خبرگزاری شبستان: آسیب شناسی و واکاوی تاریخی عزاداری حسینی می تواند در رفع ناهنجاری ها، اقدامات وهن آلود و کژی ها و هدایتِ سوگواران به انجام رفتارهای مورد تاییدِ اهل بیت (ع) موثر باشد. به ویژه که امسال نیز با وجود تمام توصیه های مراجع و علما، اقداماتی موهن و بعضا در تناقض با شانیت و شخصیت انسانی، روی دادند!
آنچه در این میان، مهم است، تدبر و اطلاع از ریشه های تحریف و آسیب است؛ اینکه از چه زمانی و کجا وارد شدند و چگونه ریشه دوانیدند؟ و مهمتر اینکه، آیا تجریف ها وابسته به زمان هستند یا اینکه عملی برای همیشه و فارغ از تحولات، آسیب و آفت است؟ بحثی که درباره رفتاری مانند قمه زنی بسیار مطرح است.
به هر سخن، برای واکاوی دقیق و ریشه یابی تحریفات عاشورایی، گفتگویی با آیت الله سیدمحمد قائم مقامی، استاد درس خارج حوزه علمیه داشتم که شرح آن، از نظرتان می گذرد.
آیت الله قائم مقامی با اشاره به اینکه هر حقیقتی، آفتی دارد زیرا شیطان کنار حقیقت، چادر می زند، گفت: به همین ترتیب، شیطان و ایادی او با درک نقش و جایگاه برجسته سوگواری، آفات و آسیب هایی را به مجالس حسینی القا می کنند.
ورود انحراف بینشی از مسیحیت به مجالس حسینی
وی انحرافات را بر دو نوع رفتاری و بینشی تقسیم کرد و افزود: به این دلیل که امام حسین (ع) را قربانی مقربِ درگاه الهی و محترم ترین افراد نزد خداوند می دانیم بنابراین فردی که خود را به این شخصیت نزدیک می کند، مقرب و گناهانش بخشوده می شود؛ دقیقا در همین جا انحراف بینشی از مسیحیت تحریف شده وارد شد. یعنی عده ای معتقدند هرکاری ولو غیر شرعی را انجام دادی با عنایتِ سیدالشهدا (بزرگ ترین قربانی تاریخ) گناهت بخشیده می شود و مشمول عذاب نخواهی شد به شرط اینکه سوگواری باشی و باکی.
استاد درس خارج فقه، نهضت اباعبدالله (ع) را مسئله جهانی که از لحاظ زمانی به پیش از وقوع تاریخ کربلا و عاشورا برمی گردد، دانست و ادامه داد: طبق روایات، ذبح عظیمی روی می دهد که فرایند قرب به خداوند از طریق قربانی آن صورت می گیرد. این در حالی است که اولین تحریف واقعه عاشورا قبل از اسلام و از طریق مسیحیت به وجود آمد؛ به طوری که مسیحیت انحرافی، ماجرای قربانی و فادی یعنی امام حسین (ع) را تاویل به حضرت مسیح (ع) و تعبیر "پسر، پدر، روح القدس" را جعل کردند. مسیحیت ادعا می کند هرگونه ارتباط با فادی بزرگ موجب برداشته شدن عقوبت گناه و نه ریشه کن شدنِ خود گناه می شود؛ در حالی که اسلام می گوید سوگواری حسینی و توسل به سیدالشهدا (ع) ریشه های خلاف و معصیت را می خشکاند.
توسل به فادی و قربانی بزرگ، عقوبت را می خشکاند!
مسیحیت مبتنی بر این باور، مدعی می شود "گناه بکن اما از طریق توسل به فادی و قربانی بزرگ (حضرت مسیح)، عقوبت از تو برداشته می شود". به همین دلیل در مسیحیت تحریف شده، شرب خمر یا ارتباط آزاد جنسی رواج دارد؛ با اینکه آنها به معصیت بودنِ این رفتارها آگاهی دارند.
آیت الله قائم مقامی ادامه داد: عده ای در نتیجه نفوذ چنین نگاهی به برخی مجالس روضه می گویند؛ ارتباط با حضرت سیدالشهدا علیه السلام و سینه زنی و گریه کردن بر مصایب ایشان، موجب برداشتن عقوبت می شود؛ البته این نگاه، نفوذ چندانی ندارد.
تلاش بنی امیه برای معرفی کردنِ خلیفه سوم در مقام فادی بزرگ
وی خاطرنشان کرد: در برهه ای از تاریخ بنی امیه، خلیفه سوم را مصداق آیه ای دانستند که می گوید «بستگان ذبح بزرگ، وارثان زمین خواهند بود». البته این تحریف مصداقی ریشه ندوانید و ماندگار نشد.
استاد درس خارج حوزه علمیه در ادامه این گفت وگو با بیان اینکه عبادات، جانشین یکدیگر نمی شوند مثلا نماز که اعظم عبادات است نمی تواند جانشین عبادت دیگری مانند روزه شود، گفت: به همین ترتیب عزاداری -اعظم قربات-، اولا جانشینی ندارد و ثانیا جانشین عبادت دیگر نمی شود.
وی افزود: اگر کسی پیام عبادتی را گوش کرد به انجام عبادات دیگر ترغیب می شود و به این ترتیب اثر عبادات دومی در عبادت نخست مشاهده می شود. برای مثال اگر کسی در نتیجه اقامه نماز از گناه دوری و توبه کند، بعدها با خشوع و خضوع قلب بیشتری، نماز می خواند. به همین تریب اگر فردی در نتیجه حضور در مجالس حسینی به انجام اعمال نیک ترغیب شد، در آینده با حال معنوی بیشتری، عزاداری می کند.
سوگواری با اخلاص موجب اصلاح می شود
آیت الله قائم مقامی ادامه داد: شیطان یا نفس وسوسه می کند که "ای انسان! امور مختلفی است که وقت انجام همه آنها را نداری، بنابراین امر مهم تر یعنی ارتباط با فادی و قربانی اعظم را انجام بده و از طریق آن، خود را از عقوبت گناهان، نجات بده". نکته ای که در اینجا قابل ذکر این است که این آسیب نباید موجب شود انسان، سوگواری را انجام ندهد زیرا خودِ سوگواری، اثرات مثبتی دارد. هرچند عده ای با مشاهده افرادی با ظاهری (شاید) نامناسب، می گویند "برو اول، خودت را اصلاح کن و سپس بیا". این در حالی است که قالب افرادِ سوگوار اصلاح می شوند که تنها شرط آن، داشتنِ اخلاص ولو اندک است.
وی تحریف در مقاتل را یکی دیگر از مصادیق تحریف دانست و گفت: این تحریف عمدتا از سوی ظلمه و طواغیت صورت گرفته است که بحث پیرامون آن خارج از این فرصت است.
خداوند، اجرای سوگواری را بر عهده انسان ها قرار داد
استاد درس خارج در ادامه به تبیین تحریف در رفتار پرداخت و گفت: خداوند اجرای سوگواری را بر عهده ی انسان ها قرار داد در حالی که در سایر مناسک مانند حج یا نماز پیروی از دستورات و راهنمایی رهبران دینی و علما را لازم شمرده است. برای مثال تک تک اعمال مناسک حج را مراجع و فقها بیان می کنند.
وی با اشاره به اینکه سوگواری حسینی به اشکال و صور مختلف در نقاط مختلف دنیا برگزار می شود که دلیل عمده آن، واگذار شدن آن به دست انسان های عادی است، افزود: این فایده عوارضی نیز دارد به ویژه اینکه شیطان وارد عمل می شود و گاهی برخی از رفتارهای سوگواری با اصول و مبانی عقلی و شریعت تعارض پیدا می کنند. برای نمونه، قمه زنی که زمانی جزو رسوم رایج عزاداری بود، در عصر حاضر که تمام اعمال و رفتارها در معرض رسانه ها قرار دارد، تحریف به حساب می آید.
قمه زنی در عصر نفودِ رسانه ها، تحریف سوگواری است
آیت الله قائم مقامی ادامه داد: ولی فقیه زمان (مقام معظم رهبری) طبق ضرورت عقلی فرمودند قمه زنی در ملا عام انجام نشود؛ زیرا مورد سواستفاده شیاطین و کفر جهانی به ویژه آمریکا، اسراییل و وهابیت قرار می گیرد و به این شکل، موجب وهن مذهب می شود.
وی افزود: مناسک سوگواری به غیر از مواردی که تعارض مستقیم با اصول و مبانی شریعت ندارند؛ نباید مورد مناقشه قرار گیرند؛ البته هدایت، توصیه و تشویق نیاز است.
درک اهمیتِ عاشورا؛ عامل تحریفِ آن
استاد درس خارج با بیان اینکه دشمن با درک اهمیت سوگواری به طرق مختلف سعی در تحریف و القای شبهات دارد، گفت: از جمله مقاطعی که اثر زیادی در وقوع انقلاب اسلامی داشت، عاشورا و تاسوعای سال 57 بود؛ که تبدیل به راهپیمایی گسترده علیه یزید زمان یعنی حکومت طاغوتی پهلوی شد. به همین دلیل شیطان وارد شد و شعار جدایی دین از سیایست را مطرح کرد، زیرا قدرت تاسوعا و عاشورا را در کرد.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد: ان شاءالله به عظمت اباعبدالله علیه السلام، آفات سوگواری ریشه کن شود.
نظر شما