به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان، اجلاسیه نهایی کرسی نظریه پردازی فرانظریه اسلامی روابط بین الملل امروز با حضور دکتر سیدجلال دهقانی فیروزآبادی و منتقدان اثر دکتر محمدرضا دهشیری دانشیار دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه، دکتر ستوده استاد دانشگاه باقرالعلوم، دکتر خرمشاد و علی اصغر کیوان حسینی استاد دانشکده علامه طباطبایی و داوران امروز در دانشکده حقوق و علوم سیاسی علامه طباطبایی برگزار شد.
دکتر سید جلال دهقانی فیروز آبادی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به بیان دیدگاه های خود در رابطه با نظریه اسلامی روابط بین الملل پرداخت و توضیح داد: نظریه و فرانظریه دارای تفاوت هایی هستند. در این فرانظریه بنا نداریم که تبیینی از روابط بین الملل ارایه بدهیم بلکه تبیینی از نظریه روابط بین الملل مطرح می شود.
وی با بیان اینکه فرانظریه، نظریه نوع دوم است که در مورد مبانی نظریه بحث می کند، خاطرنشان کرد: ضرورت و اهمیت فرانظریه و نظریه پردازی در روابط بین الملل نیز اختلافی است به عنوان نمونه پوزیتویست ها معتقدند علم یکی است و روش ها و شیوه ها متفاوت هستند.
دکتر دهقانی با بیان اینکه فرانظریه بخشی از علم روابط بین الملل و نظریه روابط بین الملل است، اذعان داشت: مفاهیم جدیدی در این حوزه ارایه شده است اما در حوزه اسلامی و ایرانی مباحثی در این خصوص نداریم.
استاد دانشگاه با بیان اینکه نظریه مجموعه ای از مفاهیم و گزاره های مرتبط با هم است برای تفسیر، تفهیم یا تغییر روابط بین الملل، تاکید کرد: در اینجا به فرانظریه در سه سطح پسینی برای فهم نظریه موجود، برای ارایه و اصلاح نظریه موجود و فرانظریه تاسیسی پرداخته شده است.
وی با اشاره به عناصر و ابعاد فرانظریه که شامل هستی شناسی، معرفت شناسی، غایت شناسی، جامعه شناسی و ارزش شناسی است، خاطرنشان کرد: فردگرایی، کل گرایی و رابطه گرایی از ابعاد روش شناسی فرانظریه است.
وی با بیان اینکه فرانظریه اسلامی که ارایه می دهیم باید در چارچوب روابط بین الملل قرار بگیرد و در اینجا تفسیر ما از اسلام، اسلام شیعی است.
دکتر فیروزآبادی در ادامه افزود: حرکت جوهری، تشکیک علمی، انواع ادراکات شامل علم و ادراک حقیقی، ادراکات اعتباری از مبانی فلسفی نظریه می باشد. همچنین انواع اعتباریات اجتماعی شامل اعتباریات مستمر و اعتباریات متغیر هستند که بر اساس یک سری ارزش های ثابت و یا نیازها و ارزش های متغیر می باشند.
وی با بیان اینکه فرانظریه اسلامی روابط بین الملل بر اساس واقع گرایی است، یادآور شد: فرانظریه اسلامی روابط بین الملل مجموعه ای منسجم از مفاهیم و مقولاتی است که ایده ای نظام مند در روابط بین الملل ارایه می کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در این فرانظریه جهان و روابط بین الملل موضوع مطالعه است، اظهار داشت: قانونمندی و نظام حاکم انگیزه ها و نظم بین الملل بایسته و نظم شایسته مطلوب جهان مورد مطالعه در یک فرانظریه است.
وی با طرح این سوال که آیا می توانیم نظریه اسلامی روابط بین الملل داشته باشیم، تاکید کرد: در بحث های اخیری که فرا اثبات گرایان آورده اند معرفت و واقعیت به صورت فرا اجتماعی ساخته می شود بنابراین چنین حالتی وجود دارد.
دهقانی فیروزآبادی یادآور شد: هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی معیارهای نظریه هستند که اصول هستی شناختی شامل واقع گرایی تکثرگرا و جوهرگرایی حداقلی، تکثرگرایی علی و اراده گرایی، تعامل گرایی، عقل گرایی، امت محوری، همگرایی انسانی، جامعه جهانی واحد، قاعده مندی پدیده های بین المللی و تحول گرایی است.
دهقانی با توضیح در رابطه با جدولی که بر اساس هستی شناسی، روش شناسی، معرفت شناسی و نظریه ترسیم شده بود، گفت: نظریه غیر اسلامی و اسلامی نداریم، واقعیت و معرفت به صورت اجتماعی ساخته می شود، در چارچوب بین الملل اصل را باید رعایت کرد، مجموعه گزاره ها مورد تبیین گزاره ها است، روابط بین الملل و نظام بین الملل اجتماعی و اعتباری است و این به معنی غیر واقعی نیست جهان روابط بین الملل موضوع مطالعه است و نظریه این موضوع را توضیح می دهد.
وی با بیان اینکه تکثرگرایی تشکیکی، تلفیق گرایی، تعامل گرایی روان شناختی و کثرت گرایی، اصول روش شناسی در این فرانظریه هستند، تصریح کرد: مهمترین کارکرد این فرانظریه این است که نظریه باید چه معیارها و شاخصه هایی داشته باشد.
با اشاره به بحث علم و ادراکات حقیقی از منظر آیت الله جوادی آملی، گفت: واقعیت وجود دارد و واقعیت نباید خارجی باشد ما می توانیم واقع گرایی اعتباری داشته باشیم، نظام بین الملل واقعیت اعتباری است، بحث های اعتباری علامه طباطبایی در علم غرب به عنوان سازه انگاری عمیق تر از نظریه پرداز غربی است، این به ما کمک می کند که نواقص را حل کنیم.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به عنوانی از نظریه خود به نام «اعتباریات مستمر»، گفت: هنجارها اعتباری است، اعتباریات دائمی و متغیر دارد که بر اساس ارزش های ثابت و دیگری بر اساس ارزش های متغییر است چون انسان ها و جوامع در طول تاریخ نیازهای ثابت و متغیر و در جوامع بین الملل متغیر است.
نظر شما