گذر از هفت خوان معلولان/ از رویا تا واقعیت، شهری برای همه 

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از زنجان، پیمان نامه های جهانی حقوق معلولان و قانون جامع حمایت از حقوق این قشر از جامعه به عنوان قوانینی حاکی از تغییر نگرش جامعه نسبت به معلولین تدوین و در حال اجراست.

هرچند براساس مصوبات شورای شهر زنجان اقداماتی برای مناسب سازی مبلمان شهری صورت گرفته که از آن جمله می توان به پویا کردن اتوبوس ها و خرید آژانس ویژه معلولان، مجهز کردن موزائیک پیاده روها به بریل، نصب آسانسور و درب اتوماتیک در دستگاه های اجرایی زنجان اشاره کرد، ولی این اقدامات کافی نبوده چرا که برای رفع موانع شهری که برای معلولین ایجاد گردیده، سرعت بیشتری لازم است.

ایجاد زیرساخت های مناسب در حمل و نقل معلولان، عدم تبعیض، مشارکت کامل و موثر، احترام به تفاوت ها وبرابری فرصت ها اصول کلی همان کنوانسیونی است که ایران نیز آن را امضا کرده است.

اما سوال اساسی اینجا مطرح می شود که آیا معلولیت فرد را نشانه گرفته است یا مشکل جامعه محسوب می شود.

آنچه باید در خصوص معلولین دانست این است که به دید بسیاری از افراد جامعه مشکلات افراد معلول تنها به خانواده های آنان بازمی گردد و باید این مشکلات از سوی خانواده ها مرتفع شود ولی آیا جامعه نیز در قبال این افراد مسئول نیست.

قبل از پاسخ به این سوالات بایستی بتوان به نوع معلولیت و مشکلات هر گروه اشاره کرد.

حسب نوع معلولیت، می توان معلولان را به گروه های کم توان ذهنی، ناشنوا، نیمه شنوا، نابینا، نیمه بینا، معلول جسمی، حرکتی با مشکلات ویژه یادگیری، مشکلات رفتاری و چند معلولیت تقسیم بندی کرد که هر یک در نوع معلولیت خود با مشکلاتی در محیط شهری مواجه هستند که باید تدابیر ویژه ای برای آن اندیشید.

سوم دسامبر مصادف با 12 آذر از سوی سازمان ملل به عنوان روزجهانی معلولین نامگذاری شده است.

طبق ماده 8 آیین نامه اجرایی ماده 2 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان به منظور پیگیری و ایجاد هماهنگی های لازم برای مناسب سازی، ستاد مناسب سازی در بهزیستی تشکیل شده است.

مناسب سازی در حقیقت اصلاح و تدارک امکاناتی است که در آن معلولان و افراد ناتوان بتوانند بدون خطر در محیط پیرامون خود که شامل اماکن عمومی، معابر و محیط های شهری است حرکت کنند و از تسهیلاتی که افراد توانا از آن برخوردار هستند، بهره مند شوند.

مناسب سازی علاوه بر اینکه موجب استقلال افراد معلول می گردد می تواند در کسب موفقیت در زندگی و خودشکوفایی افراد نیز تاثیرگذار باشد از این رو معیارهایی را در مناسب سازی ساختمان های دولتی و عمومی در نظرگرفته اند که می توان به سطوح شیب دار یا رمپ ها اشاره کرد که باید به میله دستگیر در دو طرف سطح شیب دار با شیب 8 درصد مجهز باشد.

همچنین در آسانسورها نیز معیارهایی پیش بینی می شود که از آن جمله می توان به دکمه های کنترل کننده با حداقل برجستگی 5.1 سانتی متر و قطر 2 سانتی متر و ارتفاع 130 سانتی متر از کف اسانسور اشاره کرد.

ورودی ها، سرویس های بهداشتی، معابر و خیابان ها نیز هر یک شاخص هایی دارند که باید در مناسب سازی شهری به آن توجه شود.

بهزیستی استان زنجان به عنوان دبیر کمیته مناسب سازی شهری روند مناسب سازی را پیگیری می کند

به گفته محمد محمدی قیداری، پروژه هایی که از سوی شهرداری و سایر ارگان ها ساخته می شود از سوی نظام مهندسی مورد نظارت قرار می گیرد تا مطمئن شوند قوانین مناسب سازی شهری در آن لحاظ شده است، هرچند در جلساتی که به همین منظور در فرمانداری برگزار می گردد برای مناسب سازی بافت های قدیمی شهر تصمیماتی اتخاذ می شود ولیکن مناسب سازی در این بافت ها هزینه بر و زمان بر است و از اینرو تلاش می شود تا در قانون جدیدی که به همین منظور در دست تهیه است این مساله در پروژه های شهری با جدیت بیشتری پیگیری شود.

به اعتقاد مدیرکل بهزیستی استان زنجان حضور معلولان در عرصه های اجتماعی و فرهنگی جامعه حق طبیعی آنان است، از اینرو قبل از مناسب سازی شهری باید مساله مناسب سازی فرهنگی مورد توجه قرار گیرد یعنی باید این فرهنگ در جامعه نهادینه شود که معلولان نیز باید در جامعه حضور فعال داشته باشند.

مدیریت شهری زنجان میزبان یونسکو می شود

از سوی دیگر به گفته پریسا شعبانی رئیس کمیته مناسب سازی شورای شهر زنجان، خرید یک دستگاه آژانس ویژه معلولان، مناسب سازی پارک ها در فضای شهر، تعبیه ست های ورزشی مناسب حال معلولان، راه اندازی اولین ون ویژه این قشر از جامعه تا پایان سال، از جمله اقداماتی است که از سوی شهرداری در زنجان پیگیری می شود.

همچنین عدم ارائه پایان کار به ساختمان های اداری و تجاری که مناسب سازی نشده است از دیگر برنامه های شهرداری زنجان است.

به گفته شعبانی زنجان به زودی میزبان یونسکو در این زمینه خواهد بود و شورای شهر به عنوان تنها نماینده مدیریت شهری در این برنامه حضور خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه مناسب سازی به فرهنگ سازی نیازمند است، نقش اصحاب رسانه در این زمینه را تاثیرگذار دانست.

آمار دقیقی از مناسب سازی شهری وجود ندارد

از سوی دیگر معاون توانبخشی بهزیستی استان زنجان تعداد معلولین ثبت شده در این سازمان را 18 هزار و 588 نفر اعلام کرد و گفت: از این تعداد 5016 معلول در مراکز شبانه روزی، 398 معلول در مراکز روزانه ، 82 معلول در کارگاه های حمایت شده، 210 معلول در قالب طرح ویزیت در منزل و 120 معلول در طرح مراقبت در منزل نگهداری می شوند.

فرهاد میرزایی با بیان اینکه 100 نفر از معلولان استان زنجان به عنوان نخبه و ورزشکار معرفی شده اند، گفت: در شهر زنجان 4 مرکز نگهداری شبانه روزی، هفت مرکز نگهداری روزانه و 2 کارگاه حمایت شده فعالیت می کنند.

این مقام مسئول ضمن تاکید بر مناسب سازی معابر، ابنیه ها و ساختمان های دولتی و غیردولتی، نصب رمپ، آسانسور و درب اتوماتیک در دستگاه های پرتردد به ویژه بانک ها، فراهم کردن وسائل نقلیه برای تردد معلولین را یکی از نیازهای اساسی دانست که متاسفانه آنطور که باید و شاید به این مساله در زنجان توجه نشده است.

میرزایی ضمن یادآوری مشکلات نابینایان جهت تردد در سطح شهر گفت: برای راحتی این دسته از معلولان بایستی پیاده روها به موزائیک دارای بریل مجهز شوند.

وی در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه شهر زنجان برای معلولان مناسب سازی شده است، اظهار کرد: آمار دقیقی از نصب آسانسور، رمپ و یا تجهیز پیاده روها به موزائک بریل وجود ندارد ولی در چهار سال اخیر اقدامات خوبی انجام شده است.

میرزایی به نظرسنجی سال 92 از 51 دستگاه اجرایی در راستای اجرای طرح مناسب سازی اشاره کرد و ضمن یادآوری بررسی مشکلات تردد معلولین در این اماکن گفت: پس از نظارت و بازدید از 39 دستگاه اجرایی مشخص شد که این دستگاه ها به آسانسور، درب اتوماتیک و رمپ مجهز شده اند.

میرزایی بانک ها، ساختمان پزشکان، پارک ها، مراکز آموزشی، بنیاد شهید و امور ایثارگران و آموزش و پرورش را دستگاه های پرتردد معلولان پس از بهزیستی عنوان کرد و گفت: طی جلساتی که با شهرداری و شورای شهر زنجان تشکیل شد، مقرر گردید تا اقدامات مناسبی در خصوص تهیه وسائل نقلیه برای تردد معلولان در شهر اختصاص یابد.

وی در پایان به اقدامات بهزیستی زنجان در خصوص مناسب سازی بهریستی به عنوان یکی از دستگاه های پرتردد معلولان اشاره کرد و گفت: در همین راستا مرکز شهید فلاح زنجان، ادارات بهزیستی شهرستان های تابعه مجهز به تمام امکانات لازم برای تردد راحت تر معلولان شده است.

حال با تمام این توصیفات و اینکه بشر همواره در طول تاریخ ثابت کرده است که محدودیت ها نمی تواند مانع از حرکت روبه جلویش برای فتح قله های افتخار شود، می توان گفت که معلولان نیز برای حرکت روبه جلوی خود نباید معلولیت را محدودیت به حساب آورند چرا که مصداق آن در بیت زیر بارز و روشن است.

آنکس که عاجز از خلق لحظه هاست، معلول است                      روح بلند آدمیت فراتر از هر معلولیتی است

گزارش از نرگس سعادتی