ابداع خط نسخ، تحول عظیمی را در خطوط قرآنی به وجود آورد

احمدقربانی، استاد خوشنویسی در حاشیه نشست تخصصی ماهیانه هنرمندان تجسمی که با موضوع گذری بر خطوط قرآنی(نسخ و ثلث) در حوزه هنری گیلان برگزار شد در گفتگو با خبرنگار شبستان، از حضرت علی(ع) به عنوان بهترین کاتب قرآن کریم یاد کرد.

وی با بیان اینکه می توان گفت حضرت علی(ع) از بهترین، مهم ترین و معروف ترین کاتبان قرآن کریم می باشند، گفت: بعد از نزول قرآن بر پیامبر و زمانی که آن حضرت کلام وحی را بر زبان جاری کرد، حضرت علی(ع) جزو اولین کسانی بودند که قرآن را کتابت کردند.

قربانی ادامه داد: خط رایج در هنگام نزول قرآن، خط کوفی بود که این خط بدون اعراب های فتحه، کسره، ضمه و نقطه نوشته می شد و اگر همچنان کتابت قرآن با این خط صورت می گرفت، خواندن آن دشوار بود.

وی با اشاره به اینکه اولین خط قرآنی در زمان اسلام خط کوفی بود، تصریح کرد: اگر چه نقل است که در آن زمان، خط نسخ ابتدایی هم وجود داشته اما تا اواخر قرن سوم، خط رایج برای کتابت قرآن، خط کوفی بود.

قربانی در خصوص تحول خط کوفی از اواخر قرن سوم، اظهار کرد: "ابن مقله" فردی از اهالی شیراز، از اواخر قرن سوم خط نسخ را ابداع کرد که این خط موجب تحول عظیمی در خطوط قرآنی شد.

وی ادامه داد: اگر چه بعضی معتقدند که "ابن مقله" ابداع کننده و برخی دیگر باور دارند که وی تکمیل کننده خط نسخ بوده، در هرحال خط نسخ به دلیل نوشتن و یاد گیری راحت آن در ممالک اسلامی به سرعت انتشار یافت.

قربانی درباره علت نام گذاری خط نسخ به این نام، بیان داشت: نسخ از ریشه منسوخ گرفته شده است و از آن جایی که ابداع خط نسخ موجب منسوخ شدن خط کوفی شد، خط نسخ با این عنوان نامیده شد.

این استاد خوشنویسی یادآور شد: "ابن مقله" خوشنویس چیره دستی بود که علاوه بر خط نسخ، خطوط ثلث، ریحان، محقق، توقیع و رقاع را ابداع کرد که به خطوط ششگانه معروف است.

قربانی بیان کرد: بعد از ابن مقله، "یاقوت مستعصمی" ملقب به قبلة الکتاب، بهترین ثلث نویس و تکمیل کننده این خط است و پس از وی، "ابن بواب" 64 بار قرآن را به خط نسخ ثلث کتابت کرد و بعد از ابن بواب، "بایسنقر میرزا" از کسانی است که قرآن را به خط محقق نوشت که نمونه آن اکنون در موزه نگهداری می شود.

این استاد خوشنویسی در ادامه با اشاره به استاد احمد نی ریزی، گفت: وی تحول عظیمی در خط نسخ ایجاد و خط نسخ را تخصصی تر کرد تا جایی که به این خط، خط نسخ ایرانی می گفتند.

وی، "نی ریزی" را از اعجوبه های خوشنویسی در ایران دانست که 99 بار قرآن را کتابت کرده و کتابت 77 صحیفه نیز از وی به یادگار مانده است.

قربانی با اشاره به خصوصیات خط عثمان طه، گفت: در تمام صفحات قرآن شروع صفحه از اول آیه و اتمام صفحه هم با اتمام یک آیه کامل می شود یعنی، هیچ کلمه ای از یک آیه به صفحه بعد منتقل نشده است و هر جزء قرآن درست در 20 صفحه کامل جا داده شده است.

پایان پیام/