خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی: پس از اعدام شیخ النمر، روحانی برجسته عربستان، فضای متشنجی در روابط میان ایران و عربستان حاکم شد. تجمع در مقابل سفارت عربستان در ایران و برخی رفتارهای تندرو بر این تنش افزود و باعث شد تا عربستان روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کند و در ادامه و به پیروی از عربستان برخی دیگر از کشورهای منطقه هم دست به قطع روابط دیپلماتیک خود با ایران زدند. مجموعه این عوامل بازتابی در میان کارشناسان و تحلیلگران جهان داشت. بسیاری این حرکت عربستان را نوعی مظلوم نمایی عنوان کردند و گروهی دیگر نیز معتقدند که عربستان به واسطه ترس و واهمه ای که از قدرت و نفوذ ایران در منطقه دارد دست به این اقدامات تنش آمیز زده است.
بنابراین گزارش، فارس در این باره به نقل از پایگاه آمریکایی بیزنس اینسایدر بر اساس تازه ترین گزارش اوراسیا گروپ؛ بزرگترین موسسه ارائه خدمات مشاوره در زمینه مخاطرات سیاسی نوشته است: "انزوای بین‌المللی روزافزون عربستان و گسترش نفوذ ایران موجب شده این کشور پادشاهی (عربستان) تلاشش برای حفظ منافع را مضاعف کند.عربستان سعودی در سال جاری با خطر روزافزون اختلافات بی‌ثبات‌کننده روبروست و وضعیت انزوای روزافزو ریاض باعث خواهد شد این کشور در سال 2016 به رفتارهای پرخاشگرانه بیشتری در سرتاسر خاورمیانه دست بزند. تهدید اختلافات درون خانواده پادشاهی عربستان، رو به فزونی است و سناریوی درگیری‌های علنی که قبل از رسیدن ملک سلمان به قدرت در ژانویه 2015 غیرقابل تصور بود، اکنون، کاملاً واقعی شده است. منشأ کلیدی نگرانی بیرونی عربستان؛ ایران است که به زودی از اثرات تحریم‌ها رها می‌شود. این موضوع، دست‌کم تا اندازه‌ای تصمیم عربستان برای قطع رابطه با ایران در روز یکشنبه را تبیین می‌کند. علاوه بر این، یان برمر، رئیس اوراسیا گروپ به بیزینس اینسایدر اعلام کرده که عربستان سعودی گرفتار مشکل جدی است و آنها این را می‌دانند. مشکلات اقتصادی عربستان، انزوای منطقه‌ای و جهانی از دیگر مشکلات ریاض است و آنها از اینکه با توجه به نگرانی‌ها از داعش توجهات جهانی به سمت آنها متمرکز باشد نفرت دارند و می‌خواهند کاری کنند که مشکلات منطقه، مربوط به ایران به نظر برسد و این چیزی است که در داخل کشور به آنها کمک می‌کند. همه اینها افزایش تنش‌ها (بین ایران و عربستان) را دنبال دارد."
این گزارش می افزاید: در ادامه تحلیل کارشناسان درباره دلایل تنش آفرینی عربستان در منطقه باشگاه خبرنگاران جوان بنا به گفته های عطوان، سردبیر روزنامه الرای الیوم درگفت و گو با شبکه فرانس 24 نوشته است: "ایران درباره افول قدرت عربستان تقصیری ندارد و تنها عامل این افول سیاست های غلط حاکمان سعودی است. عربستان نباید به دلیل نفوذ ایران در قلب ملت های منطقه در عراق و سوریه شاکی باشد بلکه باید رفتار خود را اصلاح کند. یکی از مهمترین نشانه های غلط بودن سیاست های عربستان این است که درباره قطع روابط با ایران، از کشورهای منطقه فقط بحرین با این کشور همراهی کرده است و دیگر کشورها دراین دام گرفتار نشدند. شما به سیاست های عربستان در یمن نگاه کنید و دستاورد این تجاوز 9 ماهه را ببینید حتی شهرهایی که درجنوب یمن، ائتلاف متجاوزان ادعای آزادسازی آن ها را دارند اکنون در دست داعش و القاعده است. به دلیل نبود اطلاع رسانی آزادانه در عربستان از احساسات مردم این کشور هیچ اطلاعی در دست نداریم ولی یقین داریم که ملت عربستان، سیاست های اشتباه حکومت خود در یمن و دیگر نقاط را قبول ندارند. براساس نظر سنجی ها بیش از90 درصد جوانان عربستان اندیشه های داعش را تایید می کنند آیا این هم تقصیر ایران است. آیا در موضوع بیکاری گسترده جوانان و کسری کمر شکن بودجه عربستان به دلیل هزینه های جنگ و دخالت دردیگر کشورها نیز ایران مقصر است."
بنابراین گزارش، رسانه های انگلیسی نیز روابط آشفته میان تهران و ریاض را مورد بررسی قرار داده اند و در صدر آنها رویترز در گزارشی به تحلیل دلایل دشمنی عربستان با ایران پرداخته و نوشته است: "عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود را با ایران روز یکشنبه به خاطر حمله به سفارت خود در تهران قطع کرد. اقدامی که موجب بحران در روابط بین دو رقیب منطقه‌ای به دنبال اعدام یک روحانی شیعه صورت گرفت. در این مجال به نوسان‌های روابط ایران و عربستان سعودی در 20 سال گذشته پرداخته می‌شود.
1987- ایران و عربستان سعودی تا آستانه قطع رابطه پیش رفتند و این حادثه هنگامی رخ داد که در جولای 1987، 402 زائر که 275 نفر آنها ایرانی بودند در جریان درگیری با پلیس شهر مقدس مکه کشته شدند.
متعاقب این حادثه معترضین در تهران با حضور در خیابان‌ها سفارت سعودی را اشغال کرده و سفارت کویت را نیز آتش زدند. یک دیپلمات سعودی به نام «موسی القدم» به خاطر جراحت وارده در جریان شکسته شدن شیشه‌های سفارتخانه کشته شد و ریاض تهران را متهم به کم کاری در اعزام این دیپلمات مجروح به بیمارستان نمود. در آوریل سال 1988 به دستور «ملک فهد» ، پادشاه وقت سعودی روابط طرفین قطع شد.
1999، بهبود اوضاع
ملک فهد پیروزی «محمد خاتمی» در انتخابات ریاست جمهوری سال 2001 را تبریک گفت و آن‌را تایید قدرت گرفتن سیاست‌های اصلاح طلبانه در ایران نامید. خاتمی البته برای بهبود روابط تلاش کرد تا تنش در روابط ایران و عربستان سعودی که از پیروزی انقلاب ایران در سال 79 میلادی شروع شده بود را بهبود بخشد . خاتمی در سال 1999 نخستین رییس جمهور ایران شد که بعد از پیروزی انقلاب از عربستان دیدار کرد. دو کشور در آوریل 2001 در تلاش در روابط بهتر معاهده امنیتی را امضا کردند.
2003، سال رقابت منطقه‌ای
در این هنگام حکومت «صدام حسین » ریس جمهور وقت عراق سرنگون شد و شیعیان در این کشور قدرت گرفته و در نتیجه دگرگونی در سیاست‌های عراق همگام با همسویی سیاسی با ایران ایجاد شد. این زمان دوره ترس سعودی‌ها از برنامه هسته‌ای ایران به دنبال جانشینی «محمود احمدی نژاد» به عنوان رییس جمهور جدید با دیدگاه راسخ سلطه بر منطقه خلیج فارس و افزایش کثرت شیعیان منطقه بود.
در ژانویه 2007 عربستان به نماینده ایران اعلام کرد که تهران خلیج فارس را به خاطر ستیز با آمریکا بابت امور عراق و برنامه هسته ای خود به خطر افکنده است.
2011، سال آغاز بهار عربی
عربستان در این سال نیروهای خود را برای کمک به بحرین و سرکوب دموکراسی خواهان که غالبا شیعه مسلک و همسو با ایران بودند ،گسیل داشت. بحرین و عربستان سعودی بعدا ایران را متهم نفش آفرینی در بحرین نمودند اما اسناد ویکی لیکس در این سال پرده از تلاش‌های سران سعودی منجمله «ملک عبدالله» برای فشار بر واشنگتن در اتخاذ مواضع سخت علیه ایران و حتی استفاده از نیروی نظامی بابت برنامه هسته‌ای این کشور پرده برداشت .
عربستان سعودی شیعیان استان شرقی این کشور و نیز «شیخ نمر» را متهم به ارتباط با یک دولت خارجی یعنی ایران و تلاش در تفرقه افکنی نمود و کار حتی به زد و خورد پلیس و شیعیان این منطقه کشید. در این هنگام واشنگتن مدعی دسیسه ایران در ترور سفیر سعودی در واشنگتن شد. ریاض تهران را تهدید به پرداختن بهای این کار نمود.
2012، سال نبردهای نیابتی
عربستان در این سال حامی اصلی شورشیان سوری در سرنگونی «بشار اسد» رییس جمهور سوریه متحد ایران شد. ریاض اسد را متهم به نسل کشی و ایران را نیز متهم به اشغالگری نمود. تهران در واکنش ریاض را متهم به حمایت از اعمال خرابکارانه نمود. عربستان سعودی در مارس 2015 حمله نظامی علیه یمن را برای متوقف کردن حوثی‌های شیعه متحد ایران آغاز کرد. ریاض ایران را متهم استفاده از شبه نظامیان در انجام کودتا نمود. تهران نیز عربستان را متهم به حمله هوایی علیه غیر نظامیان کرد."
نظر شما