خبرگزاری شبستان - سرویس قرآن و معارف: "ما در روایات این عبارت عجیب و قابل تأمل را داریم که هرکس در قدر آمرزیده نشده و نتوانسته لیالی قدر را درک کند روز عرفه بیاید. در حقیقت اهل معنا می دانند که عرفه چیست و قدر عرفه را می دانند. عرفه فرصت خوبی است که انسان به خود بیاید و از فرصت دوباره ای که خداوند به او داده نهایت استفاده و بهره را ببرد. روز عرفه روز جامانده های از قدر است، بنابراین کسی که چشم معرفت او اندکی باز باشد می تواند متوجه شود که عرفه چه روز پرشکوه و چه فرصت بی نظیری است. این به آن معنا نیست که فی المثل در فاصله شب قدر تا روز عرفه فرصت برای کوبیدن درِ خانه خدا و توبه بسته باشد. در توبه همیشه به روی انسان باز است، چون شب ها که سلاطین دنیا خوابند خداوند بیدار است و نجوای عاشقانه و اشک تضرع بندگان را می بیند و می شنود اما با این همه روایت به ما می خواهد به این وسیله اهمیت روز عرفه را گوشزد کنند ."
بخش دوم مصاحبه ما با حجت الاسلام امیر گلپور، مسئول کارگاه های آموزشی مرکز قرآن و حدیث حوزه های علمیه سراسرکشور درباره ارزش و جایگاه روز عرفه در فرهنگ اسلامی می پردازد و در ادامه با بیان فرازهایی از دعای روز عرفه به مضامین گرانمایه این نیایش عارفانه و عاشقانه با معبود پرداخته شده است.
پرسشی که مطرح می شود این است که ما گاهی جایگاه برخی از روزها را در تربیت و تنذیر انسان به درستی نمی دانیم. عرفه حقیقتا چه روزی است و چه جایگاهی در فرهنگ اسلامی دارد؟
ما در روایات این عبارت عجیب و قابل تأمل را داریم که هرکس در قدر آمرزیده نشده و نتوانسته لیالی قدر را درک کند روز عرفه بیاید. در حقیقت اهل معنا می دانند که عرفه چیست و قدر عرفه را می دانند. عرفه فرصت خوبی است که انسان به خود بیاید و از فرصت دوباره ای که خداوند به او داده نهایت استفاده و بهره را ببرد. روز عرفه روز جامانده های از قدر است، بنابراین کسی که چشم معرفت او اندکی باز باشد می تواند متوجه شود که عرفه چه روز پرشکوه و چه فرصت بی نظیری است. این به آن معنا نیست که فی المثل در فاصله شب قدر تا روز عرفه فرصت برای کوبیدن درِ خانه خدا و توبه بسته باشد. در توبه همیشه به روی انسان باز است، چون شب ها که سلاطین دنیا خوابند خداوند بیدار است و نجوای عاشقانه و اشک تضرع بندگان را می بیند و می شنود اما با این همه روایت به ما می خواهد به این وسیله اهمیت روز عرفه را گوشزد کنند .
جناب گلپور! حیف است که به مناسبت روز عرفه فرازهایی از این نیایش عالی را در این جا مرور نکنیم. اگرچه حقیقتا در این مجال نمی شود همه مطالب این دعا را بررسی کرد اما هم به قدر تشنگی باید چشید.
بله همچنان که اشاره کردید مضامین این دعا بسیار ممتاز و در جایگاه رفیعی قرار دارد . جملات در نهایت جامعیت و ظرافت قرار دارند. حضرت در آغاز دعا خداوند را این گونه خطاب قرار می دهند که بارالها تو دعای خوب و بدها را می شنوی، تویی که اندوه را از ما دفع می کنی و تویی که ما را بالا می بری: "وَ هُوَ لِلدَّعَواتِ سامِعٌ وَلِلْکُرُباتِ دافِعٌ وَلِلدَّرَجاتِ رافِعٌ"، در ادامه حضرت می فرماید: "وَلِلْجَبابِرَةِ قامِعٌ فَلا اِلهَ غَیْرُهُ وَلا شَیْءَ یَعْدِلُهُ وَلَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ / خدا تویی که جباران را ریشه کن می کنی و خدایی جز تو نیست و هیچ کسی نمی تواند مثل تو باشد. "
خیلی عبارت عجیب و زیبایی است که حضرت می فرماید: "اَللّهُمَّ اِنّی اَرْغَبُ إِلَیْکَ / خدایا من دوستت دارم خدایا من عاشق تو هستم." نگاه کنید که این عبارت چقدر عاشقانه است؟ اهل معنا می دانند که این عبارت یعنی چه. بعد حضرت در ادامه دانه دانه نعمت هایی که خداوند به او عنایت کرده برمی شمارند. شما می دانید که اگر انسان می خواهد به توحید برسد راهش این است که سپاسگذار باشد. انسان با ناسپاسی نمی تواند به توحید برسد و راه سپاسگذار بودن هم این است که انسان نعمات خداوند را ببشمارد.
حضرت در این دعا می فرماید "حَفِظْتَنی فِی الْمَهْدِ طِفْلاً صَبِیّاً وَرَزَقْتَنی مِنَ الْغِذآءِ لَبَناً مَرِیّاً وَعَطَفْتَ عَلَیَّ قُلُوبَ الْحَواضِنِ وَکَفَّلْتَنی الاْمَّهاتِ الرَّواحِمَ " دانه به دانه حضرت می فرماید که خدای من! من در گهواره بودم. کودکی ناتوان بودم و تو در همان گهواره مراقب من بودی. من نمی توانستم غذا بخورم و دندانی برای خوردن غذا نداشتم و تو شیر مصفایی را در داخل سینه مادرم قرار دادی، شیری که از میان رگ ها و خون عبور کرده بود اما با آن ها یکی نشده بود و مایعی سفید و خوش طعم و گوارا بود. این عظمت دستگاه خلقت تو بود که این گونه با ظرافت به من روزی می رساند و تو بودی که به دل های زنان پرستار رحم و مروت خودت را می انداختی که با من مهربان شوند.
عزیزان توجه داشته باشند که اگر ما هم می خواهیم این راه توحید و بندگی را که سیدالشهدا (ع) به بهترین شکل ممکن پیمود در حد خودمان بپیماییم یکی از بزرگ ترین نشانه ها و راهنماها از زبان حضرت در همین دعای روز عرفه مطرح می شود که تا می توانید ذکر نعمت کنید. ذکر نعمت برای انسان خیلی لازم است همچنان که آیه شریفه می فرماید: "وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ" خداوند در این آیه خطاب به پیامبر می فرماید نعمت های خداوند را به زبان بیاور، چون ذکر نعمت ها اسباب بیداری انسان را فراهم می کند و به او روحیه نشاط و سرزندگی می دهد و ناامیدی و افسردگی و ملال را از انسان دور می کند. شما امروز ببینید که مردم چقدر این حس ملال و افسردگی را در زندگی دارند. درست است که مشکلات اقتصادی و اجتماعی گریبانگیر زندگی ما شده است اما از آن سو هم می بینیم به خاطر این که ما به درستی نعمت های خداوند را نمی بینیم و آن ها را به عنوان یک نعمت به حساب نمی آوریم دچار ملال می شویم.
فرض ما این است که سلامتی نعمت نیست. درست است؟
بله اما به محض این که از دست می دهیم تازه یادمان می افتد که چقدر صحت و سلامتی نعمت بزرگی است. حضرت در همین فراز از دعای زیبای عرفه چنان زیبا و ظریف مثل یک نقاش حرفه ای و زبردست نقاشی گری خدا در سیمای یک انسان را به تصویر می کشد که انسان خیرت می کند: "وَعَلائِقِ مَجاری نُورِ بَصَری وَاَساریرِ صَفْحَةِ جَبینی وَخُرْقِ مَسارِبِ نَفْسی وَخَذاریفِ مارِنِ عِرْنینی وَمَسارِبِ سِماخِ سَمْعی وَما ضُمَّتْ وَاَطْبَقَتْ عَلَیْهِ شَفَتایَ وَحَرَکاتِ لَفْظِ لِسانی وَمَغْرَزِ حَنَکِ فَمی وَفَکّی" در این فراز از دعا، امام حسین (ع) از خطوط پیشانی و از نرمی تیغه بینی و از چشم ها و گوش هایش به طرز شگفتی به عنوان نعمت های بزرگی الهی سخن به میان می آورند . در حقیقت این یک عبرت بزرگ برای ماست که آن صورتگری خداوند را درباره خودمان ببینیم چون اگر این صورتگری ها را ببینیم و ذکر نعمت کنیم شاکر خواهیم بود.
نظر شما