«عایق های فرهنگی» مانع حضور فعال بانوان در مساجد هستند

به گزارش شبستان: حجت الاسلام حمید آقایی؛ معاون هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد با حضور در خبرگزاری شبستان به سوالات خبرنگاران آن در رابطه با مسایل مختلف پاسخ گفت. آنچه که در ادامه می آید بخش نخست این گفت و گو است.

آقایی در ابتدای این گفت وگو در مورد روند شکل گیری دهه تکریم و غبارروبی  مساجد،  اظهار کرد: این دهه به صورت رسمی  از سال 1391 آغاز شد و هر سال با توجه به همکاری های صورت گرفته در سطح فضای رسانه ای و تعامل با سایر نهادها توانستیم آن را  به افراد جامعه معرفی کنیم، البته آن زمان که هنوز دهه تکریم و غبارروبی مساجد شناخته شده نبود؛ عنوان «تکریم مسجد» تحت عنوان غبارروبی بود.

وی با بیان اینکه از سال ها قبل  آیین غبارروبی در مساجد وجود داشته است، افزود: در نتیجه باید برای معرفی عنوان جدید «دهه تکریم و غبارروبی مساجد» فعالیت هایی را در سطح مساجد به سامان می رساندیم که سرانجام با اقدامات مختلفی به ثمر رسید و به تدریج دهه تکریم و غبارروبی مساجد در  جامعه معرفی شد و در این میان، اهالی مسجد بیش از سایرین نسبت به این دهه توجه ویژه ای پیدا کردند و حمایت های مرکز رسیدگی به امور از مساجد نیز در حوزه امور محتوایی  بیشتر شد.

متاسفانه جایگاه بانوان در مساجد آنچنان که باید باشد نیست

معاون هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد با اشاره به شعار مرکز رسیدگی به امور مساجد در سال 1395 با عنوان «مسجد  و بانوان» افزود: انتظار ما این است که امسال، آغازی برای تحقق این شعار باشد، چراکه شخصا به دلیل تجربه ای که در گذشته از حضور در مسجد به عنوان امام جماعت داشتم و همچنین در طول همکاری ام با مرکز رسیدگی به امور مساجد به این نتیجه رسیدم که متاسفانه جایگاه بانوان در مساجد آنچنان که باید باشد نیست.

آقایی ادامه داد: من به مدت بیست سال امام جماعت بوده ام و اکنون نیز پنج سال است که در مرکز رسیدگی به امور مساجد حضور دارم و  همواره شاهد این موضوع بوده ام که این جایگاه از مسایل سطحی تا  موضوعاتی نظیر مشارکت بانوان در فعالیت های مسجد چندان مورد توجه اهل مسجد نبوده است. در واقع ظرفیت فعالیت بانوان در مسجد بیش از چیزی است که اکنون شاهدش هستیم.

در بسیاری از مساجد به مسایل اولیه مرتبط با بانوان نیز توجه نمی شود

وی گفت: از سوی دیگر شاهد این مشکل هستیم که در بسیاری از مساجد به مسایل اولیه مرتبط با بانوان نیز توجه نمی شود و فضایی که برای بخش بانوان در نظر گرفته می شود مناسب نیست.

معاون هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد،  با بیان اینکه البته با وجود این اوصاف شرایط مساجد کشور ما نسبت به برخی از کشورهای همسایه نظیر عراق بهتر است، اظهار کرد: در سفری که  به این کشور داشتم از برخی مساجد آن دیدن کردم و متوجه شدم که آن ها فاقد بخش بانوان هستند و زنان این کشور اصلا به مسجد نمی آیند و اقامه نماز در مسجد، مختص به مردان است. البته  به تازگی  این ظرفیت به تدریج در برخی از مساجد این کشور در حال ایجاد شدن است حال آن که در ایران از سال ها قبل و حتی قرن ها قبل بخشی ویژه بانوان در مساجد وجود داشت و مثال بارز آن مسجد امام اصفهان است که در آن بخشی تعبیه شده است که بانوان می توانستند سوالات خود را از امام جماعت بپرسند.

آقایی با اشاره به راهکارهای حضور فعالانه بانوان در مساجد و تدابیر مرکز رسیدگی به امور مساجد در مورد این مساله گفت: حضور فعال این قشر تاثیرگذار در سطح فعالیت های مسجدی قبل از هر چیز نیازمند فرهنگ سازی است. هدف ما نیز از تعیین شعار امسال،  ایجاد گفتمان و فرهنگ سازی در این زمینه بود اما قطعا تا اجرایی و عملیاتی کردن این هدف،  نیازمند زمان زیادی خواهیم بود چرا که ظرف یک سال نمی توان به این هدف کلان رسید.

به بررسی احادیث نافی حضور بانوان در مساجد می پردازیم

وی ادامه داد: برخی از احادیث در بعضی از کتب حدیثی آمده اند که محتوای آن ها نافی حضور بانوان در مساجد هستند و ما در طی برنامه ای سعی خواهیم کرد تا صحت و سقم و سندیت این اخبار را بسنجیم.

وی گفت: سال گذشته که شعار دهه تکریم عنوان «مسجد و جوانان» بود، برای نخستین بار در کشور طی همایشی، 3 هزار نفر از فعالان مساجد تهران، پایگاه های بسیج و کانون های فرهنگی هنری مساجد به مصلی تهران آمدند که این حضور گسترده خود عاملی برای تعامل نوجوانان و جوانان با مسجد بود هر چند که این رویکرد کافی نیست.

برای تعامل هرچه بیشتر با قشر کودک، نوجوان و جوان با مسجد در حال تدوین سند هستیم

معاون هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد،  ادامه داد: ما برای تعامل هرچه بیشتر با قشر کودک، نوجوان و جوان با مسجد در حال تدوین سند هستیم. در تهیه این سند، تمامی آثار، پژوهش ها و مقالاتی که در این حوزه به رشته تحریر در آمده است را بررسی کرده ایم و در تدوین آن با استادان حوزوی و دانشگاهی مشورت و همکاری شده است.

با آموزش و پرورش استان و شهر تهران تفاهم نامه ای را به امضا رسانده ایم

آقایی گفت: از سوی دیگر در راستای ایجاد هرچه بیشتر این تعامل، اقدامات دیگری نیز در دست اجرا داریم که از جمله آنها می توان به تعامل و ارتباط میان مساجد و مدارس اشاره کرد که در این راستا با آموزش و پرورش استان و شهر تهران تفاهم نامه ای را به امضا رسانده ایم و بر اساس این تفاهم نامه  مساجد و مدارس متعددی با یکدیگر برنامه  مشترک داشتند که از جمله آن ها می توان به برگزاری جلسه انجمن اولیا و مربیان، حضور مدیران و مربیان مدارس و برگزاری جشن تکلیف به ویژه جشن تکلیف دختران در مساجد و نیز ارتباط تشکل های دانش آموزی با مساجد، اشاره کرد.

وی اظهار کرد: از سوی دیگر مرکز رسیدگی به امور مساجد دو بسته محتوایی نیز در مورد «مسجد و جوان» تهیه کرده است و در این زمینه امیدواریم که بتوانیم با تدوین سندی که یاد شد بیش از پیش در حوزه ارتباط و تعامل با مساجد گام برداریم.

معاون هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد، در ادامه در پاسخ به پرسشی در مورد تهیه و تدوین سند از سوی مرکز رسیدگی به امور مساجد در حوزه های دیگر، گفت: ما در مجموع یک سند اصلی و چهار سند فرعی داریم که شامل سندهایی پیرامون خانواده، بانوان، کودک و نوجوان و مسجد طراز اسلامی می شود.

آقایی ادامه داد: مرکز رسیدگی به امور مساجد، فرهنگ سازی در مورد این اسناد را ماموریت خود می داند و معتقدیم که اگر در رفتارهای ما عایق های فرهنگی به کناری بروند در این صورت خود به خود موانعی که پیش روی تحقق این اسناد وجود دارند نیز از میان برداشته می شوند.

وی با بیان اینکه تلاش ما اجرایی سازی این اسناد است و حتی اگر یک شهرستان نیز به دنبال ورود به این حوزه باشد از آن استقبال کرده ایم، افزود: از سوی دیگر نباید فراموش کرد در زیر مجموعه تمامی این فعالیت ها آنچه اهمیت دارد، استقلال مساجد است و این همان نکته ای است که مقام معظم رهبری نیز به آن تاکید داشته و دارند و منظور ایشان آن است که هر استان بنا به اقتضائات، شرایط،  اقلیم و فرهنگی که دارند فعالیت کنند در نتیجه باید در اجرایی سازی این طرح ها در سطح مساجد این گونه مسایل را در نظر بگیریم.

معاون هماهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد،  با اشاره به اهمیت حضور بانوان در فعالیت های مسجدی و جایگاه آنان به عنوان عضوی از هیات امنای مساجد، گفت: البته حضور و فعالیت بانوان در مساجد را نباید محدود به حضور آنان در هیات امنا  کرد هر چند که اکنون مساجد متعددی وجود دارند که بانوان در هیات امنای آنها عضو هستند. ضمن اینکه کمیت حضور بانوان در مساجد از آقایان بیشتر است اما در حال حاضر هر مسجدی دارای یک شورای فرهنگی است که دو نفر از اعضای آن را بانوان تشکیل می دهند که شامل یک نفر از اعضای پایگاه بسیج خواهران و دیگری از بانوان فعال در حوزه فرهنگ است که در مسجد حضور دارند.

جشنواره «بانوان مسجدی» برگزار می شود

وی با اشاره به برنامه های مرکز رسیدگی به امور مساجد برای اعتلای فعالیت و حضور بانوان در مساجد، گفت: در نظر داریم جشنواره «بانوان مسجدی» را برگزار کنیم که طی این جشنواره، بانوان توانمند و فرهیخته در عرصه های علمی، فرهنگی، اجتماعی در مسجد تجلیل شوند. این کار به تنهایی می تواند در حضور و جذب افراد به برنامه های مساجد  موثر باشد.

ادامه دارد