به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، سرنوشت آدمی در دنیای آخرت، گره خورده با اعمال انسان ها در دنیا و ملاک سنجه زندگی آدمی، اعمالش در دنیاست، عمل آدمی دارای یک نیت است اما نمی توان به بهادنه رسیدن و تحقق به یک نیت خوب و الهی، راه را نادرست رفت و به اعمال خطا دست زد، برای تشریح سنجه اعمال آدمی در آخرت و همچنین غیر قابل تفکیک بودن عمل و نیت گفتگویی با کارشناسان داشته ایم که در ادامه می خوانید:
حجت الاسلام المسلمين محسن ادیب بهروز، مدیر گروه تاریخ اسلام حوزه های علميه خواهران در گفت وگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که برخی معتقدند در روایات مطرح شده است که «الاعمال بالنیات» یعنی نیت یک عمل، از خود آن، دارای اهمیت بیشتری است، آیا این فرضیه صحیح است، اظهارداشت: در نقل های دهان به دهان یا مطالب نوشتاری، محتواهای منتسب به دین فراوان داریم، حتی گاهی بر زبان یک کارشناس ممکن است جاری شود، اما یک مسلمان باید مطاب ارائه شده را رصد کند تا بفهمد، این کلام و سخن با قرآن و روایات صحیح اهل بیت(ع) منافاتی ندارد.
وجود احادیث جعل شده بسیار در دین
وی با اشاره به اینکه برخی از گفتار و نوشتار در مستندات دینی ما اصلاً جایی ندارد، تصریح کرد: بارها شخصاً برایم رخ داده است که حدیثی به بنده ارائه شده است اما زمانی که رصد کرده ام، دریافتم این حدیث اصلا وجود ندارد که از این قبیل احادیث در کتاب ها، نوشته ها و حتی تابلوهای تبلیغاتی فراوان وجود دارد.
لزوم بدست آوردن قبل و بعد روایات دینی
وی با بیان اینکه در دین و روایات، اگر مستندی حدیثی بدست آوردیم، برای جلوگیری از برداشت اشتباه، یک کارشناس خبره، باید آن را رصد کند تا قطعه ها و پازل های دیگر آن را بدست آورد، افزود: یک کارشناس خبره و دانشمند، باید در اولین گام، قطعات دیگر یک روایت را بدست آورد.
روایت «الاعمال بالنیات» در مستندات دینی وجود ندارد
ادیب بهروز با اشاره به اینکه اساساً روایت «الاعمال بالنیات» در مستندات دینی وجود ندارد، تصریح کرد: در روایات دینی داریم، هر فردی، عملش براساس فرهنگ قرآنی و روایی همسو در روز قیامت با سه پارامتر و معیار مورد سنجش قرار می گیرد.
طبق دستور خداوند بودن عمل، پارمتر اول
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه طبق دستور خداوند بودن عمل، پارامتر و معیار اول برای سنجش اعمال است، گفت: بسیاری از مواقع اعمال انسان ها از روی خیال طبق دستور خداوند است و زمانی که بررسی می شود، منافاتش آشکار می شود، به همین دلیل است که اعلام می شود، در چنین اعمالی قصد قربت نکنید زیرا دروغی را به خداوند، نسبت داده اید.
کامل بودن عمل، پارامتر و معیار دوم
وی با بیان اینکه کامل بودن عمل، پارامتر و معیار دوم سنجش اعمال است، افزود: عمل انسان باید کامل باشد، بطور مثال اگر نماز از انسان ها طلب شده است، قرآن می فرماید، اقامه صلاه، نه خواندن نماز، به این معنا که باید بوجود آورد، یعنی برای نماز باید مجموعه کاملی را تشکیل دهیم تا آثار کاملی را هم به جای بگذارد.
توقع و انگیزه انسان از عمل، پارامتر سوم
ادیب بهروز با بیان اینکه توقع و انگیزه انسان یا اصطلاحاً نیت عمل، سومین پارامتر و معیار سنجش اعمال در قیامت است، تصریح کرد: در این مرحله نیت مطرح می شود که اگر توقع و انگیزه انسان فرضاً از نماز، غیر از خدا شد، آثاری ندارد لذا در برزخ زمانی که با آثار اعمال مواجه می شود، اثری از نمازهایش مشاهده نمی کند، به این دلیل که توقع انسان از نمازش غیرخدایی بوده است و به آن توقع هم رسیده است.
مدیر گروه تاریخ اسلام حوزه های علميه خواهران با بیان اینکه نیت به تنهایی جایگاهی ندارد، افزود: این نیت در دل اعمال تعریف می شود و زمانی هم دارای ارزش است که آن عمل، طبق دستور خداوند و مورد رضایت پروردگار باشد.
اعمال، سنجه زندگی انسان ها در قیامت است
وی با اشاره به اینکه براساس این مستند، عمل یک استوانه است که همه چیز به آن سنجیده می شود، بیان کرد: زمانی که عمل با قید صالح همراه می شود، به این معناست که این عمل باید با انگیزه و توقع همسو و هماهنگ همراه باشد که این انگیزه براساس تاکیدات قرآن، اخلاص است، یعنی فرد تنها از خداوند برای انجام این عمل، توقع دارد، فقط به دستور خداوند انجام می دهد و براساس مبانی خاص، این عمل را همسو می کند که در نهایت عمل صالح نامیده می شود.
آثار جزیی ترین اعمال در سرنوشت آدمی تاثیرگذارست
ادیب بهروز ادامه داد: این موضوع به قدری در قرآن از اهمیت برخوردار است که در زمان مطرح شدن بحث قیامت، به صورت یک شاخص معین مطرح می شود؛ «فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ» به این معنا که واکنش در خصوص عمل در عالم قیامت، بسیار دقیق است و آثار جزیی ترین اعمال هم حتی مورد توجه قرار می گیرد زیرا تمام موارد با اعمال سنجیده می شود.
ایمان، پشتوانه اعمال انسان ها
مدیر گروه تاریخ اسلام حوزه های علميه خواهران با اشاره به اینکه عمل با توقع، انگیزه و هدف شخص عملگر همسو می شود، گفت: قرآن این هدف را گاه با تعبیر اخلاص یاد می کند اما بصورت کلی و فراگیر با تعبیر ایمان مطرح می کند، در واقع ایمان، یک فرآیندی است که برای هر انسانی، عمل های او را پشتیبانی می کند تا آن اعمال، به دستور خداوند انجام شود و در نهایت مورد رضایت خداوند قرار گیرد.
وی با بیان اینکه ایمان بدون عمل، حقیقی تلقی نمی شود، تصریح کرد: ایمان و عمل باید توامان باشد زیرا عملی که در مرحله ایمان انجام می گیرد، اگر واقعی باشد و ناشی از توهم فرد نباشد، دارای آثار بیرونی خواهد بود که این آثار، پیوسته شدن این اعمال پسندیده را موجب می شود، یعنی فرد لحظه به لحظه در حال انجام عمل می شود، حتی برای تثبیت و تقویت ایمان هم قرآن سفارش به عمل کرده است.
وی با بیان اینکه روایت«الاعمال بالنیات» در روایات و مستندات دینی اسلام جایگاهی ندارد، ادامه داد: انسان باید عملی را که خداوند دستور داده است، بصورت کامل انجام دهد و توقع و انگیزه اش هم خدایی باشد که تنها در این صورت دارای آثار مثبت است.
ادیب بهروز خاطرنشان کرد: در اسلام به هیچ وجه توصیه نشده است که برای رسیدن به نیتی، می توان عملی برخلاف رضایت خداوند انجام داد.
نمی توان به بهانه «دل پاک» از انجام تکالیف دین سر باز زد!
براساس این گزارش، حجت الاسلام سیدحسین مومنی، استاد سطح عالی حوزه علمیه قم در گفت وگویی در پاسخ به سوالی در مورد تفسیر به رای از دین که به ویژه در چند سال اخیر از سوی اقلیتی از جامعه بروز می کند، اظهار کرد: برخی افراد هستند که از تعالیم دینی فاصله گرفته اند یا هر زمان که دین موافق با نظرشان باشد از آن پیروی می کنند و اگر مخالفتی از جانب دستورات دینی ببینند، ترجیح می دهند که اصلا توجهی به دین نداشته باشند.
استاد سطح عالی حوزه علمیه قم، تصریح کرد: یا ما ادعا داریم که دیندار هستیم و دین مسیر پیشرفت در امور دنیوی و اخروی را برایمان معلوم کرده و الگویمان است یا اینکه عقیده ای خلاف این را مطرح می کنیم، حد وسطی وجود ندارد چون دستورات دینی مشخص است.
تنها قانون راهگشا در زندگی
مومنی با بیان اینکه عقل به انسان می گوید از قانونی بهره ببرید که در گذر زمان فرسوده نشود، ابراز کرد: باز هم عقل است که می گوید باید از قانونی تبیعت کنیم که بدون در نظر گرفتن جنسیت، زن و مرد بتوانند از آن پیروی کنند. عقل است که می گوید از قانونی تبیعت کنیم که یک ماده نقد هم به آن وارد نباشد.
این پژوهشگر اظهار کرد: با شرایط فوق هیچ برنامه ای جز قرآن و روایات اهل بیت(علیهم السلام) وجود ندارد که این جامعیت را داشته باشد. انسان کامل کسی است که یک نقطه ظلمانی در زندگی او نباشد و جز ائمه(ع) هیچ انسانی چنین نیست و در نتیجه تبیعیت از سیره و منش حضرات معصومین(ع) است که می تواند تنها قانون راهگشا در زندگی به حساب بیاید.
وی با اشاره به اینکه قابل اعتناترین آموزه همان است که از قرآن برگرفته شده است، تاکید کرد: کلام پیامبر اسلام(ص) در حدیث ثقلین موید این امر است، حدیثی که در کتب شیعه و سنی وجود دارد و از سنداً و روایاتاً هیچ خدشه ای به آن وارد نیست. حضرت(ص) فرمودند: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی: کتاب الله فیه‌الهدی والنور حبل ممدود من السماء الی الارض وعترتی اهل بیتی وان اللطیف الخبیر قد اخبرنی‌انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض وانظروا کیف تخلفونی فیهما.»
وی گفت: بنابر آنچه که حضرت رسول(ص) فرمودند تمسک به این دو مانع از گمراه شدن است. این سخن اطلاق بر گذشته، حال و آینده دارد، بنابراین، من به کسانی که مطالبی را در مورد دین (با نظر خودشان و از برداشت شخصی خود) عنوان می کنند تقاضا دارم که برای دین مشتری جمع نکنید چون دین ما نیازی ندارد که کسی بخواهد برایش با مطالب غیرصحیح، پیرو جمع کند.
عدم قرابت سخن روشنفکران با مباحث دین
این استاد سطح عالی حوزه علمیه قم با بیان اینکه برخی سعی می کنند وجه رحمانیت صرف از دین را نشان دهند، تصریح کرد: دین وجهه رحمانیت دارد و در کنار آن از عقوبت انجام ندادن تکالیف نیز سخن گفته است، برخی از قرائت ها که از سوی عده ای روشنفکر مطرح می شود هیچ قرابتی با مباحث دینی ندارد و البته به آنها اقبالی هم نشده است و شاهد آن نسل جوانی است که در مجالس مذهبی، در اعتکاف، پیاده روی اربعین و ... حضور پیدا می کنند.
وی ادامه داد: انجام دستورات دینی بحث واضح و عقلی است. وقتی که می خواهید از بیماری رهایی یابید درد جراحی، درد تزریق، درد داروی تلخ را تحمل می کنید. تکلیف از مشق می آید. اینجا بحث آیه و روایت را مطرح نمی کنیم، اساساً کسی که می خواهد در امور خود موفق باشد باید تلاش کن. قرار نیست کسی بدون تلاش مدرک دانشگاهی بگیرد. پس اگر کسی بخواهد در مسیر پرستش الهی قرار گیرد باید به خودش سخت بگیرد.
وی تاکید کرد: برخی افراد تا جایی که دین مخالف با تمایلات شان نباشد با آن موافق اند اما به محض اینکه تکلیف و مخالفتی را ببینند دین گریز می شوند و دنبال راهی می گردند که فرار کنند. این در حالی است که رسیدن به رتبه در آخرت نیازمند تحمل سختی و زحمت در دنیا است. چه طور است افراد برای پرورش جسم خود مشقت را به جان می خرند، تمرین های سخت ورزشی انجام می دهند اما برای انجام تکالیف دینی که بسی آسان تر است، کوتاهی می کنند؟
وی در پاسخ به سوالی در مورد قرائت برخی افراد که می گویند «دل مان پاک است» و نیازی به عمل به احکام دین نظیر نماز و واجبات را نداریم، گفت: این چنین سخنی ناشی از جهل افراد است. آیا ما خدا را قبول داریم یا نداریم؟ اگر قبول نداریم که هیچ اگر هم قبول داریم باید آنچنان که خداوند فرموده است صلاح ماست عمل کنیم. مگر می شود که انسان به یک امر اعتقاد داشته باشد ولی در منش و رفتار و اعتقادش جز آن چیزی باشد که به آن اعتقاد دارد و خداوند ما را خلق کرد تا عبادت و بندگی او را کنیم.
مومنی در پایان خاطرنشان کرد: چنین سخنانی فقط از نادانی و جهل است. البته برخی نیز با القای شبهه در این میان سبب پررنگ شدن چنین تفکراتی شده اند ولی آنچه که مشخص است اینکه خداوند دستورات و واجباتی را برای ما تعیین و عمل به آن را سبب سعادت و رستگاری انسان عنوان کرده است پس باید به این دستورات عمل کنیم چنانکه به طبیب مراجعه می کنیم و بدون اینکه سوالی بپرسیم به دستورات او برای کسب سلامت جسم عمل می کنیم. خداوند رحمانیت دارد. باید به خدا اعتماد کنیم نه جز او.
نظر شما