صدای پای کاروان نور می آید/ آمادگی مردم لرستان برای عزاداری حسینی

خبرگزاری شبستان_ خرم آباد؛

عطر گل یاس آسمان و زمین را فرا گرفته است، صدای پای کاروانی از جنس نور به قدمت تاریخی طولانی اما با صدای حسین جان به گوش می رسد.

 

امروز صدای این کاروان به وسعت دنیای اسلام و به پهنای قلب شیعیان شنیده می شود.

 

محرم ماه عاشقی و دلداگی است، مردم استان لرستان مذهب صد درصد آنان شیعه است و با عشق به امام حسین (علیه السلام) و حضرت ابوالفضل العباس (علیه السلام) پرورش یافته اند.

 

این روزها مردم شیعیه استان لرستان از روزها قبل تر خود را برای استقبال از ماه عزاداری حسینی آماده کرده اند.

 

آیین عزاداری مردم لرستان خالصانه و زبانزد خاص و عام بوده و این مردم در ایام عزاداری حسینی از پیر، جوان، کودک و نوجوان عاشقانه در مراسم عزاداری شرکت می کنند.

 

برپایی خیمه های عزاداری در محلات و برپایی تکیه های عزاداری در سطح معابر و خیابان ها از هفته ای قبل از ماه محرم در شهر های مختلف استان لرستان بویژه در خرم آباد  دایر می شود.

 

 در خرم‌آباد تکایای محلی، محل خاصی برای عزاداری جوانان این شهر است، قدیمی‌ترین تکایا که به استناد کتیبه آن دارای بیش 150 سال قدمت است، در محله درب دلاکان خرم‌آباد قرار دارد.

 

 محله های قدیمی شهر خرم آباد، تکیه های بزرگ دارند، که امروز هیئت های بزرگ شهر خرم آباد نیز متعلق به این محله های قدیمی است.

 

 در استان لرستان عزاداری حسینی تنها مخصوص عده ای خاص  نیست، هفته ای قبل از محرم، افراد جامعه در هر لباس و صنفی پای کار آمده و در هیئت های مذهبی عاشقانه عزاداری می کنند.

 

 

با آغاز ماه محرم جوانان با تهیه پارچه‌های سیاه و داربست‌های فلزی به شیوه سنتی تکیه‌های عزاداری در سطح محلات مختلف دایر می‌کنند و افراد مسن‌تر نیز با آماده کردن ابزار عزاداری خاص این استان همچون زنجیززنی، چهل چراغ، علم عزاداری و بلندگوها و طبل‌ها خود را برای عزاداری امام حسین(علیه السلام) آماده می‌کنند.

 

از ابتدای ماه محرم آیین عزاداری در مساجد استان و هیئت های مذهبی برگزار می شود، شروع مراسم عزاداری مردم خرم‌آباد با صدای ساز و دهل که آهنگ حزن‌انگیز (چمرونه) را می‌نوازد آغاز می‌شود.

 

از روز چهارم محرم، پس از نواخته شدن آهنگ چمریونه عزادارن حسینی در محله‌ها و کوچه‌ ها، دسته‌های عزادار که شامل سینه زنان و زنجیرزنان حسینی هستند، در خیابان ها به راه می‌افتادند تا به جایگاه اصلی شهر بروند.

 

سینه زنان خرم‌آبادی به شیوه‌ای خاص که ویژه مردم این شهر است سینه زنی می‌کنند، در این شیوه ابتدا سینه زنان نشسته و سینه می زنند بعد وقتی که نوحه خوان فریاد می‌زند( ای وا شهیدا به دشت کربلا) همگی سرپا می ایستند و ضمن جواب دادن به نوحه خوان با دودست و به شدت سینه می زنند.

 

 مراسم چهل منبر یکی از رسوم خاص و منحصر به فرد خرم‌آباد است در این مراسم که در روز تاسوعای حسینی برگزار می‌شود، زنان خرم‌آبادی به یاد اسارت حضرت زینب(سلام الله )، با پای برهنه و با نقابی بر صورت، از محله «باغ دختران» حرکت کرده و چهل شمع در خانه‌هایی که درب آنها باز است، روشن می‌کنند.

 

مردم استان لرستان اعتقاد خاصی به حضرت ابوالفضل(علیه السلام) دارند،  در بین نوحه خوانی بسیار ذکر یا ابوالفضل(علیه السلام) می گویند.

 

 

مردم این دیار در این ایام با حضور در محل‌های عزاداری و تشکیل مجالس نوحه‌سرایی و سینه‌زنی به گرامیداشت این روزها می‌پردازند.

 

سینه‌زن‌ها و دسته‌های زنجیرزنی دسته دسته گردهم می‌آ‌یند و با کامل شدن هیئت‌ با تشکیل دو ستون به عزاداری می‌پردازند.

 

مردم دیار لرستان، عزاداری محرمی را بنا بر آیین های دیرین خود  انجام می دهد، بسیاری از آیین های عزاداری مردم لرستان که خاص مردم این دیار است، برای بسیاری از مردم کشور و حتی مردم کشورهای دیگر جالب است.

 

در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی خیل انبوهی از خبرنگاران و گزارشگران داخلی و خارجی این آیین عزداری را پوشش می دهند.

 

آیین چهل منبری و گل مالی کردن، از جمله آیین های خاص مردم استان لرستان است که با آداب ویژه خود در تاسوعا و عاشورای حسینی برگزار می شود.

 

این آیین هرگز کهنه نمی شود، و به رغم دسیسه های دشمنان برای کمرنگ کردن ارزش های دینی و مذهبی در جامعه، مراسم عزاداری حسینی هر سال با شوق و اندوه بیشتری برگزار می شود.

 

مردم استان لرستان اعتقاد خاصی به حضرت ابوالفضل (علیه السلام) دارند، در بین نوحه خوانی بسیار ذکر یا ابوالفضل (علیه السلام) می گویند.

 

مردم این دیار در این ایام با حضور در محل‌های عزاداری و تشکیل مجالس نوحه‌سرایی و سینه‌زنی به گرامیداشت این روزها می‌پردازند.

 

سینه‌زن‌ها و دسته‌های زنجیرزنی دسته دسته گردهم می‌آ‌یند و با کامل شدن هیئت‌ با تشکیل دو ستون به عزاداری می‌پردازند.

 

مردم دیار لرستان، عزاداری محرمی را بنا بر آیین های دیرین خود  انجام می دهد، بسیاری از آیین های عزاداری مردم لرستان که خاص مردم این دیار است، برای بسیاری از مردم کشور و حتی مردم کشورهای دیگر جالب است.

 

 

در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی خیل انبوهی از خبرنگاران و گزارشگران داخلی و خارجی این آیین عزداری را پوشش می دهند.

 

آیین چهل منبری و گل مالی کردن، از جمله آیین های خاص مردم استان لرستان است که با آداب ویژه خود در تاسوعا و عاشورای حسینی برگزار می شود.

 

این آیین هرگز کهنه نمی شود، و به رغم دسیسه های دشمنان برای کمرنگ کردن ارزش های دینی و مذهبی در جامعه، مراسم عزاداری حسینی هر سال با شوق و اندوه بیشتری برگزار می شود.

 

 

پیشینه آیین به گل افتادن مربوط به پیش از اسلام است که در ایران پیش از اسلام برای برگزاری مراسم سوگ بزرگان، قهرمانان و جوانان و عزیزترین درگذشتگان انجام می‌شده است، در استان لرستان نیز این آیین در سوگ عزیزان از دست رفته معمول بوده و اکنون نیز در سوگ سرور و سالار شهیدان و یاران باوفایش انجام می شود.

 

در آیین گل مالی که با آداب خاص برگزار می شود،  عزاداران حسینی  از روز تاسوعا مشغول فراهم کردن زمینه برگزاری این آیین خاص هستند، عزاداران حسینی در مرحله اول با همکاری منابع طبیعی به دل طبیعت رفته و از جنگل های استان شاخه های خشک درختان را جمع آوری کرده و  خرمنی از چوب خشک در کنار خیمه های عزاداری و مساجد برپا می شود.

 

عده ای دیگر از جوانان عزادار، به مناطقی خاص از کوه های استان رفته و با وسواسی خاص خاک رس را با خود به خیمه های عزاداری می آروند.

 

سپس عده ای دیگر از جوانان  بر درب خیمه ها حوضچه های را آماده می کنند، که با آمادن خاک ها ابتدا خاک ها طی چند مرحله الک شده و خاکی نرم و بدون سنگ ریزه به دست می آید.

 

 

خاک در حوضچه ها با گلاب معطر در صبح روز عاشورا به گل تبدیل شده و عزاداران از هر گروه سنی و طبقه اجتماعی خود را به گل عزا آغشته کرده و پس از خشک شدن در کنار خرمن های از آتش به عزاداری می پردازند.

 

آیین گل مالی بیشتر در خرم آباد به شکل سنتی خود برگزار می شود و این آیین در دیگر شهرهای استان با گونه های دیگر برگزار می شود.

 

 

گرچه به ظاهر تفاوت‌های اندکی میان نوع عزاداری در بین مردم شهرستان‌های مختلف استان لرستان دیده می شود، اما در واقع همه مردم این استان به شیوه خاص خود عزاداری می‌کنند که تفاوت‌های بسیار زیاد با نوع عزاداری دیگر اقوام دارد.

عزاداری مردم خرم‌آباد در شب تاسوعا با حزنی خاص تا روز عاشورا ادامه دارد، حدود نیمه‌های شب عزادارانی که برخی نذر دارند وارد حوضچه‌های گل شده و بعضی تمام سر و صورت و حتی چشمان خود را آغشته به گل می کنند و به اصطلاح به گل می‌افتند.

برخی دیگر از عزاداران تنها سر و صورت و دو کتف و شانه خود را گل می‌زنند و در کنار شعله‌های آتش که به همین منظور تهیه شده خود را خشک می‌کنند و فرد به گل افتاده این وضعیت را تا ظهر عاشورا حفظ می‌کند.

 

در خرم‌آباد این آیین توسط همه اقشار از هر فکر و سلیقه، فقیر و غنی و پیر و جوان و زن و مرد انجام می‌شود، در قدیم مرکب هر اسب سوار نیز گل بر سر می گذاست که امروزه به جای اسب افراد خودروی خود را گل مالی می‌کنند.

 

صبح عاشورا قبل از طلوع آفتاب ناله جانگداز ساز و دهل که نوای چمریونه می‌نوازد، شروع به نواختن می‌کند، عزادارانی که هنگام سحر به گل افتاده بودند در کنار آتش‌های برافروخته میدان محله بر سرزنان و (هی رو هی رو) گویان به عزداری می‌پردازند.

 

در روز عاشورا سوگواری در قالب دسته‌جات سینه زنی و زنجیر زنی تا ظهر عاشورا ادامه دارد و افرادی که نذر دارند در مسیر حرکت هیئت‌ها گاو و گوساله‌های نذری را سر می‌برند و این بدان معناست که این هیئت شام یا نهار را در خانه نذر کننده صرف کند.  بعد از ظهر عاشورا که در گویش محلی به آن طوق اشگس گفته می‌شود، مراسم عزاداری به پایان می‌رسد و عزاداران برای اقامه نماز ظهر عاشورا به قبرستان معروف این شهر (قبرستان خضر) می‌روند و نماز ظهر عاشورا را به جا می‌آورند که بدین گونه مراسم سوگواری دهه محرم به پایان می‌رسد.