به گزارش خبرگزاری شبستان از همدان، اکنون پس از سپري شدن چند هزار سال هنوز هم نگارگران سفالينه ساز براي بيان انگيزه ها و آرزوهاي زندگي به نقش و نگار کاسه کوزه ها مي پردازند، با اين تفاوت که نقش و نگارهاي عاميانه اين روزگار با پرتو آرزوي انسانهايي نگاشته مي شود که درسايه روشن نيازمنديهاي زندگي کنوني سر مي برند.
هم اکنون مهمترين مراکز توليد سفال در استان همدان، لاله جين در حدود 25 کيلومتري همدان و فرسفج در شهرستان تويسرکان است.
صنایع دستی همدان در گذشته از رونق خاصی در کشور و حتی جهان برخوردار بود این در حالیست که امروزه این صنعت در استان به فراموشی سپرده شده و به تبع آن مشکلات اشتغال گریبان علاقه مندان به آن را گرفته است.
تولید در بخش صنایع دستی تقریبا کم هزینه و در عین حال پردرآمد است، از سویی به دلیل وجود قومیت‌ها و روستاهای فراوان افراد زیادی در استان همدان به این شغل مشغول هستند، اما کم توجهی به این صنعت باعث شده برخی رشته های صنایع دستی منسوخ شده و دیگر رشته ها رونق گذشته خود را از دست بدهند.
به اعتقاد کارشناسان، برای جلوگیری از رکود و تقویت این بخش نیاز به برنامه ریزی کلانی است تا تولید کننده به دلیل مناسب نبودن شرایط بازار به شغل دیگری روی نیاورد؛ تدوین استانداردهای تولید، جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب و غیر صنایع دستی می تواند کمک بسیار موثری به تقویت صادرات صنایع دستی باشد.
این صنعت به لحاظ زیبایی، جذابیت و لطافت‌هایی که از نظرهنری و فرهنگی دارد همواره مورد توجه گردشگران بوده، به طوریکه در گردشگری نقش اصلی را ایفا می کند به همین منظور اهمیت به این بخش و احیای آن می تواند تاثیر بسیاری برای ایجاد اشتغال در استان داشته باشد.
هنرهای مسگری، چلنگری و لایه دوزی از جمله صنایع دستی کهن و اصیل استان همدان است به دلیل بی توجهی به توسعه و احیا، رو به زوال بوده و حیات این هنرها وابسته به حیات تنها بازماندگان آن دارد.
عدم ارائه تسهیلات در راستای احیای صنایع دستی، بی توجهی به مطالبات حداقلی فعالان این حوزه از جمله بیمه بازنشستگی، بازاریابی نامناسب صنایع دستی و عدم معرفی و تبلیغات مناسب، عدم حمایت لازم و... موجب شده صنعتگران دستی همدان برای فروش تکی و دانه ای هنر اصیل و بومی خود امید حداقلی به عبور یک مشتری از مقابل مغازه خود داشته باشند.
در حال حاضر، سفالسازي در لاله جين همدان، اگر چه به لحاظ کمي و تعداد دست اندرکاران و ميزان توليد سالانه، افزايش چشمگيري نسبت به گذشته و حتي هر سال نسبت به سال پيش، يافته است اما روز به روز از ميزان توليد سفالينه هايي که شاخص لاله جين همدان بود و با رنگهاي فيروزه اي، سبز، خردلي و قهوه اي مشخص مي شد و توليدات کاملاً مصرفي را شامل مي شد و به مرور زمان شاهد کاهش نسبي کيفيت و نقش ها هم بوده ايم گویا اينکه هنوز هم سفال سازي در لاله جين، "هنر- صنعت" مطرح استان همدان بوده و لاله جين بزرگترين مرکز سفالگري ايران است.
ساكنان اين استان در طول قرنهاى گذشته هنر را با كار و زندگى تلفيق كرده اند در حدود 80 درصد از جمعيت فعال لالجين، بهار و عده قابل توجهى از مردم تويسركان در طول قرنها به صنعت سفال و سراميك اشتغال داشته اند و در اين زمينه به شهرت جهانى دست يافته اند.
هم اکنون بسیاری از صنایع دستی همدان از جمله حلبی سازی، مس گری، پالان دوزی، آهنگری، چاقو سازی و... شاید به دلیل نیاز اندک مردم به اینگونه مشاغل به عنوان مشاغل حاشیه ای تلقی شده اند و با بررسی تاریخچه این مشاغل می توان به این نتیجه رسید که هر يک از اين حرفه ها، دارای سابقه کهن تاريخی به لحاظ اجتماعي، فرهنگی و حتی اقتصادی است که باید احیاء شود.
اين جاست که بايد کمی عميق تر انديشيد و ديد که به راستی وظيفه چه گروه و سازمانی است که با توجه به اهميت روزافزون فرهنگ و تاريخ استان، به حفظ اين سرمايه هاي بومی و ملی و تاريخی اهميت دهد و به ارزش حفظ اين مشاغل، نه به صورت نمادين بلکه حداقل در حد کامل تری توجه کند.
به راستي تا چه اندازه زمان خواهيم داشت تا اين ميراث ارزشمند را براي نسل هاي بعد حفظ کنيم؟ ميراثی که با توجه به گسترش بی هويتی فرهنگی درميان جوانان، می تواند تأثير بسياری در انتقال فرهنگ و هويت تاريخی ايران به نسل هاي بعدی داشته باشد.
*ضرورت حذف دلالان صنایع دستی
خانم زندی، فعال صنایع دستی در رشته سراجی سنتی به خبرنگار شبستان گفت: بنده از سال 86 فعالیت خود را در زمینه سراجی سنتی آغاز و در سال 88 به اوج فعالیت خود رسیده ام.
وی افزود: در حال حاضر مشغول به تولید محصولات چرمی انواع کیف اداری، دیپلمات، پاسپورت، ست کمربند، فرش چرم و پوست، کفش مردانه، پالتو زنانه، کفش زنانه هستم.
وی تصریح کرد: یکی از مشکلات صنعتگران در رشته های صنایع دستی بحث مالی و طراحی بسته بندی است.
خانم زندی ابراز داشت: بنده بدون واسطه مواد اولیه را از تهران تحویل می گیرم و وجود دلالان در این مقوله باعث مشکلات ما در امر صنایع دستی می شود.
این فعال صنایع دستی خاطرنشان کرد: سازمان میراث فرهنگی باید در زمینه شناسایی و معرفی صنعتگران تلاش کند و همین مهم موجب می شود مخاطبان و مردم ما به خوبی صنعتگران را بشناسند.
وی همچنین در خصوص اخذ وام، گفت: اخذ وام به دلیل عدم ضامن بانکی یکی دیگر از مشکلات صنعتگران است که از سازمان میراث فرهنگی تقاضا می شود در این زمینه تدابیری بیندیشد.
وی یاد آور شد: هنرمندان صنایع دستی فعال در این حوزه بر لزوم کاربردی بودن محصولات و حذف دلالان تأکید جدی دارند.
*احیا و ترویج رشته های منسوخ شده با آموزش آنان به جوانان
علیرضا قاسمی، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به خبرنگار شبستان گفت: برخی از رشته های صنایع دستی با توجه به تغییر شرایط جوامع کاربردی خود را از دست دادند و همچنین به دلیل مشکلات اقتصادی رشته های منسوخ شده در حال نابودی هستند.
وی افزود: امروزه بسیاری از رشته های صنایع دستی از جمله پالان دوزی، مسگری، چلنگری توسط سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی استان آموزش، توسعه و ترویج داده شده است.
وی با اشاره به حمایت معاونت صنایع دستی از صنعتگران و تولیدکنندگان رشته های صنایع دستی، ابراز کرد: به منظور حفظ و احیای رشته های صنایع دستی بسیاری از این رشته ها ثبت و مستند نگاری شده است.
قاسمی خاطرنشان کرد: تاکنون رشته های قالی بافی، سفال و سرامیک لاله جین، سراجی همدان، منبت چوب، نمدمالی، سنگ تراشی، مرواربافی، موتابی، حلبی سازی، زین سازی، چلنگری، قفل سازی، خراطی چوب، لایه دوزی و چاقو سازی مستند نگاری شده است.
معاون صنایع دستی استان همدان با بیان اینکه سالانه دو رشته صنایع دستی مستندنگاری می شود، اظهار داشت: این در حالیست که حلبی سازی جزء رشته های ناملموس به ثبت رسیده وبه چاپ کتبی در همین زمینه پرداخته ایم.
وی گفت: سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی اقدام به آموزش رشته های منسوخ شده از جمله حلبی سازی کرده که از استقبال خوبی برخوردار بوده است.
در استان همدان به دليل طولاني بودن پيشينه توليد در صنايع دستي و تنوع رشته هاي استان صنايع دستي می تواند با برنامه ريزي اصولي نقش بسيار مهمي را در راستای کسب در آمد و ایجاد اشتغال ايفا کند، به همین منظور انتظار می رود مسئولان برای احیا رشته های صنایع دستی و ترویج و توسعه آن در استان آستین همت را بالا بزنند.
پایان پیام/
نظر شما