مرزبندی های سیاسی باعث کمرنگ شدن صله رحم در جامعه شده است

محمدعلی عرفان‌منش مدیرکل سابق امور اجتماعی استانداری تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی شبستان در خصوص صله‌رحم گفت: با توجه به آنچه که در متون اسلامی، آیات و روایات نقل شده است ،صله‌رحم یک منشور پایه‌دار در زندگی انسان‌ها محسوب می شود و مختص به زمان خاصی هم ندارد. در طول جریان زندگی بشری ساری و جاری می‌باشد و آنچه که بر فواید این فریضه دینی مترتب است ،نشان‌دهنده این است که یک زندگی خوب، پایدار، ساده و توام با اجر دنیوی و اخروی در گروی توجه ویژه به این بحث مهم است.

وی در ادامه بیان کرد: در آیه 10 سوره نحل خداوند متعال صله‌رحم را در ردیف عدل انسان و در آیه 27 سوره بقره قطع رحم را در ردیف خسران قرار می دهد و در جای دیگر پیامبر اکرم (ص) می فرماید صله‌رحم را به جا بیاورید، اگرچه راهتان به سوی همدیگر یک سال فاصله داشته باشد.

گام برداشتن به سوی خویشاوندان با جان و مال اجر یکصد شهید دارد

عرفان‌منش در ادامه افزود: همچنین پیامبر اکرم (ص) فرمودند صله‌رحم از دین است و گام برداشتن به سوی خویشاوندان با جان و مال اجر یکصد شهید دارد و هر قدمی که در این مسیر برداشته می شود 40 هزار حسنه، پاک شدن 40 هزار گناه، ارتقای 40 هزار درجه و جایگاه و معادل 100 سال عبادت پذیرفته شده برای افراد ثبت می‌شود.

مدیر کل سابق امور اجتماعی استانداری تهران با بیان اینکه تحکیم پیوندهای خویشاوندی و استحکام روابط خانوادگی و رسیدگی به بستگان یک ارزش الهی و امری واجب و مورد توجه است، اذعان کرد: برخی از مردم صله‌رحم را فقط مختص به رفت و آمد و دیدار می دانند در صورتی که اینگونه نیست.شاید فردی با خویشاوندان رفت و آمد داشته باشد ولی قطع رحم کرده باشد چون راه های ارتباط و صله‌رحم فقط شامل رفت و آمد نبوده بلکه مباحث جانی، مالی، فکری، عاطفی و ترک آزار را شامل می‌شود.

ترک آزار یکی از مصادیق مهم صله رحم

وی با تاکید بر ترک آزار به عنوان یکی از مصادیق مهم صله رحم تصریح کرد: اگر فریضه صله رحم در جامعه انجام شود انقلاب اخلاقی مهمی رخ می دهد، یعنی وقتی ما ترک آزار را مترادف با پرهیز از غیبت، تهمت، زخم زبان، شماتت و دخالت قرار می دهیم این امر بسیار مهمی است. در حال حاضر ارکان خانواده های ما به دلیل همین دخالت های بی جای اطرافیان متزلزل شده است و شاهد هستیم که زوج های جوانی که تازه تشکیل خانواده دادند به دلیل همین دخالت ها از هم پاشیده شدند لذا صله رحم جلوی این قضایا را می گیرد یعنی ما زمانی می توانیم بگوییم صله رحم کردیم که دخالت در زندگی کسی نکنیم و زخم زبان و تهمت بر کسی نزنیم.

وی با اشاره به ترویج صله رحم در جامعه خاطرنشان کرد: ما با انجام صله رحم در جامعه می توانیم یک انقلاب فکری ایجاد کنیم. در ایام نوروز این امر می تواند پررنگ تر شود. بستگان نیازمند بسیاری در فامیل وجود دارد که وظیفه ما رسیدگی به آنهاست، چون فرزند آنها نیز حق دارند کفش و لباس نو بپوشند. افرادی که می توانند کمک کنند این بهترین صله رحم است یعنی اینکه ما بتوانیم دست بستگان نیازمندان خود را بگیریم. برخی از افراد می گویند صله رحم برای خویشاوندان است در حالی که همه خویشاوند هم هستیم. اگر همه به فکر هم باشیم دیگر خویشاوندی باقی نمی ماند.

صله رحم را با سلام کردن، پیامک دادن و تلفن کردن هم به جا بیاوریم

وی با بیان اینکه ما حتی می توانیم صله رحم را با سلام، پیامک دادن و تلفن کردن هم داشته باشیم، اظهار کرد: همان طور که از راه‌های مختلف جانی، مالی، فکری و عاطفی می توانیم صله رحم را به جا بیاوریم با این ابزار هم می توانیم این فریضه دینی را اجرایی کنیم.

مدیر کل سابق امور اجتماعی استانداری تهران افزود: جایگاه صله رحم به قدری ویژه و والا است که توصیه شده است، شما صله رحم داشته باشید حتی اگر آنها در ایمان، اخلاق و ... مخالف شما باشند باز هم این عمل را به جا آورید و نباید بگوییم صله رحم را فقط باید افرادی که با ما همفکر و هم کیش هستند انجام دهیم. ما می توانیم این عمل را حتی با افرادی که با عقاید و باورهای ما همخوانی ندارند بجا بیاوریم.

طولانی شدن عمر یکی از فواید مهم صله رحم

عرفان‌منش با بیان اینکه یکی از فواید مهم صله رحم طولانی شدن عمر است، افزود: پیامبر اکرم (ص) فرمودند صله رحم عمر را 10 برابر طولانی می کند، اگر همین قضیه را با علم امروز مورد توجه قرار دهیم صله رحم موجب مقاومت افراد در برابر فشارهای روانی می شود و همین امر هم موجب کاهش بیماری های قلبی، عروقی و روانی در جامعه می شود لذا وقتی این مسایل کاهش یابد عمر انسان هم طولانی تر می شود.

عرفان‌منش افزایش روزی و فقرزدایی را از دیگر آثار صله‌رحم عنوان کرد و افزود: امام صادق (ع) می فرمایند صله رحم عمر را زیاد و فقر و پریشانی را از بین می برد یعنی اگر خویشاوندان به فکر یکدیگر باشند فقر هم در جامعه کاهش می یابد.

محبوبیت در میان خویشاوندان از اثار مهم صله رحم

وی با اشاره به محبوبیت در میان خویشاوندان به عنوان یکی دیگر از آثار صله رحم تصریح کرد: حضرت علی (ع) می فرمایند صله رحم انسان را در میان خانواده و خویشاوندان محبوب می کند. قطع به یقین این امر موجب ایجاد محبت و از بین رفتن کدورت ها و ناراحتی ها می شود و همچنین فردی که به فکر خویشاوندان و همسایگان است، بزرگ می شود بزرگی از این طریق به وجود می آید.

صله رحم فرصتی برای ارتقای اندیشه ها و تجربه ها
وی با بیان اینکه صله رحم فرصتی برای ارتقای اندیشه ها و تجربه ها است، اظهار کرد: با صحبت کردن، کنار هم نشستن و به دیدار یکدیگر رفتن ،موجب دستیابی انسان به منبع حمایت اجتماعی می شود. این امر بسیار مهم است یعنی اگر منابع حمایتی ما در جامعه افزایش یابد جامعه ما استوارتر شده و کمک به ارتقای سرمایه های اجتماعی می شود یعنی صله رحم موجب می شود ما مهارت های اجتماعی را یاد بگیریم. صله رحم مهارت صحبت کردن، در کنار هم بودن، مهارت محبت و عشق ورزیدن را به ما می آموزد.

عرفان‌منش دفع بلا و پاکیزگی اعمال را از دیگر آثار صله رحم دانست و اظهار کرد: امام صادق (ع) می فرمایند صله رحم اعمال را پاکیزه و بلا را دفع می کند مثال های مختلفی در جامعه امروز می توانیم برای این مسئله داشته باشیم. کدام عمل پاکیزه تر از این است که به همنوع خود کمک کنیم، خلوص اعمال باعث خالص شدن نیت می شود. وقتی نیت خالص شد خداوند نیز عزت، برکت و آبرو برای انسان عطا می کند.

صله رحم شهرها را آباد و عمرهای مردم را افزایش می دهد

مدیر کل سابق امور اجتماعی استانداری تهران ادامه داد: رسول اکرم (ص) می فرمایند صله رحم شهرها را آباد و عمرهای مردم را افزایش می دهد. اگرچه اهل آن بلاد از اخیار و خوبان نباشند یا امام صادق (ع) می فرمایند صله رحم و نیکی به همسایگان خانه ها را آباد می سازد. آبادی یک خانه فقط به بحث فیزیکی آن نیست هرچند در اینجا صله رحم مالی باعث می شود این خانه از لحاظ فیزیکی هم آباد شود اما در کنار این بحث مهم دینی سخاوت، خیراندیشی و خوش‌خلقی ایجاد می شود.

صله رحم موجب افزایش امنیت روانی می شود

وی با بیان اینکه صله رحم موجب افزایش امنیت روانی می شود، اذعان کرد: افزایش امنیت روانی در جامعه موجب تولید امنیت می شود. جامعه فعلی ما با مشکل تولید امنیت مواجه است. هر چقدر مردم آرام تر و با آرامش تر باشند امنیت بیشتر است لذا ما با انجام صله رحم می توانیم به سمت امنیت مشارکتی حرکت کنیم، این عوامل باعث می شود شهری آباد داشته باشیم، خانه های آباد مساوی است با شهر آباد، اگر خانه ای خراب باشند شهر هم خراب است و شهری که خراب است در آن محبت، نیک‌اندیشی، همکاری و تعاون هم جاری نیست.

عرفان‌منش در ادامه تصریح کرد: صله در مقابل صله است ،هر کسی که صله رحم کند انگار با خداوند صله کرده است این بسیار مهم است یعنی اینکه خداوند متعال صله ارحام را در ردیف صله را خود قرار می دهد قطع به یقین خداوند این عمل خوبی را که مردم انجام می دهند با خوبی، عزت و فراوانی اموال پاسخ می دهد.

مدیر کل سابق امور اجتماعی استانداری تهران خاطرنشان کرد: حضرت علی (ع) فرمودند هر کجا مردم قطع رحم کنند ثروت ها در دست افراد شرور قرار می گیرد، تعبیرش این است که حفظ نعمت ها در صله رحم است.

وی با بیان اینکه کسی که می خواهد صله رحم کند باید ترک حرص کند، اظهار کرد: حرص هلاکت ایجاد می کند و چون حرص موجب قطع رحم و قطع رابطه می شود قطع رابطه هم انسان ها را به بدی و طلبکار شدن وادار می کند در این صورت کسی که بدی کند هلاک می شود. امام علی (ع) می فرماید زکات رفاه نیکی با همسایگان و صله رحم است. هر نعمتی که خداوند به ما عطا کرده زکات دارد.

عرفان‌منش با بیان اینکه صله رحم دارای آثار فردی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، اعتقادی و معنوی است، افزود: صله رحم در حوزه اجتماعی، همبستگی اجتماعی قوی و نظارت اجتماعی به وجود می آورد.

تامین نیاز وابستگی به گروه از آثار صله رحم است

وی با بیان اینکه تامین نیاز وابستگی به گروه از دیگر آثار صله رحم است، بیان کرد: انسان ها نیازمند بودن در گروه هستند. صله رحم این نیاز را تامین می کند در صله رحم نشست ها و هیئت های خانوادگی ایجاد و صندوق های خانوادگی تشکیل می شود و همه اینها همبستگی اجتماعی به وجود می آورد و از سوی دیگر موجب افزایش جمعیت می شود ،چون فرد از طریق ارتباطات عاطفی که برقرار می کند، نیاز روانی و مالی اش هم برطرف می شود ،همه اینها در حوزه اجتماعی باعث افزایش سرمایه های اجتماعی می شود و به هر میزان که سرمایه اجتماعی افزایش یابد آسیب های اجتماعی کاهش می یابد. اگر ما به دنبال کاهش آسیب های اجتماعی هستیم بایستی این منشورهای ویژه ای را که خداوند و دین مبین اسلام به عنوان منشور زندگی در اختیار ما قرار داده به خوبی اجرایی کنیم.

عرفان‌منش تصریح کرد: جامعه فعلی ما در عصر گذار از سنتی به مدرنیته بوده و  نیازمند تقویت صله رحم و حوزه اخلاق است که این تقویت و سازوکار بایستی به عنوان یک عمل دینی و به عنوان وظیفه نخبگان، فرهیختگان حوزه، دانشگاه و اصحاب رسانه مورد تبیین قرار گیرد.

وی با اشاره به دلایل کمرنگ شدن صله رحم در جامعه اظهار کرد: شاید ما یک مقدار در حوزه تبیینی این مسایل مشکل داریم، بایستی افرادی که مسئولیت این کار را بر عهده دارند به تبیین درست آن بپردازند.

ما رفت و آمد را سخت کردیم

وی با اشاره به مشکلات اقتصادی به عنوان یکی از دلایل کمرنگ شدن صله رحم در جامعه گفت: بسیاری از مصادیق صله رحم مانند سلام کردن و احوالپرسی کردن از یکدیگر هزینه ای ندارد. ما باید بدانیم چرا شب نشینی ها کاهش یافته، چرا میهمانی ها در شب نشینی ها خلاصه نمی شود، ما رفت و آمد را سخت کردیم.

مرزبندی های سیاسی باعث کمرنگ شدن صله رحم در جامعه شده است

وی با بیان اینکه مرزبندی های سیاسی باعث کمرنگ شدن رفت و آمد و صله رحم در جامعه شده است، افزود: مثلا یکی شده اصولگرا یا اصلاح طلب، دیگری شده میانه رو یا اعتدال گرا در صورتی که گفتیم در صله رحم حرف من نیست و تاکید اکیدی شده که صله رحم را حتی با کسانی که در ایمان، اخلاق و غیره مخالف شما هستند را از دست ندهید، این غیره اکنون شامل همین مسایل سیاسی شده لازم است که ما عاطفه،مهرورزی و نیک اندیشی را جدای از این مباحث ببینیم.

عرفان‌منش با بیان اینکه اقتدار پدر و مادر موجب کاهش آسیب های اجتماعی می شود، گفت: اگر اقتدار پدر و دل مادر در خانواده نشکند آن خانواده همیشه موفق و پایدار خواهد بود.