فضای مجازی امروز دهکده جهانی را به نقطه جهانی تبدیل کرده است

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: امروز فضای مجازی در جهان حرف اول را در تبادل اطلاعات می زند و هر کاربر فارغ از اینکه در چه رده سنی باشد، می تواند با در دست داشتن ابزار رایانه، تلفن همراه، تبلت به این فضا دسترسی داشته باشد و اگر این گستره برای او مدیریت شده نباشد ممکن است بعضا به دام بیفتد. شاید از این جهت است که اینترنت ملی در برخی کشورها راه اندازی شده است.

از سوی دیگر فضای مجازی یک امکان قوی است تا بتوانیم در برابر مولفه هایی چون جنگ نرم به درستی فضا را مدیریت کنیم. سال هاست که صحبت از جنگ نرم است و ابرقدرت ها تلاش می کنند تا افکار خود را از این طریق به خورد سایر کشورها بدهند در نتیجه فعالیت در فضای مجازی با محوریت این مساله می تواند مفید باشد و فرهنگ، اندیشه و فکر هر کشوری را از گزند در فضای مجازی مصون بدارد.

در راستای بررسی کارکرد شبکه های مجازی و نرم افزاری های موبایلی به ویژه تلگرام در راستای جنگ نرم با حجت الاسلام فروهر، مدیر رسانه ای معاونت تبلیغ حوزه علمیه قم به گفت وگو نشسته ایم که حاصل آن را می خوانید:

به عنوان اولین سوال بفرمایید اساسا در فضای مجازی و به ویژه تلگرام که این روزها در کشور ما رایج ترین و کاربردی ترین نرم افزار  پیام رسان شناخته شده است می توان در راستای مقابله با تهاجم فرهنگی گام برداشت و آیا این فضا قابلیت آن را دارد که در حوزه جنگ نرم به عنوان بازوی مجازی مورد استفاده واقع شود؟

سه نکته را برای پاسخ به این پرسش عنوان می کنم. اولین مساله در مورد فناوری هایی است که امروز در دنیا فراگیر شده و افراد از آن استفاده می کنند. این فناوری ها گستردگی فراوانی داشته است و هرروز بیشتر می شود. یک زمان صحبت از حوزه ارتباطات بود که به یک بُعد از نیازهای بشری توجه داشت. پس از آن وارد حوزه رسانه شدیم که بخشی از ارتباطات را در بر می گرفت و امروز صحبت از فضای مجازی می شود. این فضا ارتباطات و رسانه را در خود بلعیده است؛ یعنی فضایی که به یک یا چند بُعد نیاز بشری توجه ندارد. در فضای مجازی صحبت در مورد زندگی است. به تعبیر مقام معظم رهبری در جمع فرهنگیان « این فضای مجازی امروز از فضای حقیقیِ زندگی ما چند برابر بزرگ‌تر شده » .

این فضا به تعبیر رهبری هم فرصت دارد و هم تهدید  و کسی نمی تواند این موارد را انکار کند. مخاطبان به صورت گسترده حضور دارند و فضایی است که قاعده تولید و توزیع در آن به هم می خورد. در فضای فعلی می توانیم تولید محتوا و توزیع محتوا داشته باشیم. فاصله ها در این فضا کم شده است.

مک لوهان اگر کتاب دهکده جهانی را نوشت و عنوان کرد که رسانه ها دنیا را دهکده می کنند، امروز دیگر صحبت از دهکده جهانی نیست بلکه صحبت از نقطه جهانی است.  امروز اپلیکیشن هایی که روی گوشی ها نصب می شود فضای کمی را اشغال می کند ولی کاربر می تواند با هر فردی ارتباط بگیرد. پس امروز صحبت از نقطه است نه دهکده.

فضای مجازی از نظر جنگ نرم کارایی فراوانی دارد. در شبکه مجازی چون دشمن به لحاظ تکنیکی تصور این را ندارد که بتواند از مرزهای عبور کند در نتیجه روی این فضا سرمایه گذاری می کند.

ما از مرزهای فضای حقیقی خوب مراقبت کرده ایم ولی به خاطر غفلت ها گذشتن از مرزهای سایبری سختی لازم را برای دشمنان ندارد و امروز با وجود اینکه در زیرساخت ها وابستگی شدید داریم، تهدیدات فضای مجازی برایمان بسی بیشتر از فرصت هایش شده است.

چه عواملی باعث شده است که به این نقطه برسیم؟ علت این مساله چیست؟

نخبگان فرهنگی ما غفلت کرده اند.  آمار جست وجوی کلماتی که در گوگل از سوی کاربر ایرانی اتفاق افتاده است اصلا قابل دفاع نیست همچنین محتوای مستهجن در شبکه هایی چون تلگرام که به هیچ وجه قابل توجیه نیست. فضای مجازی ما دارای حال و روز خوبی نیست. امروز مباحث مستهجن و منافی عفت در دست افراد در شبکه های اجتماعی در حال دست به دست شدن است و نگرانی از این بیشتر است که امروز بیست میلیون جوان زیر 18 سال به این فضا دسترسی دارند.

حال سوالی که در این میان مطرح می شود آن است که چه طور می توانیم فرصت های فضای مجازی را گسترش دهیم؟ برای پاسخ به این پرسش اولین مساله ای که ابتدا به ساکن می توان گفت آن است که اساسا کنار زدن این فضا غیر ممکن است. فضای مجازی ابزار روز است و باید از آن بهره برد چنانچه پیامبر(ص) نیز در آن زمان از بروزترین ابزارها و تکنیک های جنگی استفاده می کرد. بنابراین ما با فناوری مشکلی نداریم. بحث بر سر محصولات این فضا است.

از نظر شما برای استفاده بهینه از این فضا و همچنین افزایش فرصت در قاب شبکه های مجازی باید چه رویکردی لحاظ کنیم؟

به نظر باید چند اتفاق رخ دهد. اولین مساله استقلال سخت افزاری است که باید محقق شود. ما در فضای مجازی به شدت از نظر سخت افزار وابستگی داریم. سیم کشی ها و کابل کشی ها همه و همه نمونه هایی از این مورد است.

تمام این موارد در حالی است که کشورهایی چون کره جنوبی، چین و ژاپن به سوی شبکه ملی اطلاعات رفته اند مساله ای که دغدغه رهبری است و معظم له از سال 1390 که اولین حکم را به شورای عالی فضای مجازی زدند تا حکم دوم تصریح بر راه اندازی شبکه ملی اطلاعات داشتند. بنابراین راه اندازی شبکه ملی اطلاعات در بحران فعلی یک برون رفت و راهبرد برای ما به شمار می آید.

مشکل دوم آن است که در بستر اینترنت فعلی نمی توان فضا را مدیریت کرد. برای مثال  در شبکه های اجتماعی نظیر توییتر شاهد جهت گیری هایی هستیم، برای نمونه وقتی نامه دوم رهبری به جوانان اروپایی بازتاب بالایی در سطح فضای مجازی یافت، توییتر به سرعت متن نامه را حذف کرد. این رویکرد نشان می دهد که ما در حوزه سخت افزار وابستگی داریم و نمی توانیم جریان سازی لازم را انجام دهیم.

کلید سوییچ اینترنت و هرکاری که در این فضا انجام دهیم امروز در اتاق رییس جمهور آمریکاست. ما باید اینترنت ملی و سالم داشته باشیم.

اکنون استقلال سخت افزاری نداریم و اینترنت با چندین واسطه از آمریکا به ما بر می گردد. بنابراین علاوه بر اینترنت ملی باید از تولیدات داخلی در فضای مجازی حمایت کنیم.  شبکه های اجتماعی که اکنون اصطلاحا در بورس هستند نظیر تلگرام، واتس آپ، فیس بوک، یا آمریکایی هستند یا اسراییلی. تلگرام ماهیتی اسراییلی دارد.

این در حالی است که شبکه های اجتماعی متعددی در داخل تولید شده است که می توان آنها را حمایت کرد، شبکه هایی نظیر سروش، آپارات، لنزور و ... . اگر شبکه های داخلی راه اندازی شود سرعت و امنیت فضای مجازی ما تضمین شده است. بنابراین نکاتی که عنوان کردم از نظر من نقطه عطف برای برون رفت از این فضا است.