جواد محقق، نویسنده و شاعر پیشکسوت کودک و نوجوان و پژوهشگر ادبی در پاسخ به این سوال که چه عواملی ادبیات کودک و نوجوان را تهدید می کند به خبرنگار شبستان گفت: یکی از مهمترین عواملی که ادبیات کودک و نوجوان را تهدید می کند، زیاد شدن کتاب های سطح پایین و فاقد ویژگی های فنی است. مثلا مجموعه شعرهایی منتشر می شود که اگر شعر کلاسیک است، مشکلات وزن و قافیه دارد. اگر شعر امروز است، قالب درستی برایش انتخاب نشده است و ایرادات ادبی فراوان دارد. یا کتاب های داستانی منتشر می شود که ویژگی های فنی داستان خوب را ندارد. اینها منهای محتوا است که سر جای خود محفوظ است.
محقق با بیان اینکه متاسفانه کتاب های غیر استاندارد توسط ناشران مختلف چاپ می شود، عنوان کرد: این کتاب ها تهدیدی است برای ادبیات کودک و نوجوان به ویژه برای ادبیات کودک زیرا کودکان خودشان این کتاب ها را انتخاب نمی کنند. بزرگترها برای کودکان کتاب انتخاب می کنند، بزرگترهایی که با کتاب آشنایی ندارند و بیشتر دنبال کتاب های ارزان قیمت هستند.
وی خاطرنشان کرد: گاهی دیده می شود که پنج کتاب غیر مفید در یک بسته در جاهایی همچون نمایشگاه ها با قیمت هزار تومان به فروش می رسد. خانواده ها برای اینکه خود را قانع کنند که به فکر مسایل فرهنگی بچه ها هستند این کتاب ها را برایشان می خرند و دلخوش هستند که به جای یک کتاب، پنج کتاب خریده اند.
این پژوهشگر ادبی با بیان اینکه کتاب های غیر استاندارد به کتاب های خوب ضربه می زند، عنوان کرد: وقتی تعداد و عناوین کتاب های غیر استاندارد افزایش می یابد، ویترین محدود کتابفروشی ها پر می شود و جا برای کتاب های خوب کم می شود. کتاب های خوب در بین این آثار نه چندان خوب دیده نمی شوند و چون قیمت ارزانی هم ندارند، کمتر خریداری می شوند.
محقق با اشاره به اینکه کتاب های غیر استاندارد بچه ها را از مطالعه بیزار می کند، بیان کرد: وقتی بچه ها کتاب های غیر استاندارد را بخوانند، کتاب ها برایشان جذاب نیست. این کتاب ها از نظر فنی درست نیست و به بچه ها آموزش غلط می دهد. به عنوان مثال بچه ها فکر می کنند شعر همان است که دیدند و خواندند. بچه ها چون با خواندن این کتاب ها لذتی نمی برند از کتاب بیزار می شوند و از مطالعه خوششان نمی آید و دیگر بعید است، کتاب های خوب را امتحان کنند.
وی خاطرنشان کرد: تنها راه برای جلوگیری از افزایش انتشار کتابهای غیر استاندارد، سخت گیری مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد کتاب هایی است که از نظر فنی ایراد دارند. چنین کتاب هایی غیر استاندارد هستند و باید جلوی آنها گرفته شود.
این نویسنده و شاعر پیشکسوت کودک و نوجوان تصریح کرد: انجمن ها و محافلی که برای کودکان و نوجوانان کار می کنند و همین طور مطبوعات و رسانه ها می توانند با نقد کتابها به ویژه نقد کتاب های غیر استاندارد به مخاطبان که پدر و مادرها و مربیان هستند نسبت به خرید این نوع کتاب ها هشدار دهند.
وی با تاکید بر لزوم نقد کتاب های غیر استاندارد در مطبوعات اظهار داشت: نقد در مطبوعات کودک و نوجوان حضور دارد اما کم است. همین نقدهای محدود به کتاب های خوب و برگزیده اختصاص می یابد. در واقع کمتر ناقدی است که کتاب های غیر استاندارد و فاقد ویژگی های فنی را نقد کند.
محقق خاطرنشان کرد: باید در بین دوستان و ناقدان جریانی به وجود آید که فقط دنبال کتاب های خوب و معروف از نویسندگان و شاعران شناخته شده نباشند. جریان های بدنویسی و مبتذل نویسی به معنای فنی را باید نقد کنیم تا آرام آرام این فضا به سمت بقیه کتاب های خوب و استاندارد پیش رود.
گفتگو از مریم داوری
نظر شما