به گزارش خبرنگار خبرگزاري شبستان از مشهد، بنای مسجد گوهرشاد با گذشت 600 سال همچنان مستحکم و ماندگار، چون آیینه‌ای است که عظمت و قدمت و زیبایی معماری و هنر اسلامی در عهد تیموری را به نمایش می‌گذارد و به دستور بانو گوهرشاد آغا، همسر شاهرخ بن تیمور گورکانی و در دوران استانداری پسرش بایسنقر میرزا، به سال 794 شمسی در ضلع جنوبی حرم رضوی آغاز شد و در سال 797 شمسی به اتمام رسید.
مسجد گوهرشاد مرکب از یک صحن، چهار ایوان، یک گنبد فیروزه‌ای، دو گلدسته زیبا و هفت شبستان است و به جهت قدمت تاریخی، سبک معماری و زیبایی‌های هنری یکی از مهم‌ترین آثار باستانی مشهد و صنعت معماری ایران اسلامی به شمار می‌رود.
صحن مسجد گوهرشاد، با دوهزار و 850 مترمربع مساحت از نظر قدمت، کهن‌ترین صحن است و در جنوب حرم مطهر قرار دارد از نظر وسعت نیز، نهمین صحن از مجموعه ده صحن قدیمی و جدید در اماکن متبرکه رضوی است.
ایوان مقصوره؛ نماد هنر ایرانی
چهار ایوان این مسجد، اعم از ایوان جنوبی به نام ایوان مقصوره، ایوان شمالی معروف به ایوان دارالسیاده، ایوان شرقی مشهور به ایوان اعتکاف و ایوان غربی هم با عنوان ایوان شیخ بهاءالدین نام‌گذاری شده‌اند.
بزرگترین ایوان‌ها، ایوان مقصوره نام دارد که در ضلع جنوبی(قبله) صحن واقع است و دارای ۳۵ متر طول با عرض‌های مختلف ۱۳ تا ۱۵ متر و ارتفاع سردر ایوان ۲۷ متر و تا گنبد ۴۰ متر و قطر پایه‌ها در دو طرف شش متر و ارتفاع مناره‌ها ۴۱ متر و ارتفاع تا عرقچین ۲۹ متر و محیط گنبد از بیرون ۸۵/۶۱ مترمربع است.
کتیبه ممتاز و تاریخی بایسنقر(فرزند گوهرشاد) که از بهترین ثلث نویسان عهد تیموری بوده، با زیباترین خطوط ثلث بر پیشانی ایوان مقصوره خودنمایی می‌کند و تاریخ بنای مسجد بر کاشی معرق، در این کتیبه به چشم می‌خورد.
گنبد رفیع مسجد بر فراز ایوان مقصوره، بر عظمت این بنا افزوده است که ارتفاع گنبد حدود 41 متر و فضای خالی بین دو پوشش گنبد، 10 متر است و سطح خارجی آن با آجر لعاب‌دار و یک کتیبه با خط کوفی تزئین شده است، همچنین دو ایوان شرقی و غربی مسجد گوهرشاد، با معرق کاری ممتاز و کتیبه‌هایی به خط ثلث، مسجد را به رواق امام خمینی(ره) و بست شیخ بهاءالدین مرتبط می‌کند.
مسجد جامع گوهرشاد نمونه کامل و برجسته هنر ایرانی است
در همين رابطه حجت الاسلام سيد جلال حسيني، معاون تبليغات و ارتباطات اسلامي آستان قدي رضوي به خبرنگار شبستان گفت: مسجد جامع گوهرشاد نمونه کامل و برجسته هنر ایرانی است، تمام خصوصیات و ویژگی های معماری سنتی در آن بکار رفته، و به خصوص ایوان بزرگ مسجد یعنی ایوان مقصوره به گونه ای بنا و زینت یافته که اضافه بر ایجاد احساس آرامش و نشاط، نمازگزار و نیایشگر را در جهانی مرموز و ماورآیی به پرواز درآورده، در جذبه های عرفانی غرق می سازد.
وي افزود: معماران و هنرمندان چیره دست و خلاق عصر بانوی آبادگر یعنی گوهرشاد، تمام نبوغ و توان فنی و هنری خویش را در ساخت این عبادتگاه باشکوه به کار گرفته، و از خود اثری که هر بیننده را مفتون و مجذوب جلوه های بدیع خویش می سازد، به یادگار گذاشته اند.
تزئینات هنری و مشخصه‌های معماری مسجد گوهرشاد بي نظير است
در ادامه سید خلیل منبتی معاون اماکن متبرکه آستان قدس رضوی گفت: از نظر استحکام بنا و ویژگی‌های معماری اسلامی و زیبایی در طراحی، اسلوب، خط، کاشی‌کاری‌های معرق و غیرمعرق، مرقم و غیرمرقم، مقرنس، گچ‌کاری و دیگر تزئینات هنری و مشخصه‌های معماری سنتی بی‌نظیر و ممتاز دارد.
وي افزود: مساجد ایران اسلامی به داشتن ایوان های بلند، با طاق های خوش ترکیب و خوش نقش و کاشیکاری های بسیار نفیس معروفند و این وجه امتیاز مساجد ایران با دیگر مساجد در جای جای جغرافیای جهان اسلام است.
يادآور مي شود، قیام مسجد گوهرشاد در سال 1314 از رخدادهای مهم دوران حکومت رضا شاه پهلوی و نخست وزیری محمدعلی فروغی به شمار می‌آید، خیزش مردم در جریان این واقعه، در اعتراض به اجباری شدن بر سرنهادن کلاه شاپو توسط حکومت مرکزی رخ داد.
پايان پيام/
نظر شما