حجت الاسلام دکتر سید علی سجادی زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، با اشاره به ابعاد سیاسی صحیفه سجادیه اظهار کرد: در زیارت جامعه کبیره از ائمه (علیهم السلام) با عنوان «ساسة العباد» یاد می شود.
وی ادامه داد: طبیعتا کسی که سیاستمدار است و وظیفه رهبری و سیاست بر عهده اوست گاهی به شکل مستقیم و گاهی به شکل غیر مستقیم برای راهبری جامعه اقدام می کند؛ امام سجاد(ع) در روزگاری می زیستند که مثل جدشان حضرت امیر(ع) نمی توانستند به شکل مستقیم به اداره مملکت و امور سیاسی بپردازند، یا مثل امام حسین(ع) مستقیما وارد عمل شده و برای براندازی فساد قیام کنند لذا از شیوه غیرمستقیم یعنی دعا بهره گرفتند.
استاد دانشگاه علوم اسلامی رضوی تصریح کرد: بنابراین، امام سجاد(ع) به شکل غیرمستقیم به امور نظارت داشتند و در این روش اولا افرادی را به عنوان کادر تربیت می کردند تا در آینده نقشی را در جامعه به عهده بگیرند، مثلا بردگان را می خریدند و در طول یکسال تربیت و در عید فطر آزاد می کردند و در حدودی که آنها بتوانند کار و کاسبی راه بیندازند، سرمایه در اختیارشان قرار می دادند و مردم هم همراه امام(ع) بودند.
سجادی زاده افزود: از سوی دیگر از طریق ادعیه وارد عمل شدند، در واقع این ادعیه علاوه بر ابعاد معنوی والایی که دارد و انسان ساز است، تاثیر بسزایی در تربیت دارد. امام(ع) با سجده های طولانی، تضرع و گریه هم یاد واقعه جانگداز کربلا را زنده نگاه می داشتند و هم کار سیاسی انجام می دادند.
وی با اشاره به رویکرد سیاسی امام سجاد(ع) در جامعه و نوع مواجهه ای که با مردم داشتند، بیان کرد: این مساله اهمیت دارد که در راس هرم سیاست چه انسان و شخصیت صالحی قرار بگیرد. حضرت سجاد(ع) در دعای روز جمعه، در دعای عید فطر، عید قربان و ... اشاره می کنند که جامعه نیازمند سیاستمداران شایسته است. همچنین، در دعای «مکارم الاخلاق» می فرمایند رهبر یک جامعه باید چه ویژگی هایی داشته باشد تا در جامعه میان او و مردم الفت ایجاد شود.
وی ادامه داد: رویکرد امام سجاد(ع) در خفقان خاص آن دوره، در واقع عالی ترین سیاست است. آن نفرینی که امام زین العابدین(ع) به ظالمان می کنند به شکل غیرمستقیم با مسایل سیاسی ارتباط دارد چراکه حضرت(ع) می خواهند نفرت و ناراضی بودن شان را نسبت به حاکمیت ظالمان اعلام کنند و مردم را به هوشایری فراخوانند تا زیر بار این ظلم نروند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در ادامه به ادعیه ای که نقش امامت و رهبری را در جامعه بیان می کنند، اشاره کرد و گفت: در این ادعیه که امام سجاد(ع) فرموده اند شامل مسائل مختلف است از جمله اینکه افراد چه کسی پیروی کنند، چه زمامدارانی را انتخاب کنند و تمامی این موارد ذیل سیاست اصلی یعنی توحید بیان می شود به این معنا که اساس همه سیاست ها در اطاعت از قانون خدا و تسلیم محض او بودن است.
وی تاکید کرد: امام سجاد(ع) به عنوان انسان کامل در همه شرایط، چه در جریان کوفه تا شام دوران اسارت را می گذراندند و چه زمانی که از شام بر می گردند و در مدینه و حجاز مستقر می شوند، چه در مسافرت هایشان و چه در حضورشان به کارهای مختلفی مشغول هستند؛ اداره کردن موقوفات امیرالمومنین(ع) و موقوفاتی که از حضرت زهرا (س) باقی مانده بود و رسیدگی به امور مردم نشان از حضور فعال امام (ع) در جامعه داشته است.
استاد دانشگاه علوم اسلامی رضوی تصریح کرد: از سوی دیگر امام زین العابدین(ع) در سفرهایی که داشتند نیز با مردم مختلفی مواجه می شدند و همین مواجهه فرصتی برای بیان معارف دین و اهل بیت(ع) بود. یک زمان به تنهایی به سفر می رفتند تا در کاروان ها ایشان را نشناسند و به بندگان خدا یاری رسانند و یک زمان در برخی سفرها مثلا سفرهایی که به مکه داشتند تا هزار نفر همراه ایشان بودند؛ لذا امام سجاد(ع) در سفری که به حج می رفتند هزار نفر از علما، فقها و محدثین نیز همراهی شان و مشکلات گوناگونی را مطرح می کردند. با این وصف بخشی از فعالیت های امام سجاد(ع) ادعیه بوده است که از میان آنها پنجاه و چهار دعا در صحیفه سجادیه به دست ما رسیده است.
وی با اشاره به رساله حقوق امام سجاد(ع) گفت: این رساله ارزشمند را نیز باید نقطه عطف دانست. در این رساله پنجاه حق درباره انسان، پروردگار، زمامداران، همسایه ها، اعضای بدن و .... مطرح و به شکلی مفصل به آن پرداخته شده است.
سجادی زاده در پایان خاطرنشان کرد: اقتدا به سیره عملی امام سجاد(ع)، برای روزگار ما فرصتی است تا بتوانیم بینش متفاوتی را در جامعه پیاده کنیم. ائمه(ع) ما این بینش را دارند که خلق عیال خدا هستد و بهترین مردم کسی است که بیشتر در خدمت خلق خدا باشد، آنچه که محبت اهل بیت(ع) را در دل مردم نهادینه کرد، فضل و بخشش شان بود.
نظر شما