به گزارش خبرگزاری شبستان، بخش قهوه‌خانه جشنواره بین المللی نمایش های آیینی و سنتیاز 26 تیر هر شب از ساعت 21 تا 23 در طبقه هم‌کف تالار وحدت برقرار بود و هنرمندان و اهل فرهنگ هر شب برنامه‌های خود را در این محل ارائه می‌کردند و با استقبال گرم علاقمندان و خانواده ها روبرو شد، به طوری که مسئولین جشنواره از دومین شب قهوه خانه ناچار شدند با تمهیداتی فضای باز محوطه تالار وحدت را برای حضور تماشاگران مهیا نمایند. ده ها برنامه با حضور هنرمندان صاحب نام و پیشکسوت در عرصه های مختلف، نقالی، لالایی خوانی ، بحر طویل خوانی، خیمه شب‌بازی، شاهنامه‌خوانی، پیش‌پرده‌خوانی، تخت حوضی و خاطره‌گویی، سخنوری و ترنا بازی و ... به اجرا درآمد.
لالایی خوانی و نقل موسیقایی
برای انجام لالایی‌خوانی محمدرضا اسحاقی (مازندران)، کمالی (به صورت گروهی از کرمانشاه)، جوریابی و رمضانی (گیلان)، مظفری و شهاب‌زاده (بوشهر)، پروین بهمنی (ایل قشقایی)، خانم معتمدی و یاسین (بلوچستان) حضور دارند.
همچنین در ایران راویانی بوده‌اند که در مناطق مختلف کشورمان و با گویش‌های متفاوت به نقل داستان‌ها و افسانه‌ها پرداخته‌اند و این سنت هنوز هم برقرار است. در این برنامه ایرج رحمان‌پور (لرستان)، سهراب محمدی (خراسان شمالی)، مرادقلی ابراهیمی (ایل قشقایی)، صفرعلی رمضانی (گیلان)، عادل کمالی (کرمانشاه)، محمدرضا اسحاقی (مازندران)، عاشیق حسن (آذربایجان) و حبیب‌الله آتشگر (بلوچستان) به نقل موسیقایی نواحی خود می‌پردازند.
نمایش‌های پراکنده
هر شب برنامه‌های متنوعی از نقاط مختلف کشور به نمایش درمی‌آید که در نوع خود بی‌نظیر است. "بحر طویل خوانی" که مقصود از آن کلام منظوم و موزونی است مرکب از تعدادی افاعیل که شمار آنها بیش از حد معین اشعار عروضی است، توسط اسماعیل محمدی و عباس جواهری از تهران اجرا می‌شود. خیمه شب‌بازی که از جمله نمایش‌های عروسکی ایرانی است و مبارک شخصیت اصلی آن موفق به ثبت جهانی شده است، این بار توسط رضا و مهدی خمسه‌ای از تهران اجرا می‌شود. همچنین جی‌جی وی‌جی از شیراز که نمونه‌ای دیگر از خیمه شب‌بازی است، توسط علیرضا حیدرپور اجرا خواهد شد. توره‌بازی توسط عیدمحمد تگرگ از بجنورد، تردستی شاه عباسی توسط یگانه از تهران، و پرده‌خوانی توسط مرشد احدی از تهران از دیگر برنامه‌های این بخش متنوع است. درباره توره که مربوط به فرهنگ کرمانجی شمال خراسان است، باید گفت که معنای آن نوعی نمایش است که در آن از خان انتقاد می‌شده و نمایشی است طنزآلود و انتقادی و متن آن همراه با موسیقی به شکل محاوره‌ای اجرا می‌شده است. در توره موسیقی نقش فضاسازی را در طول نمایش به عهده داشت و نوازندگان در کنار صحنه می‌نشستند. در توره گاهی بر حسب نیاز آواز نیز خوانده می‌شده است.»
نقالی و شاهنامه‌خوانی
در این بخش نقالانی چون مرشد ولی‌الله ترابی (نقل بیژن و منیژه)، مرشد سید مطفی سعیدی (نقل دیو سفید و افراسیاب)، و مهدی چایانی (نقل سهراب و گردآفرید)، محسن میرزاعلی(نقل لیلی و مجنون)، و مجتبی حسن بیگی (نقل رستم و پولادوند) حضور دارند.
از آنجا که به راویان شاهنامه‌های متنوع که نزدیک به 50 عنوان است و بزرگ‌ترین آنها شاهنامه فردوسی است، شاهنامه‌خوان اطلاق می‌شود، این نوع نقل نیز برای خود مراتب و جایگاه ویژه‌ای دارد. به همین خاطر در بخش شاهنامه‌خوانی انواع آن مقابل دیدگان علاقه‌مندان قرار گرفته است.
عزت‌الله مهرآوران با نظیرخوانی زاد روز کیخسرو و سیاوش با بهره از الحان و مقام لری، هواس پلوک رستم و سهراب را با بهره‌گیری از شاهنامه فردوسی و ادغام آن با فرهنگ و آیین کرد و به زبان کردی، علی به کیش روایت جنگ رستم و سهراب از گیلان، مرشد دهقان ازدواج زال و رودابه از الیگودرز، آقای بیرگانی و خانم قلاوند از مسجد سلیمان رزم گردآفرید را با نگاهی معاصر، شاهنامه‌خوانی خواهند کرد.
پیش‌پرده‌خوانی، تخت حوضی و خاطره‌گویی
پیش‌پرده‌خوانی یک گونه نمایشی معاصر است که در آغاز دهه 1320 خورشیدی باب شد. در جشنواره آئینی سنتی جعفر عرب و رمضان تاجیک از تهران چند نمونه از پیش‌پرده‌های همان دوران را بازخوانی میکنند.
تخت حوضی یا رو حوضی را باید روی روحوض و در باغ بزرگ به تماشا نشست تا بتوان طعم و مزه راستین آن را درک کرد. نمایشی کمدی و شادی‌آور که مخصوص جشن‌ها و اعیاد ایرانی و اسلامی بوده است. سیاه نقش اصلی روحوضی است که با نیش و کنایه و زبان تند و گزنده به شکل بداهه به انتقاد از مسائل روز اجتماع برمی‌خیزد. این‌ها را که از روحوضی و سیاه بگیری، دیگر چیزی باقی نمی‌ماند. جواد انصافی در این بخش با سه عنوان کوزه شکستن، شال اندازی و هفت سین شرکت میکنند. قرار است محمود استاد محمد، مرتضی احمدی و عزت‌الله مهرآوران خاطره‌گویی کرده از حال و هوای قدیم تهران بگویند! بزم عروسک‌ها هم توسط زهره عشقی اجرا می‌شود که در آن ترانه‌‌های محلی ایران خوانده می‌شود و عروسک‌ها می‌رقصند.
دیگر برنامه‌ها
از دیگر برنامه‌های قهوه‌خانه سخنوری و ترنا بازی است. نمونه سخنوری را مرشد احدی و محسن میرزاعلی اجرا کردند.
ترنا بازی یا همان پادشاه وزیر که در اکثر نقاط ایران بازی می‌شود، یکی از شیرین‌ترین بازی‌های جمعی است که در قهوه‌خانه‌ها و در شب‌های ماه رمضان مرسوم بوده است. در این بازی یک حاکم است که حکم می‌راند. یک وزیر که مجری حکم است و یک مجرم که جرمی را بر او روا داشته‌اند، حالا باید دست پیش گیرد و ترنا بخورد. ترنا از جنس کرباس یا لنگ تابیده است.
پایان پیام/
نظر شما