خبرگزاری شبستان: یکی از سنت‌های حسنه‌ای که در دین مبین اسلام وجود دارد و بعد از سال‌های پیروزی انقلاب، به ویژه در چند سال اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته، سنت «اعتکاف» است.اعتکاف فرصت راز و نیازی خالصانه با معبود یکتا را برای انسان فراهم می‌کند و به راستی می‌تواند غبار را از دل‌های زنگار گرفته بزداید. یکی از مساجد موفق در برگزاری مراسم معنوی اعتکاف، مسجد علی بن الحسین(ع) واقع در بلوار ابوذر، خیابان پیروزی منطقه ۱۴ تهران است که همه ساله استقبال از مراسم معنوی اعتکاف این مسجد از شکوه خاصی برخوردار است. در همین زمینه با حجت الاسلام حاتم پوری، امام جماعت این مسجد گفتگویی ترتیب دادیم که حاصل آن از نظرتان می گذرد.
-حاج آقای حاتم پوری ابتدا بفرمایید فلسفه اعتکاف در مسجد چیست؟
امیر المومنین علی(ع) در خطبه 193 نهج البلاغه می فرماید:خداوند سبحان مخلوق را آفرید در حالیکه از اطاعتشان بى نیاز و از معصیت آنان ایمن بود، زیرا نه نا فرمانی گناهکاران به او زیان مى رساند و نه اطاعت مطیعان به او نفعى مى بخشد.
اعتکاف زمینه ساز رشد و معرفت افزایی و کسب درجات عالی برای بنده را فراهم می کند اگر در این فرصت بهتر با خدا ارتباط برقرار کنیم زمینه ساز افزایش معرفت در انسان می شود. ایام البیض، شب های قدر، عرفه و حضور در مکان هایی همانند مسجد الحرام، مسجد النبی، کربلا و خانه های خدا برای ارتباط بهتر با خداوند است و خداوند این مکان ها و زمان ها را برای ارتقای معنوی، نزدیک شدن انسان به خدا و طی کردن سیر و سلوک قرار داده است.
انسی که انسان در این چند روز با خداوند پیدا می‌کند مقدمه‌ای برای خودسازی است. حضور در مکان معنوی مسجد عاملی برای تهذیب اخلاق و دور شدن از رذایل اخلاقی است و این فرصتی است که خداوند در اختیار ما گذاشته است که تا به کمالات معنوی دست یابیم.
امیرالمومنین علی(ع) در جایی فرمودند: «اشد الغصص فوت الفرص»؛ بالاترین غصه‌ها از دست دادن فرصت‌هاست.و بهترین فرصت این است که انسان خود را به خدا نزدیک کند و ایام اعتکاف فرصتی برای کسب عرفان و کمالات است.
-حضور در خانه خدا چه دستاوردهایی برای انسان می تواند داشته باشد؟
در روایتی آمده است کسی که در مسجد حضور می یابد زائر خانه خدا است و خداوند مزور است، خداوند بر خودش واجب کرده است که به زائر و میهمانش اکرام کند و موهبت بی انتهایش را نصیب کند.
در حدیث قدسی خداوند به پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «یَا أَحْمَدُ لَیْسَ کُلُّ مَنْ قَالَ أُحِبُّ اللَّهَ أَحَبَّنِی حَتَّى یَأْخُذَ.... وَ یَتَّخِذَ الْمَسْجِدَ بَیْتاً»؛ هر کس که بگوید من خدا را دوست دارم، خدای متعال می‌فرماید شرط دوست داشتن من این است که انسان، مسجد را خانه خودش بداند. لذا امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرمایند: نشستن در مسجد بهتر از نشستن در بهشت است، چرا که نشستن در بهشت موجب رضایت من است و نشستن در مسجد موجب رضایت خداست و من به دنبال رضایت الهی هستم. هرچند این امور منحصر به شخص حضرت امیر(ع) است، اما به هر حال ما نیز می‌توانیم از ایشان الگو بگیریم.
در آیات قرآن هم به مسأله اعتکاف توجه ویژه‌ای شده و فضیلت زیادی در مورد آن بیان شده است. در سوره مبارکه بقره خداوند متعال می‌فرماید: «انْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ» یا «وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ».
اعتکاف، یک سنت ارزشمندی است که خوشبختانه چند سال اخیر از یک رونق خاصی بین آحاد مختلف جامعه خصوصاً قشر جوان و تحصیلکرده مواجه شده است. به نظرم این به دلیل آن است که افراد، نتیجه خوبی از این خلوت‌ها و نجواهای عاشقانه دیده‌اند که هر سال باشکوهتر در این مراسم معنوی حضور می‌یابند.
با وجود اینکه در فصل‌های مختلف مانند تابستان و سختی روزه گرفتن و همزمان با ایام امتحانات دانش‌آموزان، دانشجویان و طلاب است اما باز هم از این استقبال کم نمی‌شود و این واقعاً جای شکرگزاری دارد که به نظرم در این چند سال اخیر هم خلوت انسی است و هم یک موقعیت بسیار خوبی است به تعبیر تمام بزرگان، «اعتکاف» نوعی مدرسه خودسازی است.
یکی از مطلوبات انسان، عبادت با خداست و میل بر پرستش در فطرت انسان وجود دارد. شاید برخی بخواهند این میل را در درون خود کور کنند و فردی به ظاهر آزاد و بی‌قید باشند، اما در مواقع سختی و مشکلات، رجوع آنها به سوی خداوند خواهد بود. توجه به مال دنیا و دینداری از جمله مواردی است که در ذات انسان وجود دارد.در روایات آمده است که اوقات خود را در شبانه‌روز به چند نوبت تقسیم کنیم، بخشی را به معیشت و رزق حلال، بخشی هم برای لذت‌های حلال و بخشی هم برای پرستش خداوند و خلوت کردن با او.
گاهی اوقات بعضی افراد بر این باور هستند که زرنگی می‌کنند و از چنین فرصت هایی استفاده نمی کنند در حالی که لذت مناجات و بندگی خدا از آنها گرفته شده است. لذا این خلوت کردن با خداوند یکی از بهترین مواهبی است که پروردگار متعال به برخی از بندگانش عنایت فرموده‌اند.
به طورکلی، اعتکاف فرصت خوبی است تمام سالکان و بزرگان می‌گویند اگر کسی می‌خواهد به درجات عالی عرفان برسد، بهترین راه آن همین مراقبه است و بنده می‌گویم بهترین زمان برای شروع مراقبه زمان اعتکاف است چرا که انسان با خود خلوت می‌کند و قصد و نیتی برای عبادت دارد، انسی هم پیدا می‌شود و باید آن را غنیمت شمرد.
- یکی از باشکوه ترین اعتکاف های کشور، مراسم اعتکاف مسجد علی بن الحسین(ع) است در مورد مراسم معنوی اعتکاف این مسجد برایمان توضیح دهید؟ تدابیر شما برای باشکوهتر شدن این مراسم در مسجد چه بوده است؟
تقریباً 16 سال است که جز معدود مساجدی هستیم که این سنت از ابتدا در آن رایج شد. استقبال از مراسم معنوی اعتکاف مسجد علی به الحسین(ع) به قدری زیاد است که در میان مساجد تهران و حتی مساجد کشور جز مساجدی هستیم که باشکوه ترین مراسم معنوی اعتکاف را برگزار می کنیم به طوری که یک روزه ظرفیت ثبت نام در مراسم معنوی اعتکاف مسجد تکمیل می شود. امسال قریب 1600 نفر در مراسم معنوی اعتکاف مسجد ثبت نام کرده اند و به نظرم من با توجه به محدویت ها و کمبود امکانات استقبال قابل توجه بوده است. این جای خوشحالی دارد که بسیاری از این برنامه ها را قبل از انقلاب نداشتیم و در حال حاضر با باشکوه خاصی در مساجد برگزار می شود.
بنده برای این مراسم‌ها وقت می‌گذارم و هیچ‌گاه فکر نمی‌کنم که مثلاً من مطالب زیادی می‌دانم و از همان‌ها یک چیزهایی برای مردم بگویم، بلکه خود را در برابر وقت تک تک مردم مسئول می‌دانم از این رو حق‌الناسی بالاتر از وقت مردم نیست.مردم سه روز از وقت خود را به شرکت در اعتکاف اختصاص می‌دهند و منِ مسئول باید حتماً برای آنها برنامه‌ریزی داشته باشم و مسیر مشخص و معینی برای آنها ترسیم کنم.
-توصیه شما برای جوانانی که در این مراسم معنوی حضور می یابند چیست؟چگونه بعد از این مراسم ارتباط خود با مسجد حفظ را کنند و حضور خود در مسجد را استمرار بخشند؟
نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، مراقبت بعد از اعتکاف است. در تمام مباحث تربیتی که بنده کار کرده‌ام و آثاری هم در این زمینه دارم هیچ چیزی برای استمرار در یک کار و ثابت نگه داشتن یک رفتار، مهمتر از محراب و منبر نیست، لذا فرد باید ارتباط خود را با مسجد حفظ کند و به مسجد علاقه‌مند شود. این علاقه‌مندی و بودن در هیئت‌های خوب، انتخاب یک استاد اخلاق خوب می‌تواند کمک شایانی به ما کند، وگرنه شیاطین درون و شیاطین برون آنقدر اطراف ما را محاصره کرده‌اند که با یک لحظه غفلت ممکن است همه چیز را از دست بدهیم، لذا این استمرار لازم است.
امام علی(ع) به امام مجتبی(ع) می‌فرماید: دلت را همیشه با موعظه روشن نگه دارد؛ «احی قلبک بالموعظه». یعنی منِ طلبه، مرجع تقلید، استاد دانشگاه، دکتر، مهندس، وزیر و وکیل، باسواد و بی‌سواد، زن و مرد همگی به موعظه نیاز داریم، کسی استثنا نیست تا جایی که حضرت رسول(ص) نیز به جبرئیل می‌فرمود: مرا موعظه کن.
نظر شما