به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، دکتر قاسم پورحسن، در دومین نشست تخصصی فلسفه و فارسی با عنوان "فلسفه اسلامی و زبان فارسی" که در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، گفت: وقتی به سهروردی و باباافضل می رسیم هر کدام 13 رساله دارند. پایان سال 132 هجری قمری آغاز فارسی نویسی ماست. در نظریه استاد زرین پور شک دارم که 200 سال سکوت کردیم. در مقابل تازی نویسی حجم زیادی فارسی نویسی داریم.
دکتر پورحسن ادامه داد: در سال 198 هجری قمری مامون پیروز شد. مامون نقش برجسته ای در حکمت ایرانی داشت. ما به واسطه نسبت مامون با امام رضا (ع) مامون را نمی شناسیم. من مامون را عباسی نمی بینم. ما نقش اسماعیلیه را بسیار کمرنگ دیدیم. گهگاهی آنها را به باطنیه ارجاع می دهیم و از نقش اسماعیلیه در استقرار ایران غفلت داریم. تمام آثار حکمی ناصرخسرو به زبان فارسی است که ما آنها را در دانشگاه درس نمی دهیم. مکتب خراسان یونانی زده و عرب زده نیست. تمام مکتب خراسان یعنی بایزید، ابوسعید و خواجه عبدالله به فارسی است. فکر می کنیم اینها هیچ کدام در حکمت ما قرار ندارند.
وی با بیان اینکه در دوره سلجوقی آثار شکوهمند فارسی داریم، عنوان کرد: جالب است که در دوره حکومت ترکان در ایران این آثار را داریم. رساله هایی مثل ظفرنامه، مبدا و معاد، در اقسام نفوس و عشق یا به فارسی در دوره ابن سینا ترجمه شد و یا علاءالدوله دستور داد زیر نظر ابن سینا ترجمه شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه نسبت زبان فارسی و فلسفه اسلامی در دوره سامانیان آغاز می شود، بیان کرد: دو تلقی از این دوران داریم. تلقی اول این است که دوره سامانیان دوره طلایی ماست. یک تلقی در کنار و مقابل تلقی اول است که چرا سامانیان به سرکوبی علویان پرداختند و رهبرانشان را به قتل رساندند. رودکی فقط شعر نگفت بلکه سهم بزرگی در بر ساختن فکر جدید و هویت بخشی در ایران داشت. در ایران به واسطه سایه سنگین فردوسی از رودکی غافل هستیم. در دوره سامانیان افرادی مثل دقیقی، بلعمی، رودکی، فردوسی و بلخی را داریم. سامانیان علاقه زیادی به زبان فارسی داشتند. اینکه بگوییم اساسا زبان فارسی یعنی شعر درست نیست. ما باید تاریخ فارسی نویسی از جانب علما و فیلسوفان در دوره سامانی را یک بار دیگر بخوانیم. عبارات ابن سینا شامل نکات برجسته ای است.
دکتر پورحسن اظهار داشت: در سال 132 در خراسان و نیشابور به آفرین پیروان خود را بر هفت نماز به زبان فارسی وادار کرد. سال 329 کتاب تاج المصادره نوشته می شود. سال 346 مقدمه شکوهمند ابومنصور بر شاهنامه نوشته شد. سال 369 کتاب سندبادنامه از پهلوی به فارسی ترجمه شد که تا قرن ششم موجود بود. ایجاز و اختصار، تکرار، کوتاهی جملات، کم بودن لغات عرب، بکارگیری "بر" پیش از فعل ها و انطباق عدد با معدود از جمله ویژگی های زبان فارسی است.
وی خاطرنشان کرد: ابن سینا به زبان فارسی دلبستگی داشت و برای مفاهیم مهم عربی واژگان فارسی را جایگزین کرد. برخلاف تصور تا دوره صفویه گسترش زبان فارسی را حتی در مکتب شیراز داریم. با ظهور صفویان تقویت زبان فارسی مان افول کرد، به طور کلی مکتب شیراز به سهروردی علاقه بیشتری نشان می دهد. در مکتب شیراز دلدادگی به هویت ایرانی زیاد است.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: مهمترین رساله ابن سینا الانصاف است. وی در حکمت مشرقیه عنوان می کند که هیچ دلدادگی به حکمت یونانی ندارم. ابن سینا را جور دیگری باید بخوانیم. وقتی ابن سینا دانشنامه علامه را می نویسد 8 سال آخر عمرش است. آثار مشایی ابن سینا در همدان و آثار غیرمشایی او در اصفهان است. با آمدن ابن سینا به اصفهان، مرکز فلسفه از بغداد به اصفهان می آید.
نظر شما