به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، در نخستین برنامه از برنامه‌های پلک تهران به مناسبت هفته فرهنگی نوردیک که در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد، با حضور محمدرضا اصلانی و اردوان تراکمه سینمای فنلاند مورد نقد و بررسی قرار گرفت و فیلم «یوها» ساخته آکی کوریسماکی و نیز ویدئو آرتی به اسم «تئاتر موتورها» به روی پرده رفت.
در ابتدای این نشست محمدرضا اصلانی با بیان اینکه خاطره‌های عظیمی از سینمای پیشرو کشورهای حوزه اسکاندیناوی و نوردیک در ذهن داریم، ادامه داد: نام‌هایی هم‌چون برگمان، اندرسون، شوستروم، کوریسماکی و.. نشان‌دهنده قدرت فرهنگی این سرزمین و حاصل فرهنگی چالش‌برانگیز به لحاظ تاریخی است. مردم این کشورها از تجربه جنگ‌های طولانی مدت به فهم واقعی از صلح رسیدند و این امر در میان دیگر ملت‌ها به‌ندرت اتفاق افتاده است. آنها صاحب کهن‌ترین اتحادیه فرهنگی اروپا هستند که پیوندی نزدیک با عدالت اجتماعی حاکم در این کشورها دارد. الگوی حکومتی آنها و مردم مسئولیت‌پذیرشان، در دنیایی که انسان‌ها به‌راحتی به رگبار گلوله بسته می‌شوند نمونه‌ای از صلح واقعی به‌شمار می‌رود.
اصلانی سپس به ریشه‌های صلح در این کشورها پرداخت و گفت: این امر از یک طرف ریشه در نوع رابطه زبانی آنها دارد؛ در این سرزمین‌ها حدود 26 میلیون نفر زندگی می‌کنند که چندین زبان مختلف با ریشه‌های مستقل دارند. اما این زبان‌ها چنان در هم آمیخته که منجر به زیست مسالمت‌آمیز و مبتنی بر احترام آنها شده است. این فهم بینازبانی خود یک درس دموکراسی به حساب می‌آید. مشابه این موضوع را در موسیقی این سرزمین‌ها نیز می‌توانیم ببینیم؛ هر یک از این اقوام موسیقی فولکلور خود را دارند، اما در عین استقلال موسیقی همدیگر را به‌خوبی شناخته، برهم تاثیر گذاشته و به رشد هم کمک می‌کنند. این صلح‌طلبی و فهم دموکراتیک 200 ساله که در آن می‌توان مدارای اقوام مختلف در کنار هم را به‌خوبی مشاهده کرد، منجر به پرورش دانشمندان، فیلسوفان، نویسندگان، موسیقی‌دانان و دیگر هنرمندان پیشرویی شده است که در پناه این سیستم به فعالیت می‌پردازند.
وی ادامه داد: ما پیش از این در برنامه پلک تهران به سینمای رُی اندرسون پرداخته‌ایم و در مجموعه فعلی که به مناسبت هفته فرهنگی نوردیک تدارک دیده شده است، تلاش کرده‌ایم به سینماگرانی پرداخته شود که کمتر شناخته شده‌اند یا کمتر مجال بررسی سینمای آنها فراهم آمده است. به‌عنوان مثال ویکتور شوستروم که بنیان‌گذار سینمای مدرن سوئد و بلکه سراسر اروپا به‌شمار می‌رود، در ایران بیشتر با فیلم‌های آمریکایی‌اش شناخته می‌شود در حالی‌که او پیش از آن آثار درخشانی در سینمای سوئد خلق کرده است. ویژگی مهم فیلمسازان این منطقه آن است که امر سرزمینی را به امر جهانی تبدیل کرده‌اند و صرفا بومی نمانده‌اند. این کارگردان سینمای ایران در پایان گفته‌هایش ابراز امیدواری کرد که فرصت‌های بیشتری برای شناخت سینمای این کشورها وجود داشته باشد تا بفهمیم چرا مردمی نسبتا مهجور و کم‌شمار توانسته‌اند به الگوی فرهنگ، دموکراسی و عدالت در این جهان پرآشوب تبدیل شوند.
در ادامه اردوان تراکمه به بیان ویژگی‌های سینمای فنلاند پرداخت و گفت: سینمای فنلاند حداقل تا دهه 80 میلادی، در سطح بین‌المللی سینمایی مهجور بود. موج نوی سینمای فنلاند که از دهه 80 میلادی آغاز می‌شود، سوژه خود را جوانان حاشیه شهرها، مطرودین جامعه و وادادگان جامعه فنلاند قرار می‌دهد. این یک نگاه خلاف‌آمد است چرا که این کشورها دارای سنت‌های دیرینه عدالت اجتماعی هستند که در حین بحران‌های جوامع سرمایه‌داری توانسته‌اند ثبات خود را حفظ کنند و کمتر دچار بحران‌های ناشی از اختلاف طبقاتی شوند. اما این سینماگران در چنین جوامعی، ذره‌بین خود را به سمت دغدغه‌های اجتماعی می‌گیرند و با دوربین خود کسانی را مرئی می‌کنند که از دید غالب جامعه پنهان هستند. پس به‌عنوان مثال در سینمای کوریسماکی با فنلاندی مواجه می‌شویم که پر از جوانان واخورده، کارگران بیکار و.. است. قهرمانان فیلم‌های او همین کارگران، مهاجران و تمام کسانی هستند که برای زندگی بهتر تقلا می‌کنند و چه بسا رویای رفتن از فنلاند را در سر می‌پرورانند. نگاه سیاه و طنز پوچ‌گرای رادیکال کوریسماکی با مینیمالیسم و ایجاز افراطی در فرم گره می‌خورد و این ترکیب مینیمالیسم با رئالیسم اجتماعی سرد، به یکی از ویژگی‌های سینمای این دهه فنلاند بدل می‌شود.
وی سپس به ویژگی‌های بارز سینمای کوریسماکی اشاره کرد و گفت: نخستین ویژگی سینمای او عدم مواجهه مخاطب با چیزی به اسم بازیگر است؛ در واقع شاهد حذف خصوصیات فردی افراد و پرداختن به ویژگی‌های طبقاتی آنها هستیم. آنها صرفا بدن‌هایی هستند که هیچ نوع بیانگری در آنها وجود ندارد و قرار نیست با بازی خود، شخصیتی را برای ما باورپذیر کنند. در مورد عناصر فرمال سازنده سینمای کوریسماکی باید به دوربین ابژکتیو او اشاره کنیم که در آن حرکت از بین رفته و ثابت و غیرمداخله‌گر است. دوربین او وظیفه‌ای جز ثبت رویدادها ندارد و کم دیالوگ بودن آن نیز با حال و هوای سرد این جوامع هم‌خوان است. تراکمه در پایان سخنانش سومین ویژگی سینمای کوریسماکی را عنصری مدرن دانست و گفت: در حالی‌که بسیاری او را به‌عنوان یک فیلمساز پست‌مدرن می‌شناسند، اما او یک سینماگر مولف است که یکسری از مولفه‌ها را به شکل افراطی در فیلم‌هایش تکرار می‌کند؛ از جمله تیم بازیگران، دوربین، عشق و نفرت توأمان به فرهنگ آمریکایی و اعتراض به استیلای این فرهنگ مصرفی بر کشور فنلاند و دیگر کشورهای این حوزه. در این پدیده غریب شاهد فیلمسازی پست‌مدرن و در عین حال نقادی خشک و مدرن با دغدغه‌های پرداختن به کارگران و حذف‌شدگان جامعه هستیم.
لازم به ذکر است در ادامه برنامه‌های پلک تهران به مناسبت هفته فرهنگی نوردیک، شنبه 23 خرداد سینمای نروژ با حضور پیمان یگانه مورد نقد و بررسی قرار گرفته و فیلم «لیلا» ساخته گئورگ اشمیت به نمایش در می‌آید. یکشنبه 24 خرداد سعید عقیقی به سینمای دانمارک می‌پردازد و فیلم «ضیافت بابت» به کارگردانی گئورگ اشنیوویت و همین‌طور فیلم کوتاه «قصری درون یک قصر» ساخته درایر به روی پرده می‌رود. دوشنبه 25 خرداد نیز سینمای سوئد با حضور محمدحسین خسروی و محمدرضا اصلانی نقد و بررسی خواهد شد و فیلم «کالسکه اشباح» به کارگردانی ویکتور شوستروم و فیلم کوتاه مستند «سمفونی یک شهر» ساخته آرنه سوکسدروف» پخش خواهد شد. تمامی این برنامه‌ها راس ساعت 18 در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ایران آغاز خواهند شد.
پایان پیام/
نظر شما