به گزارش خبرگزاری شبستان، امیر سلمانی رحیمی، عضو هیئت علمی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی در خصوص نظریه بی‌طرفی علوم انسانی غربی و بی‌تأثیر بودن اسلامی سازی این علوم بر همین اساس گفت: من این نظریه را رد می‌کنم و معتقد نیستم که علوم انسانی بی‌تأثیر از مؤلفه‌های فرهنگی و دینی است.
وی بابیان اینکه یک نگاه بدبینانه هست که بگوییم غربی‌ها وقتی می خواستند این علوم را به ما منتقل کنند تلاش کردند تفکر دینی و ارزش‌های خودشان را در این انتقال بگنجانند، افزود: اما این نظریه هم از سوی دیگری افراطی است و اصل تأثیرپذیری در علوم انسانی غربی بر این اساس است که این علوم هرگز بی‌طرف تلقی نمی‌شوند. پس نمی‌توانیم بگوییم علوم انسانی غربی متأثر از مسائل حاکم بر جامعه غربی ازجمله مؤلفه‌های دینی و فرهنگی نبوده‌اند.
سلمانی رحیمی در ادامه به صدور بخش‌هایی از علوم انسانی غربی به نقاط مختلف جهان اشاره کرد و افزود: در این میان می‌توانیم به بحث آموزش زبان بین‌المللی غربی اشاره‌کنیم که یکشان از علوم انسانی آنها تلقی می‌شود و می‌بینیم که این زبان توانسته حامل فرهنگ آنها باشد.
وی بیان کرد: یا مثلاً در نگاه کلی آنها به اقتصاد هم می‌توانیم شاهد این مسئله باشیم که و توجه به اصل سود در اقتصاد غربی در کل جهان نهفته شده است یا حتی در مسئله روانشناسی که آنها به اصالت آرامش توجه دارند این مسئله توانسته در تمام مبانی روانشناسی جهان حتی ایران که یک کشور اسلامی است و در متون اسلامی اصالت آرامش را در خدا می‌جوید تأثیر بگذارد.
عضو هیئت علمی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در ادامه سخنانش تصریح کرد: چگونه ممکن است کسی پایبند به یک دین باشد و در یک فضای فرهنگی زندگی کند اما بگوید تفکر من در حوزه علم متفاوت از تفکر من در حوزه فرهنگ است.
وی به لزوم توجه به منابع اسلامی موجود برای تأثیرگذاری بر علوم انسانی غربی اشاره کرد و توضیح داد: در حوزه اسلامی به جهت فراگیری آموزه‌های قرآن و روایات نمی‌توانیم بگوییم در حوزه علوم انسانی اعم از روانشناسی، اقتصاد و مدیریت و برنامه‌ریزی برنامه‌ای نداریم و نمی‌توانیم اعلام کنیم که در این زمینه مستقل فکر می‌کنیم.
سلمانی رحیمی با بیان اینکه ممکن است در مسیحیت یا بعضی از آئین‌های دیگر وقتی به کتاب مقدس مراجعه می‌کنید جز آموزه‌های اخلاقی چیزی نیابید، ابراز کرد: پس اگر آنها ادعا داشته باشند که علم مستقل است شاید در حدی بتوان به این ادعا توجه داشت که البته بازهم مؤلفه‌های اخلاقی دینی آنها هم در علوم انسانی غربی موج می‌زند.
وی ادامه داد: اما منابع اسلامی به این امور توجه جدی دارد و دارای جامعیت در این زمینه است زیرا که اسلام دین خاتم محسوب می‌شود و قرآن در شئون زندگی انسان تا جایی واردشده که می‌تواند جواب همه سؤال‌های بشر را بدهد.
وی به روایتی از امیرالمؤمنین (ع) در خصوص جامعیت قرآن کریم اشاره کرد و یادآور شد: بنا به گفته امام علی (ع) باید از قرآن کریم استنتاق کنیم که اگر تاکنون نتوانسته‌ایم به علوم انسانی اسلامی دست‌یابیم کوتاهی از ماست که از این کتاب مقدس در این خصوص سؤال نداشته‌ایم.
سلمانی رحیمی با عنوان این مسئله که تاکنون فرصتی برای ایجاد تحول در علوم انسانی غربی و سوق دادن آن به سمت علوم انسانی اسلامی ایجاد نشده است، خاطرنشان کرد: کم‌کاری ما در این حوزه به معنی خلا در منابع اسلامی یا افراد عالم در حوزه علوم انسانی اسلامی نیست این کم‌کاری به دلیل این بوده که تاکنون احساس نیاز بالا و لازم به وجود علوم انسانی جایگزین علوم انسانی غربی نداشته‌ایم.
عضو هیئت علمی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی همچنین یادآور شد: تا جایی که در زمان‌های پیش از انقلاب اسلامی علما توانسته‌اند از منابع اسلامی در زندگی شخصی انسانی بهره ببرند علوم انسانی اسلامی ایجاد شده است و این امور توانسته پاسخگوی نیازهای مردم باشد اما بیش از این به دلیل نبود نیاز جامعه حضور چشمگیری از منابع اسلامی در علوم مختلف را شاهد نیستیم.
وی تاکید کرد: بعد از صدر اسلام به جز زمان جمهوری اسلامی که به فکر تمدن سازی اسلامی است جایی ورود اسلام به رشته‌های مختلف علوم انسانی ازجمله اقتصاد، روانشناسی یا مدیریت را شاهد نبوده‌ایم.
سلمانی رحیمی با یادآوری این نکته که دانشگاهای کشورمان افتخارشان این بوده که متون درسی را وارد کنند و افتخار بالاترشان هم تدریس به زبان‌اصلی آن‌هاست، پس‌نیازی از سوی دانشگاه‌ها در این خصوص نبوده است.
عضو هیئت علمی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی راجع به راهکارهای موجود برای رسیدن به علوم انسانی اسلامی در کشور گفت: در این موضوع تابه‌حال دیدگاه‌های مختلفی مطرح‌شده است مبنی براین که مثلاً دانشجویان تحصیلات تکمیلی را به سمتی سوق دهیم که در این زمینه کار کنند یا در پژوهشگاه‌های علوم انسانی در این حوزه کارکنیم.
وی اذعان کرد: اما یک راهش هم پیشنهاد یا مسابقه علمی است که کار خوب و ارزنده‌ای محسوب می‌شود؛ یعنی مرکز معتبری که دارای عنوان است مثلاً دانشگاه علامه طباطبایی در حوزه مدیریت یا یک مرکز مهم دیگر در حوزه روانشناسی یا اقتصاد یک یا دو مسائل مبتلابه را به اقتراح بگذارند چه در سطح جامعه چه در خارج کشور و از صاحب‌نظران، استادان و محققین در این زمینه درخواست اثر کنند.
وی به رقابتی شدن عرصه ارائه اثر در خصوص علوم انسانی اسلامی و مزیت آن اشاره کرد و گفت: در این صورت حداکثر در ۲ سال به این منابع می‌رسیم و همانند زمان‌هایی که مقام معظم رهبری موضوعی را برای هر سال مطرح می‌کنند و در این زمینه آثار مختلفی به چاپ می‌رسد می‌توانیم برای حوزه علوم انسانی اسلامی هم اقدام کنیم.
سلمانی رحیمی با انتقاد از عملکرد حوزه علوم انسانی در ایجاد تحول در این علوم در کشورمان، اظهار کرد: در این زمینه ما جدی کار نمی‌کنیم و در دانشگاه‌هایمان به دلیل اهمیت داشتن کمیت هیچ‌گاه به دنبال ارزش دروس تدریسی نیستیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: باید جایگاه‌های علمی برای علوم انسانی اسلامی تعریف شود، فیلترها قوی شود، انگیزه‌های علمی تقویت شود تا به آن مقصد برسیم.
طلیعه
نظر شما