خبرگزاری شبستان/ زنجان: ثبت دسته عزاداری هشتم محرم برابر با شب تاسوعای حسینی به عنوان دهمین میراث معنوی ایران دلیل منحصر به فرد بودن این برنامه و آستان مقدس و صد البته توجهات خاصه آن حضرت به این مکان مذهبی است که شهرت و آوازه آن را به برکت معنویت خاص این مسجد و اعتقاد قلبی ارداتمندان حضرت امام حسین(علسه السلام) جهانی کرده است.
این دسته عظیم عزاداری که از آن به عنوان بزرگترین تجمع عزاداران حضرت سید الشهدا(علیه السلام) در ایران نام برده می‌شود به نام و یاد برادر بزرگوار و علمدار آن حضرت یعنی حضرت ابوالفضل‌العباس در روزی که در تقویم سوگواری محرم زنجان به «یوم الابوالفضل و یوم العباس» معروف است به حرکت در می‌آید و هزاران قربانی به یاد دستان بریده آن بزرگوار در مسیر دسته حسینیه ذبح با به مسجد اهدا می‌شود.
برای بیان تاریخچه این مکان متبرک و معنوی از اسناد مکتوب و نقل و قول معمرین و ریش سفیدان بهره می بریم.
البته قبل از پرداختن به جزئیات تاریخچه این مسجد اشاره ای در بیان لفظ حسینسه در منابع به دست آمده می اندازیم.
با ظهور سلسله صفویه در سال 907 هجری قمری به قیادت شاه اسماعیل صفوی، مذهب رسمی ایران تشیع اثنی عشری اعلام شد. یکی از دستاوردهای مهم ظهور این سلسلسه در ایران، تداوم و گسترش عزاداری و تعزیه خوانی بود و همچنین به دلیل اینکه زیارت عتبات عالیت بخصوص کربلا مورد توجه شیعیان جهان اسلام بود در مسیر راه‌های مختلف شهری و روستایی قلعه هایی برای عزاداری زوار کربلا احداث کردند که حسینیه نامیده شد.
مسجد حسینیه اعظم زنجان براساس هفت سند که تاکنون شناسایی شده است، نزدیک به پنج قرن قدمت دارد.
یکی از اسناد موجود کتابی است به نام «تاریخ دارالعرفان خمسه» تالیف «رستم الحکما» که با مقدمه و تصحیح حسن حسینعلی در سال 1387 شمسی توسط انتشارات پینار زنجان به چاپ رسیده است.
این کتاب در دوره فتحعلی شاه قاجار و به فرمان فرزندش عبدالله میزا که در آن دوران حاکم زنجان بود و با روایت دو نفر به نام‌های «میر اشرف بیگ زنجانی» و «میرافضل بیگ زنجانی» گویا در سال 1248 هجری قمری تالیف شده است.
موضوع کتاب شرح حال حاکمان زنجان از زمان مرگ نارشاه افشار تا روی کار آمدن فتحعلی شاه قاجار است؛با مطالعه این کتاب مشخص می شود که حسینیه اعظم زنجان در دوره نادرشاه افشار و شاید هم سال‌های قبل وجود داشته است.
بار اول در صفحه 37 این کتاب به نام حسینیه اشاره شده است که این مساله نشان می‌دهد حسینیه مذکور در آن زمان هم نام محله و هم نام تکیه بوده است و از نظر جغرافیایی نیز با حسینیه امروز منطبق است. دومین سند مکتوب، سنگ نوشته مربوط به سال 1261 است که در حال حاضر در راهرو مسجد به دیوار نصب شده است که از روی این سنگ نوشته می توان فهمید که این مسجد در سال 1261 هجری قمری به پایان رسیده است.
سومین سند علم اصلی حسینیه اعظم زنجان است که بر روی آن تاریخ 1221 درج شده است؛ سومین سند ومربوط به دو سند وقف نامه حاج میرزا محمد نقی و حاج میرزا بابایی است.
سفرنامه عبداله در 116 سال پیش به رشته تحریر درآمده است به عنوان چهارمین سند و همچنین کتاب تاریخ عالم آرای عباسی مربوط به دوران صفویه، به تاکید پادشاهان صفوی برای ساخت حسینیه هایی توسط حاکمان سراسر کشور جهت استراحت مردم در راه سفر به کربلا به عنوان پنجمین سند مربوط به قدمت حسینیه زنجان موجود است.
سرشماری انجام شده در دوره ناصرالدین شاه قاجار سند دیگری مبنی بر قدمت حسینیه می باشد که در آن ساکنین حسینیه زنجان به همراه اسامی افراد ذکور ثبت شده است.
در ادامه به ارائه گزارشی اجمالی از بخش‌ها و واحدهای فعال در حسینیه اعظم زنجان پرداخته می شود.
معرفی مجموعه حسینیه اعظم زنجان
حسینیه اعظم زنجان شامل یک مسجد و چهار شبستان است که هریک با توجه به مساحت و موقیعت آن مورد استفاده‌های مختلف قرار می گیرد.
مسجد حسینیه اعظم زنجان: این مسجد قدیمی ترین بنای حسینیه است که قدمت آن به بیش از 400 سال می‌رسد و هم اکنون به عنوان صحن اصلی مسجد و محل برگزاری برنامه‌های روزانه در این مکان مقدس است.
شبستان قمر بنی هاشم(علیه السلام): این شبستان در فضای قدیمی مسجد قرار دارد و در سال‌های گذشته محل عزاداری در دهه محرم، اعیاد شعبانیه و امروزه به عنوان محل اقامه نماز خواهران مورد استفاده است؛ در زمان‌های قدیم این مکان به صورت حیاط بوده و در چند دهه اخیر به صورت سرپوشیده با معماری اسلامی مرمت شده است.
شبستان حضرت زینب(سلام اله علیها): این شبستان به متراژ 800 مترمربع در ضلع غربی حسینیه اعظم زنجان قرار دارد و در طول سال میزبان برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی و نمایشگاه‌های حسینه است.
شبستان حضرت زهرا(سلام اله علیها): این شبستان با مساحت یک هزار مترمربع در طبقه تحتانی صحن اصلی حسینیه اعظم قرار دارد و در برنامه‌ها محل استقرار عزاداران و میهمانان خواهر حسینه اعظم است.
معرفی واحدهای مستقر در حسینیه اعظم زنجان
صندوق قرض الحسنه سید الشهدا(علیه السلام): این صندوق در سال 1380 تاسیس و آغاز به کار کرده است که تا به امروز توانسته ضمن احیاء این سنت حسنه خدمات ارزنده‌ای را به مردم حسینی زنجان ارائه کند.
در حال حاضر مردم نزد این صندوق حساب دارند و صندوق توانسته است با جذب منابع مردمی در 15 سال اخیر بیش از 300 میلیارد ریال وام قرض الحسنه به بیش از 18 هزار متقاضی پرداخت کنند.
دارالشفاء حسینیه اعظم زنجان
دارالشفای سید الشهدا در زمینی به مساحت 250 مترمربع و زیربنای 750 مترمرع احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفت و اینک با ارائه خدماتی همچون پزشکی عمومی، متخصص، فوق تخصص، دندانپزشکی، مامایی و خدمات پاراکلینیکی در طول سال پایین تر از تعرفه وزارت بهداشت و در دهه محرم به صورت رایگان در خدمت عموم همشهریان گرامی است، پزشکان، پرستاران و سایر خادمین دارالشفاء با شوقی عجیب و وصف ناپذیر در ایام محرم تمام عشق خود به سرور و سالار شهیدان را به نمایش می گذارند.
دارالشفا در سال 88 به صورت رسمی و در محل درمانگاه آغاز به کار کرده است و در 15 روز محرم شاهد حضور متخصصان و فوق تخصصانی است که خدمات پزشکی رایگان به مردم ارائه می دهند.
محرم سال گذشته 20 هزار نفر در 15 روز اول محرم توسط 20 پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص خدمات پزشکی و دندانپزشکی دریافت کردند.
مجتمع کشت و صنعت مصباح حسینیه اعظم زنجان
مجموعه کشت و صنعت مصباح حسینیه اعظم زنجان در هفت کیلومتری زنجان و در 74 هکتار زمین ایجاد شده است؛ در این مجموعه دو حلقه چاه مفید وجود دارد که شامل زمین زراعی، باغ، نهالستان و دامداری می‌باشد و در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی آغاز به فعالیت کرده است.
در بخش باغداری این مجموعه، محدوده ای به کاشت نهال‌های مادری پایه رویشی اختصاص یافته که این نهال‌ها از هلند وارد شده است و تکثیر نهال‌های تولیدی این مجموعه از طریق نهال‌های پایه مادری انجام می‌شود که اقلام مختلف سیب‌های اصلاح شده که به کم آبی و آفت مقاوم هستند و جنس آن پاکوتاه می‌باشد از این نهال‌ها تکثیر می‌گردد.
یکی از ویژگی‌های این نهال‌ها زود بازده بودن آن می‌باشد و انواع سیب‌های زرد، سفید، سیب گلاب، سیب مرکال و ... تولید و به بازار عرضه می‌شود.
هدف اولیه از خرید این مجموعه نگهداری احشامی بود که به عنوان نذورات به حسینیه اهداء می‌شد، بود که به دلیل مباحث بهداشتی بلافاصله ذبح نشده و در این مجموعه نگهداری می‌شدند تا به فروش برسند.
براساس تدابیراندیشیده شده برای ذبح تمام نذورات در هشتم و نهم ماه محرم این مجموعه به محلی برای فعالیت‌های زراعی کشاورزی جهت درآمدزایی برای حسینیه اعظم زنجان تبدیل شد.
باغ سیب این مجموعه در 12 هکتار و در سال 89 و نهالستان در سال 91 ایجاد شد که برای آبیاری نهال‌ها و درختان از آبیاری تحت فشاری، قطره‌ای و بارانی استفاده می‌شود.
دامداری مجموعه کشت و صنعت مصباح حسینیه اعظم زنجان هم در سال 92 احداث شده است که در آن یک هزار و 200 راس گوسفند نگهداری می‌شوند که از این تعداد 200 گوسفند ژن اصلاح شده هستند.
در سال نخست از باغ این مجموعه 40 تن، در سال دوم 80 تن و امسال هم نزدیک به 150 تن سیب برداشت شده است که موجب اشتغالزایی 20 نفر به صورت دائمی شده است.
30 هکتار از این مجموعه به صورت آبیاری بارانی تحت فشار و 12 هکتار به صورت قطره‌ای آبیاری می‌شوند و مابقی اراضی به صورت دیم هستند.
محدوده‌ای از این مجموعه به کاشت گل محمدی اختصاص پیدا کرده است که سال گذشته 2 هزار اصله از این گل‌ها کاشته شده است که به بازار عرضه شد.
از این گل‌ها برای تهیه گلاب و اسانس گل محمدی استفاده می‌شود و از آنجائیکه از اسانس این گل برای تولید انواع عطر و ادکلن استفاده می‌شود، به گفته عضو هیات امنای حسینیه اعظم زنجان در صورتی که بتوانیم 100 هکتار زمین برای کاشت این گل ایجاد کنیم و در کنار آن کارخانه تولید اسانس احداث کنیم؛ می‌توانیم به اشتغالزایی بسیار گسترده‌ای دست بزنیم.
پرورش نهال صنوبر اصلاح شده، نهال سنجد، نهال انگور هم از سال گذشته به صورت آزمایشی در این مجموعه پرورش می‌یابند که به جهت کمبود آب این نهال‌ها نیاز آبی کمتری دارند که در این بحران آبی مقرون به‌صرفه است.
در این مجموعه محدوده ای هم برای کاشت زعفران اختصاص یافته است که سال گذشته زعفران کشت شده از نظر کارشناسان از مرغوبیت کافی برخوردار بود.
بخش دیگری از این مجموعه به عنوان دامداری مورد استفاده قرار می‌گیرد که در آن گوسفندانی از نژاد افشار که یکی از بهترین و مقاوم‌ترین نژادها در ایران محسوب می شود؛ پرورش می‌یابد.
این نژاد پشم خوبی تولید می‌کند، بچه‌زایی بالایی دارد، کیفیت شیر این نژاد بهتر از بقیه نژادهاست و روزانه 400 گرم به وزن این نژاد افزوده می‌شود و همین مساله موجب شده است تا در این مجموعه این نژاد پرورش پیدا کند.
هدف از ایجاد این دامداری پرورش گوسفندانی با ژن برتر است که با عرضه آن به بازار به تنظیم قیمت گوشت قرمز در زنجان کمک کنیم.
کاهش دنبه، افزایش رشد به صورت روزانه، پشم مرغوب، چندقلو زایی از مهمترین ویژگی‌هایی بود که کارشناس جهاد کشاورزی به آن اشاره کرد و گفت: 70 راس گوسفند در این مجموعه ماده هستند که زایش خواهند کرد و سه قلو و حتی چهار قلوزایی خواهند کرد و ایران به عنوان ششمین کشور جهان است که به این موفقیت دست پیدا کرده است.
درآمد حاصل از این مجموعه 74 هکتاری صرف توسعه و آبادانی مجموعه کشت و صنعت مصباح حسینیه اعظم می شود.
کتابخانه سیدالشهدا
کتابخانه سید الشهدای حسینیه اعظم زنجان با مساحتی بالغ بر یک هزار مترمربع و با حضور اعضای فعال خدمات فرهنگی و علمی به مردم ارائه می‌دهد؛ این کتابخانه با 21 هزار جلد کتاب با موضوع کلیات، فلسفه، روانشناسی، دین، علوم اجتماعی، زبان، علوم خالص، علوم کاربردی، هنری، ادبیات، تاریخ و جغرافیا فراهم کرده و در اختیار اعضا و عموم قرار داده است.
کتابخانه تخصصی امام حسین(علیه السلام) شناسی:
در راستای برنامه راهبردی حسینه اعظم زنجان، کتابخانه تخصصی امام حسین(علیه السلام) شناسی راه‌اندازی شد که اولویت اصلی آن جمع‌آوری منابع مختلف اعم از نسخ خطی و چاپی، اسناد و مقالات، پایان نامه‌ها در باب امام حسین شناسی است.
این کتابخانه به یکی از معتبرترین مراکز علمی و دینی در خصوص امام حسین(علیه السلام) شناسی در خاورمیانه و حتی جهان اسلام تبدیل و همه روزه مورد استقبال پژوهشگران قرار می‌گیرد؛ تاکنون نزدیک به 600 عنوان کتاب به زبان‌های مختلف و صدها مقاله و پایان‌نامه در این راستا تهیه و جمع آوری شده است.
سالن اجتماعات
این سالن به مساحت 300 مترمربع با ظرفیت 270 نفر در طبقه فوقانی فاز سوم قرار دارد و با سیستم‌های به روز و مدرن صدا و تصویر تجهیز گردیده است و به منظور برگزاری برنامه‌های مختلف فرهنگی، مذهبی، علمی و آموزشی طراحی شده است.
امور بانوان
واحد خواهران حسینیه اعظم زنجان در راستای تسهیل در رسیدن به اهداف برنامه در آینده مجموعه و تعامل و ارائه مشاوره به هیات امنا در رابطه با برنامه‌های خواهران برگزاری جلسات و اتاق فکر در خصوص برنامه‌های خواهران، هدایت، تعامل و همکاری با سایر قسمت‌های مرتبط با خواهران حسینیه اعظم، هدایت و نظارت زیرمجموعه در راستای تدوین و اجرای برنامه‌ها و امور محوله با سیاست‌های هیات امنای حسینیه اعظم تشکیل شده و شامل بخش‌های طرح و برنامه، مالی و پشتیبانی، علمی و فرهنگی، روابط عمومی، مهد کودک و خادمین است.
برای هر یک از بخش‌ها وظایفی تدوین شده است که مسوولان بخش‌ها در راستای نیل به این هدف نهایت تلاش خود را می‌کند.
فعالیت واحد خواهران فقط به محرم ختم نمی‌شود و این واحد در طول سال برنامه‌هایی در اعیاد و مناسبت‌ها با حضور سخنرانان مجرب کشور اجرا می‌کند.
همچنین در طول سال دوره‌های آموزشی خادمین خواهر، برنامه‌های اردویی، زیارت، کلاس‌های مشاوره فردی و گروهی، برگزاری کلاس‌های قرآنی از مبتدی تا حفظ کل، کلاس‌های هنری و علمی برگزار می‌کنند همچنین خواهران در زمینه تبرک اعیاد شعبانیه حضور فعال دارند.
معاونت فرهنگی:
معاونت فرهنگی حسینیه اعظم زنجان در طول سال با همکاری واحدهای زیر مجموعه خود( سمعی و بصری، فن آوری اطلاعات، مراسم، هنرهای تجسمی و عکس) خدماتی را به سوگواران آن حضرت ارائه می‌کنند.
هدف از تمامی این فعالیت‌ها در حسینیه اعظم زنجان زنده نگه داشتن اهداف قیام حسین بن علی(علیه السلام) و آرمان‌های والای بنیانگذار کبیر انقلاب و پیروی از منویات مقام معظم رهبری است.
این معاونت با برنامه‌ریزی‌های لازم برای زائران در طول سال برنامه‌های ویژه‌ای را برنامه‌ریزی و اجرا می‌کند.
همچنین برنامه‌های محرم و صفر از ویژه برنامه‌های این مکان مقدس است و دسته عزاداری با عنایات و توجهات خاصه حضرات معصومین و هماهنگی تمامی خادمین این مکان و مساعدت مسوولان استان با عظمتی خاص و بازتابی بی نظیر جهانی برگزار می‌شود.
نظر شما