علامه دوران

خبرگزاری شبستان//قم

چهاردهم شوال، سالگرد رحلت فقیه بزرگوار علامه قطب الدین راوندی، از دانشمندان بزرگ قرن ششم هجری است. علامه قطب الدین ابوالحسن سعید راوندی در شهر راوند ازتوابع شهرکاشان به دنیا آمد و در شهرهای مختلف مذهبی از محضر بزرگانی همچون شیخ صدوق، سید مرتضی، سید رضی، شیخ طوسی و علامه طبرسی صاحب تفسیرمجمع البیان بهره برد و سپس به تدریس پرداخت.

این عالم بزرگوار نه فقط در مسجد، منزل و مکتب بلکه در سفرهای خود نیز به تدریس می پرداخت به طوریکه شاگردانش از جمله علمای بزرگوار محمد بن علی معروف به ابن شهر آشوب ومحمدالمدائنی به نقل روایت از علامه پرداخته اند.

مقام علمی
مرحوم قطب الدین راوندی از کودکی نزد پدر گرامیش مشغول تحصیل علوم دینیه شد. ایشان علاوه بر تحصیل در زادگاهش از علمای دیگر مناطق ایران مثل قم، اصفهان، خراسان، همدان و دیگر شهرها نیز استفاده برده است که از برخی اساتید ایشان می توان از بوجعفر محمد بن علی بن محسن حلبی. ابو الحسن محمد بن علی بن عبد الصند تمیمی نیشابوری. سید ابو البرکات محمد بن اسماعیل مشهدی. صفی الدین مرتضی بن داعی بن قاسم. شیخ السادة مجتبی بن داعی بن قاسم. ابوالفضل عبدالرحیم بن احمد شیبانی. ابوجعفر محمد بن مرزبان. هبة الله بن دوعویدار. ابو جعفر بن کیمیح. ابو نصر الغاری نام برد.

بزرگ ترین و معروف ترین استاد مرحوم قطب الدین جناب فضل بن حسن طبرسی صاحب کتاب ارزشمند مجمع البیان است. وقتی مرحوم علامه قطب راوندی از تحصیل بی‏ نیاز شد و خواست آنچه آموخته به دیگران منتقل کند، به تدریس پرداخت در این دوران شاگردان برجسته و زیادی را پرورش داد که برخی از آن بزرگان عبارتند از: احمد بن علی بن عبدالجبار طبرسی. حسین بن سعید بن هبة الله. علی بن عبدالجبار بن محمد. علی بن محمد المدائنی. محمد بن الحسن البغدادی. محمد بن سعید بن هبة الله.
مشهورترین شاگرد مرحوم راوندی، ابن شهر آشوب مؤلف کتاب شریف مناقب آل ابیطالب و معالم العلماء می ‏باشد.

غواص کلام امیر
راوندی نه تنها در فقاهت و حدیث ژرف نگر و ناخدای دریای قرآن است بلکه غواص کلام امیر المؤمنین (ع) بود. ابن ابی الحدید، دانشمند بزرگ اهل سنت در تمجید از قطب می نویسد:"کسی قبل از من تا آن اندازه که اطلاع دارم به تفسیر نهج البلاغه نپرداخته است بجز یک نفر و آن سعید بن هبة الله بن حسین معروف به قطب راوندی است."
"منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه" کتابی است در دو جلد قطور که راوندی در آن به شرح و توضیح سخنان مولای متقیان(علیه السلام) پرداخته است.

آثار و تألیفات
قطب الدین راوندی از دانشمندان پرکار در امر تألیف بشمار می ‏رود که در بیشتر رشته‏ های علوم دینیه از جمله فقه، حدیث، تفسیر، نهج البلاغه، کلام و فلسفه، تاریخ و شعر و ادب اثر و کتابی از خود به جای گذاشته است.

ستاره پرفروغ شعر و ادب
ستاره پر فروغ راوند، در شعر و ادب نیز بهره ای نیک داشته و به زبان عربی شعر می سروده است. در سرودن اشعار خویش عشق و معرش به خاندان اهل بیت(ع) را به تصویر کشیده است علاوه بر شعر، در ادبیات عرب نیز دانشی در خور توجه داشته و آثاری در آن موضوع تدوین کرده است. برخی از کتاب هایش در این دانش عبارت اند از: "التغریب فی التعریب"، "الاغراب فی الاعراب"، "شرح العوامل المائه" و "غریب النهایه".

قطب الدین در نگاه بزرگان
علامه امینی صاحب الغدیر می گوید: "راوندی یکی از پیشوایان علمای شیعه، برگزیده این طایفه و از اساتید بی‏نظیر فقه و حدیث و از نوابغ و از اساتید بی نظیر فقه و حدیث و از نوابغ علم و ادب است. هیچ گونه عیبی در آثار فراوانش و تیرگی در فضایل و تلاشها و خدمات دینی و اعمال نیکو و کتب ارزنده اش وجود ندارد."

میرزا عبدالله افندی در کتاب ریاض العلماء می نویسد: "شیخ امام و فقیه، قطب الدین راوندی، شخصی فاضل، عالم، متبحر، فقیه، محدث، متکلم، آشنای به اخبار و احادیث و شاعر بوده است."

میزا محمد باقر خوانساری معتقد است: "او والاتر و بزرگتر از اینهاست که درباره وی گفته‏اند. چنانکه بعد از آگاهی از برخی تألیفات او بخصوص شرح آیات الاحکام وی، تردیدی در این باره برای شما خوانندگان باقی نمی‏ماند."

محدث قمی نیز عنوان کرده است: "عالمی است متبحر، فقیه، محدث، مفسر، محقق، راستگو، بزرگوار... و از بزرگترین محدثان شیعه می‏باشد."

ابن حجر عسقلانی از بزرگان اهل سنت می گوید: "او در جمیع علوم فاضل است و در هر نوعی از علوم صاحب تصنیفات بی ‏شمار بوده است."

فرزندان قطب
از این دانشمند قرن ششم، سه فرزند پسر به نام های عماد الدین علی، نصیر الدین حسین و ظهیر الدین محمد شناخته شده اند که هر سه در شمار فرزانگان عصر خود بوده اند.

"عمادالدین علی" از فقها و محدثان است که پس از پدر به روایت و تبلیغ عقاید و تفکرات تشیع پرداخته و تلاشهای بی فقه پدر را به ثمر نشانده است.

مؤلف کتاب "امل الامل" او را به عنوان فاضل، عالم، راستگو و کسی که از شهید اول روایت می کند، ستوده است.

"نصیر الدین حسین" نیز از دانشمندان عصر خویش بوده که به دست بیگانگان به شهادت رسیده است، در کتاب "شهداء الفضیله" نام او در ردیف عالمان شهید قرار گرفته ولی جزئیات دیگری درباره شهادت او به دست نیامده است. پدرش قطب الدین در کتاب جواهر الکلام خود اجازه نامه ای برای نصیرالدین نوشته است.

"ظهیر الدین محمد" از دیگر فرزندان قطب بود که همچون دیگر برادران، راه پدر را ادامه داد و به نقل روایات پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام)پرداخت.

وفات و پیکر سالم علامه راوندی
سرانجام این فقیه و محدث بزرگ در چهاردهم شوال سال 573 هجری قمری در شهر مقدس قم از دنیا رفت و پس از تشییع در جوار حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

پس از800 سال از وفات این فقه بزرگوار درهنگام بازسازی صحن مبارک حضرت معصومه (س)، پیکر سالم علامه راوندی مشاهده شد و به دستور آیت الله مرعشی نجفی، سنگ قبری برای وی گذاشتند.

از مرحوم آیت الله اراکی نقل شده است که استاد بزرگ مرحوم شیخ محمدحسین گفته است: "وقتی که صدراعظم در دوره مشروطه صحن مطهر قم را تعمیر می ‏کرد در اثر تعمیر، روزنه ‏ای به قبر قطب ‏راوندی باز شده بود. من رفتم و از نزدیک دیدم که دو سر زانوی مرحوم قطب راوندی سالم است. سر خود را داخل قبر کردم و سر زانوی آن بزرگوار را بوسیدم در حالی که اثری از فرسودگی در آن نبود و هیچ تأثیری هم از بوسیدن من در آن بوجود نیامد."

پایان پیام/