خبرگزاری شبستان - گروه قرآن و معارف: "خوشبختانه در این حدود یک دهه روز به روز به تعداد استقبال کنندگان از محصولات و برنامه های پژوهشکده اعجاز علمی قرآن افزوده شده است. اساتیدی هم که در جلسات ما شرکت می کنند از اساتید نامدار رشته های مختلف علمی هستند و اذعان می کنند که تأثیر فوق العاده ای از این نشست ها و جلسات می گیرند. در نشست هایی که ما برپا می کنیم 150 - 100 نفر از نخبگان و اساتید شرکت می کنند و ما تأثیرش را در این مدت در بین مخاطبان خود دیده ایم. اما درباره این که این محصولات در شکل گسترده آن به دست مصرف کننده برسد البته این دغدغه کاملا درست و به جایی است اما ما یک مرکز تحقیق و پژوهش هستیم و نه یک واحد رسانه ای بنابراین انتظار ما از نهادهایی است که آن بستر فرهنگ سازی در اختیار آن ها قرار دارد. ما در حد وسع و توان اجرای کار تبلیغاتی را نداریم. این به گمان من وظیفه صدا و سیماست که این محصولات و تحقیقات را در طیف وسیع در اختیار جامعه مخاطب قرار دهد. البته ما حدود دو سال است که به صورت جدی پوسترهای ماهانه ای را برای دبیرستان ها تدارک می بینیم و استقبال هم شده است."
بخش دوم و پایانی گفتگوی گروه "قرآن و معارف" با دکتر علیرضا طالب پور، رییس پژوهشکده اعجاز علمی قرآن را می خوانید.
در بخش پیشین گفتگو به این موضوع اشاره کردید که تاکنون حدود 150 مورد اعجاز علمی قرآن را احصا کرد هاید شما چند مورد اعجاز علمی قرآن را احصا کرده اید. اما این مرحله یا دسته اول برخورد شما با اعجاز قرآن بود. آن فاز دوم چیست؟
فاز دوم مواردی است که در جایی هنوز ادعای درباره آن مطرح نشده است اما ما آیه ای در قرآن داریم که به صراحت درباره یک پدیده یا رفتار سخن می گوید. یعنی فرض کنید مثلا راجع به عملکرد مغز در دروغ گفتن آیه ای را دارید که صراحت در این باره سخن می گوید. این فاز هم ارزش خودش را دارد و می توان گفت نوتر است.
و فاز سوم؟
مواردی است که شما از قرآن الهام می گیری و در آن شاخه دانش که قرار داری به کار می بندی و به عنوان یک نظریه مطرح می کنی. یعنی مثلا ممکن است شما درباره یک موضوعی پژوهش می کنید، حالا می تواند در یک آزمایشگاه باشد یا در بحثی از مباحث علوم انسانی.
یعنی در واقع آن اندیشمند مسلمان چون باور به حقانیت قرآن دارد ممکن است از آیه ای که اعتماد کامل به محتوای آن دارد الهام بگیرد و از آن در تولید یک نظریه یا ایده استفاده کند؟
دقیقا! در واقع این پژوهشگر یک گام جلوتر است، در واقع با یک معمای حل شده روبرو است. این جا در واقع ما به واسطه قرآن جلو افتاده ایم. می شود گفت با استناد به آیات قرآن و با الهام از محتوای این آیات برخی نظریه ها را ارائه کرد.
اما برخی منتقد این رفتار هستند و می گویند که قرآن، کتاب هدایت است نه کتاب فرمول های فیزیک یا شیمی یا سایر شاخه های علم تجربی یا انسانی. شما چه پاسخی به این نظر دارید؟
ما نمی گوییم که همه مطالب را باید از قرآن پیدا کرد. ممکن است شما از آیه ای الهام بگیرید و در شاخه ای از دانش که در آن تخصص دارید استفاده کنید. این فی نفسه نه اشکال دارد و نه ارزش کار را کم می کند. البته ما هم قبول داریم که قرآن کتاب هدایت است: "ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ / کتابی که در آن هیچ تردیی وجود ندارد و وسیله هدایت پرهیزکاران است." حضرت امیر علیه السلام می فرماید قرآن شفای دردهاست اما نکته اینجاست که شما وقتی به دنبال این شفا می روی و درمان دردهایت را در آن جستجو می کنی که عمیقا به این باور برسی که این کتاب، کتاب خداوند است، در آن صورت است که عمل به محتوای این کتاب و توصیه هایش برای فرد آسان تر می شود.
پس این بحث که به دنبال مباحث علمی کتاب قرآن می رویم نه صرفا به خاطر آن است که مشکلات و چالش های علمی مان را در قرآن دنبال کنیم بلکه بیشتر به خاطر آن است که با اثبات اعجاز علمی قرآن زمینه هدایت برای افراد فراهم سود. البته وقتی شما با عمق بیشتری به آیات قرآن توجه نشان می دهید می بینید خیلی از اشارات علمی قرآن در حد اعجاز هستند. این ها سرنخ هایی هستند که خیال ما را جمع می کنند که این کتاب، کتاب الهی است.
یک پرسشی هم در این جا مطرح می شود و آن این است که برای بررسی اعجاز علمی قرآن طبیعتا به گرایش ها و شاخه های مختلف علوم نیاز داریم. یعنی مثلا شما از چشم و نگاه یک فیزیکدان که البته باید فیزیکدان باورمند به الهی بودن این کتاب آسمانی باشد یا از چشم و نگاه یک اخترشناس یا زیست شناس و نظایر آن به موضوعاتی که در قرآن مطرح می شود نگاه کنید، آن وقت آن نظریات را تطبیق بدهید یا همان طور که اشاره کردید از مسلمات قرآن حتی بتوانید ایده و الهام برای تولید نظریه بگیرید. شما چنین تیمی در پژوهشکده گرد آورده اید؟
دقیقا همین طور است. پژوهشکده به یک فعالیت ساختاریافته رسیده است و مثل یک دانشکده که هیأت علمی دارد ما هم هیأت علمی مرکب از محققین حوزه و دانشگاه داریم. همچنان که اشاره کردید در شاخه های مختلف علوم از شیمی و فیزیک بگیرید تا علوم تربیتی و علوم قرآنی و اقتصاد، علوم پایه، علوم مهندسی، ما در واقع در پژوهشکده یک کار تیمی و جمعی را انجام می دهیم. پژوهشکده استاد و دانشجو دارد. نه این که فرد لابلای مشغولیات خود یک نیم نگاهی هم به پژوهشکده داشته باشد، این طور نیست بلکه به عنوان یک کار باثبات و جدی به این امر توجه شده است.
چقدر از برنامه های پژوهشکده شما استقبال شده است؟ به هر حال جامعه گاهی تشنه این معارف است اما ما نمی توانیم این خوراک معنوی را در اختیار آن ها قرار دهیم.
خوشبختانه در این حدود یک دهه روز به روز به تعداد استقبال کنندگان از محصولات و برنامه های پژوهشکده اعجاز علمی قرآن افزوده شده است. اساتیدی هم که در جلسات ما شرکت می کنند از اساتید نامدار رشته های مختلف علمی هستند و اذعان می کنند که تأثیر فوق العاده ای از این نشست ها و جلسات می گیرند. در نشست هایی که ما برپا می کنیم 150 - 100 نفر از نخبگان و اساتید شرکت می کنند و ما تأثیرش را در این مدت در بین مخاطبان خود دیده ایم. اما درباره این که این محصولات در شکل گسترده آن به دست مصرف کننده برسد البته این دغدغه کاملا درست و به جایی است اما ما یک مرکز تحقیق و پژوهش هستیم و نه یک واحد رسانه ای بنابراین انتظار ما از نهادهایی است که آن بستر فرهنگ سازی در اختیار آن ها قرار دارد. ما در حد وسع و توان اجرای کار تبلیغاتی را نداریم. این به گمان من وظیفه صدا و سیماست که این محصولات و تحقیقات را در طیف وسیع در اختیار جامعه مخاطب قرار دهد. البته ما حدود دو سال است که به صورت جدی پوسترهای ماهانه ای را برای دبیرستان ها تدارک می بینیم و استقبال هم شده است.
رایزنی هایی صورت گرفته است که مثلا این محتوا در قالب کتب درسی ارائه شود؟
نه متأسفانه ما در دانشگاه حضور داریم و همچنان که اشاره شد هنر ما این است که توان مان را برای تولید محتوایی مناسب متمرکز کنیم. این جا ما به نهادهای واسط نیاز داریم که این ارتباط ها را فراهم کنند و این محتوا در مدارس و دانشگاه ها ارائه شود. حتی ما به دانشگاه ها پیشنهاد ارائه این محتوا در قالب درس های عمومی را داده ایم، با این همه این امر بدون همکاری وزارت علوم و وزارتخانه های مرتبط مثل بهداشت و آموزش و پرورش و وزارت ارشاد امکان پذیر نیست.
نظر شما