بانک مرکزی مقتدر نیست/ نظارت باید از درون بانک‌ها شروع شود

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی افزود: در جمهوری اسلامی ایران در خصوص بانکداری در سال 51 قانون پولی و بانکی مصوب شده و در سال 62 نیز قانون عملیات بانکداری بدون ربا به تصویب رسیده که عمر این قوانین مالی به ترتیب 44 و 33 سال است و فرسوده شدند و نیاز به بازنگری دارند.

حسین زاده بحرینی افزود: باید پذیرفت تکنولوژی های بانکداری در دنیا متحول شده و امروزه با سال 52 تفاوت اساسی در نحوه بانکداری وجود دارد بنابراین کارهای جدی در خصوص اصلاح قوانین صورت گرفته است.

وی گفت: با دستور دکتر لاریجانی کمیته بازنگری در قوانین بانکداری تشکیل شد که محصول فعالیت های آن طرح یک فوریتی در این خصوص بود که به تصویب مجلس رسید و در کمیسیون اقتصادی مصوب شد و در ماه های پایانی فعالیت مجلس نهم در کارگروه این موضوع نهایی و گزارش آماده ارائه به صحن شد و با توجه به کمبود وقت مجلس موافقت کرد طرح مذکور به صورت اصل 85 بررسی شود.

این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: به دلیل کمبود وقت و اینکه در جلسات پایانی کمیسیون اقتصادی در مجلس نهم حدنصاب اعضا برای بررسی طرح کفایت نمی کرد بررسی طرح مذکور به مجلس دهم موکول شد. در شروع به کار مجلس دهم بالغ بر 230 نماینده طرح عملیات بانکی بدون ربا را بررسی کردند و با توجه به استقبال بالای نمایندگان پیش بینی می شود تا طرح به زودی در صحن علنی بررسی نهایی شود.

حسین زاده بحرینی گفت: زمان بررسی طرح بانکداری بدون ربا رئیس بانک مرکزی تقاضای مهلت یک ماهه برای ارائه لایحه در این رابطه از سوی دولت کرد اما با وجود گذشت یک سال و یک ماه همچین لایحه ای به مجلس ارائه نشد.

وی ادامه داد: کارگروه مجلس در خصوص عملیات بانکداری بدون ربا بررسی های لازم را در خصوص طرح انجام داده اما به صورت جدی از دولت درخواست می شود لایحه را به مجلس تقدیم کند به دلیل اینکه این کار مهم باید با مشارکت مجلس، بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و دولت انجام شود البته در این رابطه 90 درصد اشتراک نظر بین این لایحه و طرح دولت وجود دارد اما اگر لایحه به مجلس ارائه شود کمیسیون اقتصادی می تواند با لحاظ نقاط ضعف و قوت موضوع را رو به جلو پیش ببرد.

حسین زاده بحرینی در خصوص سرفصل های طرح بانکداری بدون ربا گفت: طرح مذکور براساس یک آسیب شناسی نوشته شده و طراحان با توجه به آسیب شناسی گسترده طرح را آماده کردند باید توجه داشت در دهه های اخیر بانکداری و فناوری های بانکی به شدت متحول شده و به دلیل رکود بانکداری در غرب نظام جدید متقنی توسط غربی ها در زمینه بانکداری شروع شده است.

وی افزود: باید توجه داشت بانکداری ایران با بانکداری روز اروپا تفاوت دارد بنابراین با مطالعه دقیق بانکداری پیشرفته روز دنیا که قابل قبول کشور است باید سعی در ساماندهی نظام بانکی کشور کرد.

حسین زاده بحرینی گفت: نظارت در بانکداری کشور ضعیف است اما در بانکداری مدرن نظارت ها از درون بانک شروع می شود و حاکمیت شرکتی به نحوی است که جلوی تخلف در نقطه آغاز گرفته می شود،‌ در سال های اخیر در آیین نامه های جدید تا حدی به موضوع حاکمیت شرکتی مطابق با این موضوع دردنیا پرداخته شده است اما کافی نبوده است.

وی ادامه داد: برای اعمال نظارت خوب باید منویات و سیاست گذاری ها اجرایی شود و برای انجام این مهم نیاز به بانکداری مقتدر است در نظام بانکداری کشور خلاء جدی وجود دارد و فاقد یک بانک مرکزی مقتدرهستیم البته منظور رؤسا و مسئولان بانک مرکزی نیستند بلکه مشکل در نظاماتی است که براساس آن کشور اداره می شود و همچنین با توجه به موضوعات مذکور نظارت ها اعمال می شود.

حسین زاده بحرینی گفت: در حال حاضر بانک مرکزی اقتدار کافی ندارد و اگر طرح عملیات بانکی بدون ربا تبدیل به قانون شود بانک مرکزی کشور مقتدر می شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر بیان می شود میزان نقدینگی در کشور بالا است اما واقعیت این است نقدینگی بالا در کشور وجود ندارد و اگر مقایسه کنیم نسبت به کشورهای دیگر این موضوع بالا نیست البته مشکل این است که نقدینگی در آنجایی که باید سرمایه گذاری شود هزینه نشده و بانکداری کشور این هنر را نداشته که نقدینگی را به سمت تولید، اشتغال و کاهش تورم سوق دهد البته در طرح مذکور به این موضوع توجه شده است.

حسین زاده بحرینی افزود: در سال های اخیر مراجع عالیقدر تقلید نسبت به سیستم بانکی کشور گلایه دارند و اعلام کرده اند مطابق با موازین شرعی نیست که این یک دغدغه است بنابراین نظام بانکی باید به نحوی مهندسی شود که مراجع تقلید آن را تأیید کنند.

وی گفت: طرح عملیات بانکی بدون ربا قبل از ارائه مجلس به مراجع عالیقدر تقلید ارائه شد و دکتر لاریجانی نسخه ای از آن را به مقام معظم رهبری و مراجع عالیقدر تقلید تقدیم کرد که نظر برخی از مراجع تقلید در این رابطه گرفته شده و نظر برخی نیز در حال اخذ است و حتی جمعی از مراجع به صراحت طرح را  تأیید کردند و اعلام کرده اند که طرح در مجلس تصویب شود البته در صدد گرفتن نظرات نهایی هستیم تا در صورت لزوم تغییرات اعمال شود.

حسین زاده بحرینی افزود: نرخ بهره در کشورهایی که بانکداری ربوی دارند وجود دارد گاهی براساس موازین نشأت گرفته از بازار تعیین می شود و گاهی نیز به صورت دستوری نرخ بهره تعیین می شود اما در بانکداری بدون ربا مفهوم بهره وجودندارد و باید سود اخذ کرد که به طور طبیعی سپرده گذاران بدون توقع اخذ سود اقدام به سپرده گذاری نمی کنند.

وی ادامه داد: در برخی از بانکداری ها پول به امانت به بانک داده می شود که این در دنیا متعارف است که این روش بانکداری آنگلاساکسون نامیده می شودکه براساس آن از مابه التفاوت سپرده اخذ شده و سود وام ارائه شده بانک منتفع می شود اما امروزه موضوع بانکداری یونیورسال مطرح است که براساس آن ضمن فعالیت در بازار پول در بخش واقعی نیز فعالیت انجام می شود یعنی جمع بازار و پول و سرمایه لحاظ می شود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی افزود: کار بانک سرمایه گذاری خرید و فروش اوراق بهادار تحت نظام بانکی است و اگر بخواهیم به سمت بانکداری اسلامی پیش برویم که البته باید انجام شود تلاش شده است که از بانکداری آنگلاساکسون رها شویم و به دنبال بانکداری یونیورسال نزدیک شویم و ساز و کار بازار سرمایه در این رابطه در طرح مذکور دیده شده است.