامی با بیان این مطلب که مسئله نظارت بر مهد کودک ها از مدارس مهمتر است، گفت: کودکان زیر دو یا سه سال که به دلیل مشکلات مادران شاغل به دست مربیان مهد کودک هاسپرده می شوند، باید تحت نظر آموزش تعلیم و تربیت صحیح قرار بگیرند تا با وارد شدن به مرحله پیش دبستانی آمادگی ورود به دنیای ارتباطات و تعلیم و تعلم در مدرسه را داشته باشند.

طاهرخانی با اشاره به ضرورت امکانات تفریحی مهدها در انتقال مفاهیم و یادگیری اصولی مهدکودک ها تصریح کرد: با توجه به نقش اساسی بازی های دوران کودکی در شکل گیری شخصیتی کودک و تأثیر پذیری آنان در جامعه در سنین نوجوانی و بزرگسالی بهره گیری از وسایل بازی های دسته جمعی و انفرادی، بازی های فکری و جسمانی، بازدیدهای گروهی از مراکز علمی، صنعتی، مذهبی و ... و همچنین گردش های علمی، تفریحی باید در دستور کار مهد ها قرار داده شود.

وی در پاسخ به ضرورت گنجاندن مبحث آموزشی احکام شرعی در دوره پیش دبستانی برای کودکان افزود: کودکان با توجه به ظرفیت ذهنی محدود نمی توانند حجم عظیمی از مطالب آموزشی را یاد بگیرند و بحث های آموزشی باید بر اساس ظرفیت وجودی کودکان سنجیده شود، اگر کارشناسانه در این خصوص عمل نکنیم و کودک را بمباران اطلاعاتی کنیم به طور قطع آثار مخربی برجای می گذارد. به عقیده من باید از نظرات کارشناسان، روانشناسان و کسانی که صاحب نظر در زمینه تعلیم و تربیت کودک هستند در زمینه آموزش احکام شرعی به کار گرفت که کدام یک از مباحث در اولویت آموزش باید قرار بگیرد.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: با توجه به مشخص نبودن وضعیت نظارت بر مهد کودک ها و پیش دبستانی ها، خانواده ها در صورت مشاهده تخلفاتی چون افزایش شهریه و بی کیفیت بودن آموزش و رعایت نکردن بهداشت و... مراکز مختلف می توانند با مراجعه به دستگاه های نظارتی شکایت کنند.

کلام پایانی
با این حال و اوضاع مهد کودک ها این سوال برای خانواده ها پیش می آید که آیا کودکمان را به مهد کودک بفرستیم یا نه؟ نتایج آمارها نشان می‌دهد طی سال‌های اخیر، تعداد کودکانی که به کودکستان می‌روند، افزایش یافته است دلیلش را کارشناسان «افزایش چشمگیر مشارکت زنان در نیروی کار» عنوان کرده اند، زیرا مادران 67 درصد از کودکان پیش دبستانی شاغل هستند. کارشناسان علوم تربیتی و روان‌شناسان برای استفاده از مهد کودک ها اما و اگرهای زیادی دارند و البته به این نکته نیز اذعان می‌کنند که با لحاظ کردن تمام شروط و ضوابط بهتر است کودکان را به مهدها بسپاریم. با همه این تفاسیر باید منتظر ماند تا گره مشکل مهد کودک ها به دست رئیس جمهور باز شود.

پایان پیام/